BIST’te güçlü yükseliş zor
Borsa endeksi piyasalardaki son gelişmeleri fiyatlamadı. Mevcut kur ve faiz düzeyi, borsa endeksinin düzeyiyle uyumlu değil. Dolar/TL kurundaki yükselişin devam edeceği yönündeki beklentiler kırılmadan, borsada güçlü bir yükseliş trendi beklenmemeli…
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ne yapıyor? Bundan sonra ne yapacak?
TCMB geçen haftaki toplantısında temel faizlerin tamamını sabit tuttu. Toplantı bildirisinde de önemli bir değişiklik yoktu. Aybaşından beri kurda yaşanan yükselişin olumsuz etkilerinden de dem vurulmadı. “Kurdaki yükselişi görmezden gelen” bu yaklaşıma piyasanın tepkisi ise sert oldu.
TCMB toplantısı öncesinde 2.68’lere gerilemiş olan kur yazımı yazmakta olduğun an itibariyle kritik direnç olarak gördüğüm 2.72’nin üzerinden işlem görüyor. Kaldı ki bu seferki yükseliş dolar/TL ile de sınırlı değil. Euro/TL de 2.97 düzeylerine ulaşmış durumda. 0.5 dolar ve 0.5 euro’dan oluşan döviz sepetiyse 2.85’e tırmanarak rekor kırdı.
Hemen bu noktada bir iki gerçeği önümüze koyalım… Kura döviz arzını artırıcı hamlelerle müdahale etmek işe yaramıyor. Döviz satım ihalelerini artırarak ve direkt döviz satışı yaparak kura defalarca müdahale edildi ama işe yaramadığı görüldü. Kaldı ki, zayıf yumruklar kura spekülatif ataklar getirerek ortamı büsbütün bozmakta.
Eğer niyet kuru sakinleştirmekse bunun tek yolu var. Önce “örtük” faiz artırımını denemek, örtük artırımlar yangını söndürmüyorsa direkt faiz artırımı yapmak. Ama niyet, orta vadede Türkiye’yi “düşük faiz-yüksek kur” modeline doğru götürmekse en doğrusu hiçbir şey yapmadan beklemek. Bunun için de “yüksek faiz-düşük kur” modelinden “düşük faiz-yüksek kur” modeline geçiş sürecinde, “düşük büyüme-yüksek enflasyon” şeklinde tezahür edecek olumsuz etkilere karşı sabırlı olmak gerekiyor.
TCMB, politika faizlerini son toplantısında sabit bıraktı. Ancak örtük faiz artırımına da başladı. Grafikte TCMB ortalama fonlama maliyeti görülüyor. Merkez Bankası bankalara her gün kabaca 60 milyar TL fonlama yapıyor. Bu fonlamanın bir kısmı politika faizi olan yüzde 7.50’den, bir kısmı da gecelik borçlanma faizi olan yüzde 10.75’ten. Kur yükseldiğinde TCMB yüksek faizden daha fazla, düşük faizden de daha az fonlama yapıyor. Bu sayede kura “örtük” faiz artışı yapmak suretiyle müdahale edilmiş oluyor.
TCMB’nin piyasayı fonlarken kullandığı farklı faizli fonlamaların ortalama maliyetine de “TCMB’nin ortalama fonlama maliyeti” deniyor. Bu da grafikte siyah olan? Görüldüğü üzere TCMB son günlerde ortalama fonlama maliyetini yükseltti. Bir başka ifadeyle sınırlı da olsa “örtük” faiz artırımı yaptı. Ancak bu hamle işe yaramadı. Karar vereceğiz. Önce hangi modeli istiyoruz. Ona göre de ya bırakacağız ve bir süre maliyetine katlanacağız ya da vuracaksak güçlü vuracağız ve faizi artıracağız. Buna karar verecek olan da biz değiliz.
BIST-100 endeksine dikkat?
iki yıl vadeli Hazine kağıdı faizi Türkiye’de gösterge faizi olarak kabul edilir. Gösterge faiz, piyasa faizidir. Grafikte TCMB’nin politika faizi ile piyasa faizi bir arada bulunuyor. Ayrışma dikkat çekici. Piyasa, TCMB’nin gelecekte faiz artırımı yapacağını tahmin ediyor ki gösterge faiz yükseliyor.
Geçen hafta gösterge faizin çift haneye tırmanmış olması çarpıcıydı. Döviz sepetinde rekor kırılırken ve gösterge faiz çift haneye tırmanmışken Borsa İstanbul’daki seyir ürkütüyor. Borsa endeksinin son gelişmeleri fiyatlamadığı aşikar. Mevcut kur ve faiz düzeyi borsa endeksinin mevcut düzeyiyle uyumlu değil.
Yakınsama kaçınılmaz. Ya kur ve faiz cephesinde işler düzelecek ya da borsa düzeltmeye maruz kalacak. İkincisini daha olası görüyorum.
BlST-100 endeksine dolar bazında bakarak “ucuzladı” diyebilir miyiz?
Borsa endeksine iki türlü bakmak mümkün. Birincisi endeksin TL bazlı fiyatı. TL bazında an itibarıyla 84 bin düzeylerindeyiz. İkincisiyse, endekse dolar bazında bakmak…
Bunu yapmak için endeksin mevcut düzeyini dolar/TL kuruna bölmek yeterli. 84.000/2.73 = 30.769. Yabancı yatırımcı endekse dolar bazında bakar. Çünkü Türkiye’ye girip hisse senetlerimize yatırım yaptıklarında hem borsamn riskini hem de kur riskini alıyor.
Payın düşmesi (borsamn TL bazında düşmesi) ve paydanın büyümesi (kurun yükselmesi) kesri düşüren faktörlerdir. Kesir düştükçe borsamn yabancı nezdinde cazibesi artar. Bu doğru. Ancak yabancı yatırımcı kurdaki yükselişin daha devam edeceğini düşünüyorsa BIST-100 endeksi dolar bazında ne kadar düşerse düşsün cazibe sunamıyor. İçinde bulunduğumuz dönemde de bu geçerli. Kurdaki yükselişin devam edeceği yönündeki beklentiler kırılmadan, borsada güçlü bir yükseliş trendi beklenmemeli.
