İhracatçılar Mısır’a alternatif rota arıyor

Mısır’ın İskenderun Limanı’ndan Port Said Limam’na gerçekleştirilen Ro-Ro hattını iptal etme karan alması, bu güzergah ile Kuzey Afrika ve Körfez ülkelerine ulaşan nakliyeci ve ihracatçı-lan panikletti. Mısır’ın nisan sonrasında kapılan kapatacak olmasıyla alternatif rota arayışına girildi. Öne çıkan iki rota ise Süveyş Kanalı ve İran oldu. Ancak, her iki rota da maliyetleri ve bürokratik zorluklar nedeniyle rasyonel değil. Yüzlerce şirket kara kara ihracatını nasıl gerçekleştireceğini düşünürken, Mısır ile ilişkiler düzelene kadar hükümetten ihracat desteği istiyor.

Türkiye ile Mısır arasında, Mart 2012’de, Körfez ülkelerine gıda malzemeleri, elektronik cihazlar, tekstil ürünleri ihracatını kolaylaştırmak amacıyla, Mısır’ın limanlannın kullanılmasını içeren üç yıllık bir anlaşma imzalanmıştı. Anlaşmanın süresi 20 Ni-san’da sona erecek. Türk ihracatçılar anlaşmanın uzatılmasını beklerken, Türkiye’nin diplomatik ilişkilerini dondurduğu Sisi Hükümeti’nden korkulan hamle geldi. Mısır, “Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti arasında Ro-Ro ve Karayolu Transit Taşımacılığı Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Muhtırası”nı tek taraflı olarak feshettiğini, muhtıranın geçerlilik süresinin dolmasından sonra uzatılmayacağını açıkladı. Mısır’ın tavnna karşılık Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise “Mısır ile aramızda mevcut olan Ro-Ro ve karayolu transit taşımacılığı düzenlemeleri Türkiye’nin bölgeye olan ticaretinde cüzi bir yer tutmakta iken Mısır ekonomisine önemli katkılar sağlamaktaydı. Mısır Hükümeti bu tasarrufu ile ülkesinin ve halkının menfaat ve refahına verdiği zararlara bir yenisini eklemiş olacaktır” denildi.

MISIR ROTASI ÖNEMLİ

Ancak Türkiye için Mısır rotasının önemi Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasının yansıttığı kadar ‘cüzi’ değil. İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu illerinde, özellikle de Gaziantep, Hatay, Şanlıurfa, Mersin ve Kilis’te faaliyet gösteren yüzlerce şirket, üretimini Mısır üzerinden Körfez ülkelerine yaptığı ihracata bağlamış durumda. Şu anda bölgeden halıdan narenciyeye, beyaz etten tekstile, bakliyattan makarnaya ve su ürünlerine kadar çok çeşitli ürün Suudi Arabistan, Kuveyt, Dubai, Yemen gibi ülkelere taşınıyor. Bu taşımada da ağırlıklı olarak Mısır rotası kullanlıyor.

Peki, Mısır’ın Iskende-run-Port Said Ro-Ro hattı anlaşmasını yenilememesi bölgeye yapılacak ihracatın ulaştırma giderlerine ne kadar ilave yük getirecek? Türkiyeli ihraatçı ve nakliyeciler,

Körfez ülkelerine ulaşmak için alternatif bir rota çizebilir mi?

ANTAKYA ZİRVESİNDE NE KONUŞULDU?

Mısır’dan gelen haber üzerine, Antakya Ticaret ve Sanayi Odası’nın ev sahipliğinde, Şanlıurfa, Mersin, Kilis ve Gaziantep ticaret odalan temsilcileri, UND yönetim kurulu üyeleri, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı uzmanlan ve nakliyeciler acil bir toplantı yaptı. Ekonomist’e konuşan Uluslararası Nakliyeciler Demeği (UND) Başkanı Çetin Nuhoğlu, Mısır’a Ro-Ro hattının durmasının hem nakliyeciler hem de ihracatçılar açısından ciddi sorunlar yaratacağını belirtiyor. Nuhoğlu, dört günde bir 10 bin araçlık taşıma kapasitesine rağmen haftada bir sefer yapıldığını ve en fazla 5-6 bin aracın Ro-Ro üzerinden Mısır’a taşındığını dile getiriyor. 150’ye yakın nakliye şirketinin üstlendiği taşımada, yaklaşık 1 milyar dolarlık ihracat gerçekleşiyor.

İKİ ALTERNATİF ROTA VAR

Çetin Nuhoğlu, Mısır kapısının kapanması halinde Körfez ülkelerine ulaşmak için iki farklı rota izlenebileceğini ifade ediyor. Nuhoğlu, ilk akla gelen yolun Süveyş Kanalı’nı kullanarak Suudi Arabistan’a ulaşmak olduğuna işaret ediyor. Ancak Süveyş Kanalı’nı kullanmanın maliyeti yüksek. UND Başkanı, Süveyş Kanalı’nı kullanmanın sefer başına 300 bin dolarlık ek maliyet getirdiğine dikkat çekerek, “Bu maliyetlerle o pazarlarda rekabetçi olma şansımız kalmaz. Zaten bölgeye ihraç edilen mallar beyaz et, yumurta, halı gibi katma değeri olmayan, düşük fiyatlı ürünler. Kâr marjları sınırlı. Süveyş Kanalı’nı kullanmanın maliyeti ihracat yapmayı anlamsız kılar. Zaten hemen Körfez pa-zan için devreye Brezilya ve Arjantin gibi ülkeler girecektir” diye konuşuyor.

ikinci rotanın ise İran üzerinden Körfez ülkelerine erişmek olduğunu anlatan Çetin Nuhoğlu, bu rotanın da şu an için sorunlu olduğunu vurguluyor. Iran ile 1 Ocak 2015 itibariyle yürürlüğe giren Tercihli Ticaret Anlaşması ile Türkiye ve Iran arasındaki ticari yakınlığın arttığını ancak transit taşımalar konusunda İran’ın hala zorluk çıkardığını söyleyen Nuhoğlu, “Şu anda bile Iran Türk TIR’lan konusunda verdiği sözleri tutmayarak çeşitli zorluklar çıkanyor. Bu sorunun aşılması yaklaşık bir yıl sürecektir. Dolayısıyla coğrafi olarak Mısır’a alternatif bir yol gibi gözükse de, işleyişteki sorunlar nedeniyle mümkün gözükmüyor” değerlendirmesinde bulunuyor.

3 BİN DOLAR EK MALİYET

Mısır’a Ro-Ro seferlerinin durmasından direkt etkilenecek sektörlerin başında balık ve su ürünleri sektörü geliyor. Sektörün bölgeye 150 milyon dolarlık ihracatı bulunuyor. Dört yıl önceye kadar Mısır üzerinden Lübnan ve Ürdün’e yılda 35 bin ton su ürünleri ve hayvansal mamül ihraç ettiklerini belirten Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller ihracatçıları Birliği Başkanı Ali Can Yamanyılmaz, “Üstelik ihracatta yılda ortalama yüzde 20 oranında büyüyorduk. Ancak şu anda ihracatımız bin tona kadar düşmüş durumda. Suriye pazan-nın kapanmasından sonra Körfez ülkeleri de Mısır’ın tavn nedeniyle kapanırsa ne yaparız bilemiyoruz” diye konuşuyor.

Ro-Ro seferleri sayesinde bölgeye satılan bozulabilir gıda ürünlerinin sorunsuz şekilde Mısır ve Körfez paza-nna ulaştığını hatırlatan Ali Can Ya-manyılmaz, “Mısır’a alternatif yeni rota bulunabilir mi?” sorusuna şu yanıtı veriyor: “Süveyş Kanalı bir seçenek olabilir. Ancak bu rota TIR başına haftada 3 bin dolar ek maliyet getirir ki bu da bölgeye yâpılan ihracatta kâr bırakmaz. Şirketler bu maliyetlerle ticaret yapamaz hale gelir.”

Bölgede siyasi ilişkiler düzelmedikçe ticaretin yara almaya devam edeceğini ifade eden Ali Can Ya-manyılmaz, en azından Mısır ile ticari ilişkiler düzelene kadar, hükümetten bölgeye ihracat yapan şirketlere destek olmasını talep ettiklerini söylüyor.

MISIR DA KÖTÜ ETKİLENİR

Mersin merkezli önemli makama ve bakliyat ihracatçısı Arbel Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Arslan, Mısır kapısının tüm ihracat için büyük önem taşıdığını söylüyor. Söz konusu yolun ihracatçının tüm güney bölgesine dönük açılımında en düşük maliyetli ve kolay ulaşılabilir rota olduğunu söyleyen Arslan, sorunun çözümünün diplomasi yoluyla halledilmesi gerektiğini belirtiyor.

Hatay ve Mersin ağırlıklı 150’ye yakın firmanın Mısır’a Ro-Ro seferleri ile ayakta durduğunu, seferlerin sona ermesi ile bu şirketlerin maddi olarak ciddi problemlerle baş başa kalacağı uyansında bulunan UND Başkanı Çetin Nuhoğlu, “Biz nasıl sıkıntıya gireceksek, aslında Mısır da Ro-Ro seferlerinin sona ermesi ile sıkıntıya girecek. Sonuçta Mısır’ın Avrupa Birliği ve Rusya pazarlanna entegrasyonu için de bu hat hayati önemde” diye konuşuyor.