2015’te Şirketler Maaş Zammını Ne Kadar Yapacak

Yeni yıl yaklaşırken şirketler çahşanlarına ne kadar zam vereceklerini belirlemeye başladı. Ücret araştırma şirketlerinin yöneticileri ve danışmanlar, 2015’te ücretlere ortalama yüzde 7-10 arasında zam yapılacağını söylüyor. Yerli şirketlerdeki zam yabancı şirketlerin üzerinde olacak. 2015’te sektörler arasındaki ücret artış bütçesindeki farklılıkların ise iyice azalması bekleniyor.

Yeni yıla sayılı günler kala şirketler bütçe çalışmalanm yaparken, çalışanların maaşlanna ne kadar zam geleceği üzerine yapılan tartışmalar iyice hararetleniyor. Özellikle son bir ayda bu yönde söylentiler de artıyor. Zam oranlarına ilişkin beklentiler kulaktan kulağa yayılıyor. Özellikle de son yıllarda ücretlere enflasyon oranında zam uygulayan şirketlerde bu yıl da benzer bir eğilim gösterilmesi beklentisi hakim. İnsan Kaynakları danışmanlık şirketlerinin araştırmaları farklı beklentileri ortaya koyuyor.

Yenibiris.com üzerinden yapılan anket farklı eğilimlerden birini oluşturuyor. Anket sonuçlanna göre 2015 yılı için çalışanların zam beklentisinin oldukça düşük bir oranda seyrettiği görülüyor. Zira katılanların büyük bir kısmı, 2015’te maaşına yüzde 5’in altında bir artış yapılacağı beklentisinde olduğunu paylaşıyor. Katılımcıların yüzde 27’si ise yüzde 10-15 arasmda bir artış bekliyor. Danışmanlık şirketlerinden Towers Watson’m ücret araştırmasına göre de şirketlerin çalışanlanna 2015 için yüzde 8 oranında zam yapacağı öngörülüyor.

ZAM OCAK VE NİSANDA

Çalışanlann beklentisi bu yöndeyken şirketler hangi oranda zam yapmayı planlıyor? İşte bu soruyu Türkiye’de pek çok şirketin maaş oranlarını belirlerken verilerinden yararlandığı ücret araştırma şirketlerine ve bu yönde şirketlere hizmet veren danışmanlara sorduk. Bunun sonucunda da 2015 yılında şirketlerin çalı-şanlannm ücretlerine ortalama yüzde 7-10 arasında zam yapmaya hazırlan-dıklannı öğrendik.

Hay Group Türkiye Bilgi Hizmetleri Müdürü Görkem Balcı, 2014 yılında ücretlerdeki ortalama artış oranının yüzde 8,4 olduğunu söylüyor. Balcı, yaptıkları araştırmaya göre 2015 yılında özel sektörde ücret artış oranının ortalama yüzde 9 olacağını ifade ediyor.

Bu oranın yerli şirketlerde yüzde 9, yabancı şirketlerde ise yüzde 8,5 olacağını belirten Balcı, konuşmasını şöyle sürdürüyor: “Hay Group Türkiye’nin ücret araştırmasına katılan şirketlerin yüzde 57’si, 2015 yılı ücret artışlannı ocak ayında gerçekleştirecek. Şirketlerin yüzde 19’unun tercihi ise nisan ayında zam yapmak. Özellikle enflasyon hareketleri karşısında daha temkinli davranmayı tercih eden yabancı şirketlerde nisan ayını ücret artış ayı olarak belirleyenlerin oranı yüzde 32. Yerli şirketlerde ise ocak ayı, ücret artışlan açısından daha baskın bir noktada. Yerli şirketlerin yüzde 65’inin ücret zammı tercihi ocak ayı.”

SEKTÖREL FARKLILIKLAR

Son yıllardaki en önemli bulgulardan biri, sektörler arasındaki ücret artış bütçesi farklılıklannın azalıyor olması. En düşük ücret artışı yapmayı planlayan sektör ile ücret artışına en yüksek bütçe ayırmayı planlayan sektör arasındaki fark yüzde 2 seviyesinde. Mercer Türkiye İnsan Kaynakları Danışmanlığı ve Araştırmaları Bölümü Danışmanı Goncagül Uğurlu, sektörel bazda incelendiğinde enerji sektöründe ücret artışlannın daha yüksek oranda gerçekleştirileceğini söylüyor. Uğurlu, genel olarak tüketim mallan ve teknoloji sektörlerinde de zam oranlarının yüksek olduğuna değiniyor. Goncagül Uğurlu, bu bağlamda ilaç, hızlı tüketim, teknoloji ve enerji sektörlerinde ücret artışlarının genel piyasaya göre biraz daha fazla, yaklaşık yüzde 8,5 olarak gerçekleşeceğini öngördüklerinin altını çiziyor.

Demir-çelik, endüstri, ilaç gibi sektörlerde zam oranlan daha yüksek. Hugent İş Geliştirme Direktörü Özlem Veryeri Taşkaya, bunun nedenlerini şöyle açıklıyor: “Bunda sendikaların varlığı önemli rol oynuyor. Büyüyen ve gelişen sektörlerde, rekabet faktörünü de göz önünde bulundurarak, zam oranlarının daha yüksek olduğunu gözlemliyoruz.”

ARTIŞI NE ETKİLİYOR?

Enflasyon, ücretlendirme piyasala-nna göre konum ve performans, ücret artışlarım etkileyen en önemli kriterler olarak görünüyor. Ücret artışlarında enflasyon ile şirket bütçe ve planlarının etkili olduğunu söyleyen MY Executive Kurucu ortağı Müge Yalçın, konuyla ilgili şöyle konuşuyor: “Bunlar uygulanan genel oranlar olmakla birlikte şirket için stratejik bir pozisyonsa, o pozisyona uygun deneyim ve yetkinlikteki yönetici sayısı azsa, maaş seviyeleri çok yukarılara rahatlıkla çıkabiliyor. Bu durum çalışan ve yöneticiler için olduğu gibi CEO’lar için de geçerli. Ama farklılık maaştan çok primde yansıtılıyor. Zam oranları belirlenirken enflasyon rakamı önemli bir veri ama bununla birlikte ekonominin durumu, önümüzdeki yıldan beklentiler, şirketlerin büyüme planlan, kârlılıkları, genel ücret politikalan, piyasadaki ücret seviyeleri ve tabii ki çalışanların performanslan etkili oluyor.”

BES HIZLI YÜKSELİYOR

Çalışanlan çekmek ve elde tutmakta performans odaklı yaklaşımın yanı sıra yan hak paketleri de kritik bir önem taşıyor. Tower Watson Türkiye Ücret Araştırmalan Yöneticisi Kerem Tuzlacı, bu noktada BES’in önemle altı çizilmesi gereken bir başlık olarak ön plana çıktığının üzerinde duruyor. Çokuluslu ve yerel büyük şirketler arasında uygulama yaygınlığı 2009 yılında yüzde 29 olan BES’in son beş yıllık dönemde özellikle devlet katkılı sistemin de devreye girmesiyle beraber yüzde 40 seviyelerine ulaştığını söyleyen Tuzlacı, konuşmasını şöyle sürdürüyor: “Towers Watson tarafından iki yılda bir gerçekleştirilen ve çalışanların görüşlerini inceleyen Küresel İşgücü Araştırması’nın bu yılki sonuçlarına göre, ülkemizde işverenin sunduğu BES fırsatlan çalışanların bir kurumu tercih ederken dikkate aldıkları üçüncü kriter olarak öne çıkıyor. Aynı araştırmanın 2012 sonuçları ile kıyaslandığında BES’in en hızlı yükseliş gösteren kriter olduğu dikkat çekiyor.”

İlaç ve teknoloji, prim, komisyon ve yan hakların toplam gelir paketi içerisinde daha büyük bir yer kapladığı sektörler olarak göze çarpıyor. Perakende sektöründe ise düşük baz ücret uygulamaları, özellikle prim/komisyon gibi değişken gelir uygulamalannın toplam gelir paketi içerisindeki payını ve önemini yükselttiği gözleniyor.