Tarımsal Üretimde Durum Değerlendirmesi

Türkiye’nin bitkisel üretiminde en çok payı olan iller; Antalya, Konya, Mersin, İzmir, Şanburfa, Adana, Bursa, Manisa, Ankara ve Samsun olarak sıralanıyor.

Bu illerde tarımsal üretimdeki son durumu masaya yatırdık. Buna göre düzenli yağışlar nedeniyle bu yıl hububat rekoltesinde artış bekleniyor. Olumsuz hava koşulları ve hastalıklar yüzünden meyve üretiminde ise yine sorun yaşanıyor.

Geçen yıl yaşanan kuraklık tarımsal üretimin gerilemesine neden olmuştu. Bunun da başta enflasyonda yükseliş olmak üzere olumsuz etkilerini yaşadık. Bu yıl ise kış ve ilkbahar dönemi yağışları ile hava sıcaklıkları genelde olumlu seyretti. Bu durum özellikle hububat üretimini olumlu etkileyeceğe benziyor. Buna karşın Akdeniz Bölgesi’nde fırtına yaşandı. Akdeniz, Ege ve Trakya’da sel görüldü. Nisan ayının başında artan sıcaklıkların ardından bastıran soğuklar da meyve ağaçlarının zarar görmesine yol açtı. Bu durum da meyve üretiminde yine sorun yaşanacağına işaret ediyor.

Fakat durum o kadar da kötü değil gibi görünüyor. Türkiye Ziraat Odalan Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, nisan ayıyla birlikte meyve türlerinin çoğunda çiçeklenmenin başladığını, bugünlerde olacak bir donun özellikle meyve çiçeklerine zarar verebileceğini belirtiyor. Bayraktar, “Bu yıl meyve bahçelerinde çi-çeklenmenin tamamlanmamış olması bir şans olarak değerlendirilebilir. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da erken çiçeklenme başlamış olsaydı, mart ve nisan aylarında gerçekleşen donun verdiği zarar önemli boyutlara ulaşır, özellikle meyvecilik açısından oldukça kötü bir yıl olurdu. Çiçeklenmenin gecikmesi ile donun verdiği zarar azaldı” diyor.

HUBUBAT ÜRETİMİ ARTACAK

Türkiye’de bitkisel üretimde en büyük pay Antalya’ya ait. Bu ilde son durum biraz karışık görünüyor. Antalya’da havaların ısınmasına bağlı olarak özellikle domates, salatalık ve patlıcan rekoltesinde artış yaşanıyor. Antalya Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, rekolte artışına bağlı olarak fiyatların düşmeye başladığını, şu dönemde fiyatı yüksek kalan tek ürünün domates olduğunu söylüyor. Ancak Nazif Alp, “10 gün kadar önce bazı bölgelerimizde don yaşandı. Bu da bazı meyvelerimizi olumsuz etkiledi. Özellikle elma ve şeftali üretiminde düşüş oldu” diye de ekliyor.

Bitkisel üretimde ikinci sırada yer alan Konya’da ise tablo olumlu. 2014’ün eylül, ekim, kasım ve aralık aylarından başlayarak düzenli alınan yağışlar sonrasında hububat tohumlarında yüzde 98 oranında çimlenme gerçekleşti. Bu yıl geçen yıla nazaran yüzde 40 oranında artış gösteren yağışlar bitki gelişimini olumlu etkiledi. Konya Ovası son 30 yılın en iyi yağışını aldı. Konya Meram Ziraat Odası Başkanı Ali Ataiyibiner, geçen yıl 2 milyon ton olan hububat rekoltesinin bu yıl 3 milyon tonu bulmasını beklediklerini söylüyor. Ataiyibiner, “Bu rekolte için mayıs yağışlan da önemli” diye konuşuyor.

MISIRA YÖNELİŞ VAR

Karatay Ziraat Odası Genel Sekreteri Nurettin Küçükdoğru, Konya’da mısırda da rekolte artışı yaşandığına vurgu yapıyor. Küçükdoğru, “Mısırdaki artışın nedeni, dekar başına alman verimin yüksek olması. Öte yandan bölgemizde ayçiçeğinde düşüş söz konusu. Son iki yıldır bu üründen yaşanan olumsuz fiyatlandırma çiftçilerimizi mısıra yönlendirdi” diyor.

Bitkisel üretimde üçüncü sırada bulunan Mersin’de, kış sezonunun soğuk geçmesi nedeniyle örtü altında yapılan sebze üretimi olumsuz etkilendi. Sebze rekoltesinde yüzde 30-40 oranında kayıp bekleniyor. Fakat Türkiye’nin muz üretiminin yüzde 90’ım, çilek üretiminin ise yüzde 60’ını yapan bu ilde meyvede bir sorun yaşanmıyor. Mersin Ziraat Odası Başkanı Cengiz Gökcel, kış yağışlannın iyi gitmesinin başta narenciye olmak üzere üzüm, şeftali, kayısı, erik gibi meyve ağaçlarının çiçeklenmesine olumlu etkisi olduğuna değiniyor ve “Don olmadığı için narenciyede rekolte yükselişi bekliyoruz” diyor.

BAĞLARDA YAPRAK DÖKÜMÜ

İzmir’de bağlarda yaprak dökümü, zeytinliklerde ise aşın yağışlardan kaynaklanan halkalı leke hastalığı yaşanıyor. İzmir Aliağa Ziraat Odası Başkanı Ferudun Durmaz, Bu nedenle üzümde yüzde 70’e, zeytinde ise yüzde 60’a varan rekolte kaybı beklendiğini belirtiyor. Durmaz, “İzmir’de 10 yıl önce 25 bin dönümde pamuk ekimi yapılıyordu, bugün ise bin 500 dönüm gibi bir alanda pamuk üretiliyor. Ancak bu yıl 500 dönümlük daha artış bekliyoruz. Mısırda da ekim alanı artışı beklentisi var. Bazı bölgelerimizde yem bitkisi üretiminde de artış var” diye anlatıyor.

Türkiye’deki mercimeğin yüzde 36’sımn, buğdayın yüzde 8’inin ve arpanın ise yüzde 12’sinin üretildiği Şanlıurfa’da tarımsal üretimde olumlu bir hava var. 6,4 milyon dekar alanda hububat tanmı yapılan ilde, geçen yıl düzensiz yağışlar nedeniyle yüzde 30’luk verim kaybı yaşanmıştı. Bu yıl ise yağışların düzenli olmasına bağlı olarak tahıl üretiminde yüzde 30 artış bekleniyor.

ZEYTİNDE YANIK ETKİSİ

Geçen yıl kuraklık nedeniyle verim kaybı yaşanan Adana’da da buğday üretiminde hava koşullannın olumlu seyretmesi nedeniyle yüzde 20-25 rekolte artışı öngörülüyor. Adana Ceyhan Ziraat Odası Genel Sekreteri İbrahim İlbeş, mısır üretiminde de yüzde 20’lik bir rekolte artışı beklendiğini belirtiyor. İlbeş, “Pamuk üretiminde yüksek girdiler nedeniyle çiftçi zarar ediyor. O nedenle mısır ve fıstık ekimine yöneldi. Buna bağlı olarak pamukta yüzde 20 düşüş olurken, yer fıstığı ve mısırda yüzde 10-15 artış bekliyoruz” diyor.

Tarımda rekolte düşüşüne neden olan bazı hastalıklar var. San pas hastalığı bunlardan biri. Erken ekim nedeniyle ortaya çıkan bu hastalık ürünün gelişimini engelliyor. Bursa’daki buğday üretimi bu hastalıktan etkilendi. Ekilişlerde yağışın çok olması da ürüne zarar verdi. Bursa Nilüfer Ziraat Odası Başkanı Şenol Aybey, bu nedenlerle Bursa’nm buğday üretiminde yüzde 40’larda düşüş beklendiğini söylüyor. Aybey, “Zeytinde de kış aylannda havalann eksi 8’leri görmesi nedeniyle ağaçlarda yanıklar oluştu. Buna bağlı olarak da zeytin rekoltesinde yüzde 20’lik düşüş olacak. Kırağı nedeniyle erkenci şeftalilerimizde ve incirimizde de sıkıntı var” diye anlatıyor.

FINDIK ÜRETİMİ DÜŞECEK

Sarı pas hastalığının yaşandığı bir il de Ankara. Sincan Ziraat Odası Başkanı Zekeriya Sezgin Gülmez, bu hastalığa bağlı olarak buğdayda yüzde 30’lara varan kayıp olabileceğini belirtiyor. Şeker pancarının da iki kez soğuktan etkilendiğini ve mahsulün telef olduğunu söyleyen Gülmez, şunları ekliyor: “Son 20 günde ciddi bir don sorunu yaşandı. O nedenle bu ürün büyük zarar gördü. Şu anda şeker pancarının üçüncü ekimi yapılıyor. Soğuk etkisiyle badem, erik ve kayısıda da rekolte kaybı olacak.”

Ortalama 300 bin tonluk üzüm rekoltesi olan Manisa’da çiftçi üzgün. Çünkü 23 Nisan’da gerçekleşen don ve kırağı üzüm bağlanna ciddi zarar verdi. O nedenle ildeki üzüm rekoltesinin bu yıl 80 bin ton civannda olacağı öngörülüyor. Son dönemde karpuz ve domates ekim alanlarında yüzde 50’lik artış olan ilde, bu ürünlerde rekolte artışı bekleniyor.

Soğuk geçen kış ve don olaylan nedeniyle fındıkta da üretim düşüşü olacak. Samsun Ziraat Odası Başkanı Haşan Tü-tüncü’den aldığımız bilgiye göre, ildeki fındık üretiminde yüzde 15’lik rekolte düşüşü beklentisi var. Aynı beklenti Ordu ve Giresun’da da mevcut.

UZMANLAR NE DİYOR?

Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Başkanı

Cahit Çetin: “2013-2014 sezonunda 410 bin 162 ton olan zeytin rekoltesinin bu yıl 438 bin 834 ton olacağı tahmin ediliyor.

Sunel Ticaret İcra Kurulu Başkanı

Noyan Gürel: “Geçen yi Ege Bölgesi’nde olumsuz hava şartlan nedeniyle yüzde 15,7lik düşüşle tütün rekoltesi 58 milyon kilo oldu. Karadeniz Bölgesi’nde ise yüzde 42,6’lık azalma ile 7,23 milyon kiloluk tütün rekoltesi gerçekleşti. Bu yıl da havaların soğuk ve yağşlı geçmesi nedeniyle yüzde

Arbel Yönetim Kurulu Başkanı

Mahmut Arslan: “Bakliyatın en çok üretildiği Güneydoğu Anadolu’da, sulu tarım imkanının ve yıl içinde iki ürün ekiminin artması nedeniyle üreticiler mısır, ayçiçeği ve pamuk gibi ürünlere yöneldi. Bu da rekolte düşüşüne neden oldu.

Fındık Üreticileri Birliği Başkan Vekili

Özer Akbaşii; ‘Türkiye’nin fındık üretimi ortalama 700 bin ton. Bu yıl 650 bin tonluk üretim bekleniyordu. Ancak nisan ayında yaşanan olumsuz hava koşullan nedeniyle şimdi bu yılki rekoltenin 590 bin ton civarında olacağı tahmin ediliyor. Geçen yıl don afeti nedeniyle fındık az oldu. Bu da fiyatların tavan yapmasına ve dünyadaki stokların erimesine neden oldu. Bu yıl tüm dünya sıfır stokla sezona girecek.”

Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı

Mehmet Erdoğan: “Bu sezon rekolte düşüşü yaşanan f ürünler, başta yeşil mercimek olmak üzere kırmızı mercimek, nohut ve kuru fasulye. 2014-2015 üretim döneminin başından itibaren alınan bol yağşlar sayesinde, eğer şartlar olumlu devam ederse, geçen yıl 19 milyon ton olan buğday üretimi bu yıl 22 milyon tonu aşar. Ayrıca pirinç üretiminde de iyi sulama koşullarından dolayı bu yıl artş bekleniyor.”

Derkan Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kanar: “Bu yıl Antep fıstığında rekolte geçtiğimiz iki yıla göre gayet iyi. Yüzde 100’lük rekolte artışı bekliyoruz. Geçtiğimiz yıllarda kışın yağış az, baharda da don ve dolu olmuştu. Bu yıl kış yağşlı geçti, bahar da iyi gidiyor. Dolu olmazsa fıstık bol olur.”