2015 yılında beklentiler ve KOBİ’ler

2014 yılını geride bırakıp 2015 yılını karşılayacağımız bugünlerde, ekonomik ve finansal konularda birçok yerde farklı analizler ve yorumlar yapılmaktadır. Bu ayki yazımızda, 2015 yılının, bugünlerde ekonomik açıdan nasıl göründüğü ve işletmelere -özellikle de KOBİ niteliğinde olan işletmelere- nasıl etkileri olacağı konularında analiz ve yorumlardan sentez yapmaya çalışacağız. Ekonomik konuları incelerken, bu konular ulusal ve küresel; sosyal, politik ve siyasi olaylardan bağımsız düşünülemeyeceği için yakın ekonomi tarihindeki bazı gelişmeleri de hatırlamak faydalı olacaktır. Bu olaylar 19’uncu yüzyıl ile 1990’lı yıllara kadar satır başları ile belirtilmiştir.

FİNANSAL KÜRESELLEŞMENİN ÖNEMLİ OLAYLARI

19. yüzyılın ortası

■ Küreselleşmenin başlaması.

■ Londra’nın uluslararası finans merkezi haline getirilmesi.

19. yüzyılın sonu

■ Berlin ve Paris’in finansal olarak büyümesi ve Hollanda’nın öneminin azalması.

1870-1914 yılları arası

■ Altın standardı para politikasının uygulanması.

■ Londra’nın en büyük finans merkezi haline gelmesi.

1929-1942 yılları arası

■ 1929’daki Büyük Buhran’ın oluşu.

■ New York’un, Londra’nın yerine geçmesi.

■ Altın standardı para politikasının çöküşü.

■ Glass-Steagall Yasası’nın kabul edilmesi.

■ IMF ve Dünya Bankası’nın kurulması.

■ GATT anlaşması.

1944 yılı

■ Bretton Woods Sistemi’nin kabul edilmesi.

1950-1961 yılları arası

■ Dolar kıtlığı.

■ 1957’de Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun kurulması.

■ Britanya bankalarının Amerikan doları üzerinden mevduat ve kredi oluşturması ve Eurobond piyasalarının oluşturulması.

1971 yılı

■ Bretton Woods Sistemi’nin çöküşü.

■ Smithsonian Antlaşması’nın başlaması.

1973 yılı

■ Petrol krizi

■ Finansal küreselleşmenin çağdaş döneminin başlaması.

1980’ler

■ Avrupa’da liberalizasyonun başlaması.

■ Finansal piyasalarda değişiklikler.

■ Meksika’da borç krizi.

1990’lar

■ Gelişmekte olan ekonomilerdeki finansal sistemin uluslararası finansal piyasalarla bütünleştirilmesi.

■ Asya ekonomik krizi

■ Arjantin krizi

■ Avro’ya geçiş

■ SSCB’nin çöküşü.

2015 YILINDA BEKLENEN EKONOMİK GELİŞMELER

2015 yılında ekonomik gelişmeleri tetikleyecek bazı küresel olaylar, bugünlerden görülebilmektedir. Bu olaylar, küresel petrol fiyatlarındaki düşüş, Rusya ile yapılan doğalgaz fiyat indirimi anlaşması, ABD’nin aldığı bazı ekonomik ve finansal kararlar olarak sıralanabilir.

Petrol fiyatlarındaki düşüş!

Bilindiği üzere, Türkiye’nin en büyük ekonomik sorunlarından biri cari açığın fazla oluşudur. Bu cari açığın nedenlerinin başında ise son on yılda yaklaşık on kat artan ham ve rafine edilmiş petrol ithalatının maliyetinin yüksek oluşu yatmaktadır. Bu maliyet 2013 sonu itibariyle yaklaşık 48 milyar dolardır. Küresel petrol fiyatlarındaki düşüş analiz edildiğinde, bu düşüşün Türkiye ekonomisine hangi tutarda ekonomik katkı sağlayacağı konusunda değişik rakamlar bulunmaktadır. Ancak yapılan analizler petrol fiyatlarındaki düşüşün ülkemiz ekonomisine 10 milyar dolarlık bir ithalat tasarrufu sağlayacağı yönündedir.

Rusya’dan doğalgaz fiyatlarına indirim!

Rusya; Türkiye’ye yüzde 6’ya yaklaşan doğalgaz fiyat indirimi yapmıştır. Bu fiyat indiriminin ekonomiye olumlu yansımasının 600 milyon dolar civarında olması beklenmektedir.

Petrol ve doğalgaz konusundaki bu olumlu gelişmelerin ithalat maliyetlerini azaltarak, dış ticaret açığına ve cari açığa olumlu etki yapması beklenmektedir. Ancak ithalat maliyetleri azaltılırken, ihracat konusunda da bazı önemli noktalara dikkat çekmek faydalı olacaktır. Rusya, Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan’ın Türkiye’nin toplam ihracatı içerisindeki payının yüzde 25’in üzerinde olması, bu ülkelerde olabilecek ekonomik durgunluktan etkilenebileceği ve bu durumun da ülkemize olumsuz etki yaratabileceği unutulmamalıdır.

Rusya’daki ekonomik kriz!

2014’ün bu son günlerinde Rusya’daki ekonomik gelişmeler, Rusya’nın ulusal para birimi olan rublenin aşırı değer kaybetmesi, Rusya’da yaşayan herkesin satın alım gücünü önemli ölçüde azaltmıştır.

Özellikle de turizm sektöründe Rusya’nın önemli bir payı olduğu düşünüldüğünde, 2015 turizm gelirlerinde Rusya’dan gelen turistlere bağlı olan rakamların oldukça düşme olasılığı ekonomik açıdan risk teşkil etmektedir.

Rusya’nın aldığı ekonomik önlemler de bizim gibi ülkeleri oldukça etkileyebilecektir. Rusya’nın son günlerde bazı ürünlere vergi ve fon koyması, bu ürünleri Rusya’dan getirmenin maliyetini artıracaktır. Bu durumda Rusya’dan ticari mal, mamul ya da ara mamuller getiren işletmelerin başka ülkelere yönelmesi, bu işletmelerin lojistik maliyetlerini artıracaktır ve KOBİ niteliğindeki ve düşük kar marjları ile çalışan işletmeler bu durumdan olumsuz etkilenebilecektir.

ABD’nin faiz artırım kararı!

Bilindiği gibi Türkiye, gelişmekte olan ülkeler sınıfında bulunan diğer ülkeler gibi son yıllarda sıcak para girişi (parasal yatırım) nedeniyle, borsa ve piyasalarda olumlu gelişmeler yaşamıştır. Özellikle ABD’nin parasal genişlemeyi durdurması ve faiz artırımına gitmesi, ülkelerdeki sıcak para girişini azaltacak ve tersine parasal çıkışlar yaşatabilecektir.

SONUÇ

2015 yılında genel seçim olması, sıcak para girişinde yaşanabilecek olası sorunlar; ülkemizdeki enflasyon hedefinin tutturulamaması, faizlerin düşmemesi ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar konusunda riskler oluşturmaktadır. 2015 yılındaki bu ekonomik gelişmelere karşın KOBİ’lerin;

■ Döviz borçlarını, finansal riskten korunma yöntemleri kullanarak sabitlemeleri,

■ Müşterilere vade açma konularında daha dikkatli olmaları,

■ Kısa vadeli borç ve finansal kredilerle sabit yatırımlardan kaçınmaları, bunun yerine uzun vadeli ve mümkünse ödemeleri yatırımdan hasılat yaratılınca başlayan borç ve kredilere yönelmeleri,

■ Faaliyette bulundukları sektör ile ilgili analiz ve yorumlara yönelik senaryolar geliştirmeleri,

■ işletmelerindeki değer yaratmayan faaliyetleri ve maliyetleri azaltmaları ve zamanla ortadan kaldırmaları, sürdürülebilirlikleri açısından son derece önemlidir.