Online Gıdada Girişim Fırsatı

Geçtiğimiz yıl 1,1 trilyon Euro’ya ulaşan global e-ticaret hacminin bu yılın sonunda 1,4 trilyon Euro’ya ulaşacağı tahmin ediliyor. ABD’deki ortalama bir kişinin alışveriş harcamalarının yüzde 10’ununu e-ticaret oluşturuyor. En yüksek büyüme ise Çin’de gözlemleniyor. Çin’de e-ticaret harcamalarının 2015 sonunda 540 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Uzmanlar, 2020 yılında Çin e-ticaret hacminin ABD, İngiltere, Japonya, Almanya ve Fransa’nın toplamından daha fazla olacağını öngörüyor.

Tekstil, kozmetik, hobi alanlarının dışında e-ticaret içerisinde gıda da önemli bir yer oluşturmaya başladı. Online gıda pazarının önümüzdeki yıllarda da hızla büyüyeceği ifade ediyor. Rakamlar da bunu destekliyor. 2018 yılında dünyada online gıda sektörünün işlem hacminin 100 milyar dolar olması bekleniyor. Sektördeki büyümenin tamamına yakınının gelişmiş ve gelişen pazarlarda olacağı tahmin ediliyor.

Türkiye’de 2014 yılında gıda perakendeciliği hacmi 121 milyar dolardı, 2014 yılında Online gıda pazar büyüklüğü ise 1 milyar TL’yi aşkın bir rakama ulaştı. Toplam gıda pazarı düşünüldüğünde online gıda pazarının rakamları çok küçük görünse de son yıllarda Internet ve mobll kullanıcı sayısında yaşanan hızlı artışa paralel olarak, online gıda perakendeciliğinin pazarın genel büyümesine oranla altı kat daha fazla büyüdüğünü görüyoruz. 2018 yılında Türkiye’de online gıda perakende hacminin 7.5 milyar TL’ye ulaşması bekleniyor.

Amazon da satıyor

Tüm bu gelişmelere bağlı olarak özellikle doğal ve organik ürünleri bulmada sıkıntı yaşayan tüketiciler, e-ticaret kanalları aracılığıyla bu ürünlere artık rahatlıkla ulaşıyor. Üstelik çarşı pazar gezmek zorunda kalmadan zamandan da tasarruf ediyorlar. Doğal ve mevsiminde yetiştirilen meyve-sebzeyl tarladan topladıktan veya üreticiden temin ettikten sadece bir gün sonra tüketicinin kapısına kadar getiriyor. Üreticiler, sezonuna göre farklı bölgelerden seçiliyor.

ABD ve Avrupa’da başta Amazon, olmak üzere pek çok site, Internet üzerinden meyve-seb-ze satışı yapıyor. Dünyada bu kategorideki ilk örnek Webvan.com oldu. Hellofresh.com, Dlnnr.co.uk, Blueapron.com, Farmingo.com dünyada bu segmentte satış yapan siteler arasında. Türkiye’den verilebilecek örnekler de var. ipek Hanım Çiftliği, Pratikchef.com,, Tazedirekt.com, Tazemasa.com gibi… Online gıda alanında başarıya ulaşmış girişimcileri ve bu alandaki fırsatları araştırdık.

48 bin kişiye ürün gönderiyor

Bu alanda başarıya ulaşmış birçok girişim bulunuyor. Örneğin, doğal gıda satışı denince akla ilk gelen isimlerden biri olan Pınar Kaftancıoğlu, ipek Hanım Çlftllği’nin kurucusu. Ekonomist dergisinin ‘Yılın İş İnsanları’ ödüllerinde ‘Yılın Kadın Girişimcisi’ seçilen aynı zamanda Türkiye Kadın Girişimciler Yarışması’nda da ‘Yılın Kadın Girişimcisi’ ödülüne layık görüldü Pınar Kaftancıoğlu… İpek Hanım Çiftliği, Kaftancıoğlu’nun deyimiyle çiftlik, Sovyet Rusya dönemindeki ‘kolhoz’ (SSCB’de tarım sektöründe örgütlenen kolektif tarımla uğraşan birlikler) yapılanmalarını andırıyor, biraz da köy enstitülerini taklit ediyor. 150 kişiye İstihdam sağlıyor, çalışanlarının 125’i SGK’lı… Geri kalanlar ise günü birlik çalışanlar. Sosyal güvencesiz kimseyi çalıştırmıyor çiftliğinde. Bu anlamda Türkiye’de de bir ilki başlatmış durumda aslında. Zira Kaftancıoğlu’na kadar Nazilli’de tarım sigortasını bilen yokmuş.

“Türkiye’de doğal ürün sattıklarını söyleyenlerin yüzde 99’u benden alışveriş yapar” diyecek kadar da İddialı. Sadece internet üzerinden satış yapıyor. 48 bin kişilik büyük bir listesi var. Ancak artık ancak referansla yeni bir kişi alıyor listesine. Çünkü daha fazla üretim anlayışıyla şu an var olan ürün kalitesini bozmak istemiyor. Kaftancıoğlu, yaratmış olduğu bu sinerjiyi şimdi baba topraklarına taşımaya hazırlanıyor. Kars’ta 11 bin köylüye proje yaratmaya hazırlandıklarını söyleyen Kaftancıoğlu, “Biz Kars’taki göçü tersine çevirmek İstiyoruz. Buraya ziyarete gelenler, Kars’ın yerel ürünlerini atölye gibi İşleyecekler hem de ürünleri bedava tadabilecekler. Minimum 3 milyon TL’llk bir yatırım olacak” diyor.

30 milyon dolar yatırım yaptı

Aslanoba Capltal’in Kurucusu Haşan Asla-noba’nın kurduğu Tazedlrekt.com, Aslanoba’nın ailesiyle birlikte oturduğu sofrada güvenle yiyebileceği gıdaları insanlarla buluşturma amacıyla kuruldu. 2014 yılından bu yana Internet üzerinden hizmet veriyor. Şu anda İstanbul, Ankara ve Bursa’da teslimat gerçekleştiriliyor. Bin 200 büyükbaş ve 5 bin küçükbaş yetiştirme kapasitesine sahip, toplam 207 bin 913 m2’lik alana kurulmuş olan Türkiye’nin en modern besi çiftliklerinden biri olan Boğazköy Çiftliği’ni kurduklarını söyleyen Aslanoba, sadece organik tarım yapılan, bin 100 dönümlük Bostandere Çifliği’nde ise tarımda sağlığı ve lezzeti ön plana çıkardıklarını belirtiyor.

Genel olarak, et ve süt ürünleri, yumurta, sebze-meyve, kahvaltılıklar, baklagiller, bebek ürünlerine yer veriliyor. Tüm İstanbul’a hizmet vermeye başladıkları Nisan 2015’ten bu yana 80 bin üyeye ulaştıklarını ifade eden Aslanoba, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Yıl sonuna kadar üye sayımızın 120 bini aşacağını tahmin ediyoruz. Ağustos 2015’te de Ankara’ya hizmet vermeye başladık. Şu anda ciromuz aylık ortalama yüzde 30 civarında büyüyor, siparişlerimizin yüzde 351 mobil uygulamalarımızdan geliyor, özellikle kredi kartı saklama özelliğimizin de gelmesi ile tüketicilerimiz gıda alışverişlerini çok daha hızlı yapıyor. Tazedi-rekt.com’da 262 çalışanımız var, hedefimiz insanların güvenilir gıdaya erişimini kolaylaştırmak ve online gıda pazarını büyütüp milyar dolar değerinde bir food-tech şirketi yaratmak. Sermaye yoğun bir iş olduğu İçin bugüne kadar yaklaşık 30 milyon dolarlık bir yatırım yaptık.”

Kolaylık ve çeşitlilik bir arada

dogaevinizde.com, kadın girişimci Gamze Yaman tarafından hayata geçirilmiş bir site. Kansorejen maddelerin hayatımıza çok fazla girmesi, bir anne olarak Yaman’ı tedirgin edince, 2008 yılında bu siteyi kurdu. Sitede doğal temizlik, organik temizlik, organik kozmetik, organik tekstil, glütensize gıda, glütensiz kozmetik gibi her türlü doğal ve organik ürün satılıyor. Üretici ve ithalatçı firmalarla görüşüp, kalitesine güvendikleri ürünleri sitede satışa sunduklarını ifade eden Yaman, “15 bin civarı üyemiz var ancak üye sayısını arttırmak gibi bir hedefimiz yok. Bizim için önemli olan mevcut üyelerin aktif olarak sipariş vermesini sağlamak. Bunun için de verdiğimiz hizmetin iyi olması ve ürünlerin kaliteli/sertifikalı olması gerekiyor, biz de bunu sağlamak için elimizden geleni yapıyoruz. Önümüzdeki sene için hedefimiz en az yüzde25 büyüme” diye konuşuyor.

Taze Masa da 1,5 yıl önce kurulan, yöresinden, mevsiminde taze, doğal ve organik ürünleri internet ortamından tüketici ile ertesi gün kendi soğuk zincirini kullanarak buluşturan Online bir platform. Türkiye’nin farklı lezzetleri içeren taze, doğal ve organik ürünler satılıyor. Bezelye Yalova’dan, fasulye İznik’ten, siyah incir Ay-dın’dan alınıyor. Üreticilerden sipariş miktarı kadar alıyor, ertesi gün müşterilerine ulaştırıyor. Sitenin kurucusu Fahir Özcan, şu anda 20 binden fazla üyeye sahip olduklarını belirtiyor. Bu yılın sonunda iki katı büyümeyi hedeflediklerini ifade eden Özcan, şunları söylüyor:

“Dünyadaki trend kolaylık, çeşitlilik ve dikey ürünlerin tüketici ile sağlık ve hızlı olarak buluşmasından geçiyor. Biz de bu dikey alanda yaklaşık aynı anda 200’den fazla taze ürün sunarak toplamda bin 500’den fazla ürün gamı ile tüketicinin hiçbir markette bulamayacağı ve dene-yimleyemeyeceği bir değer sunmaya çalışıyoruz.”

Gurme ev yemekleri

Mealbox, gurme ev yemekleri sunan bir girişim. Murat Demirhan, Bülent Demirhan ve Cüneyt Gürbüz tarafından, sağlıklı, taze ve lezzetli ev yemeğini hızlı ve sıcak bir şekilde sunan Türkiye’nin ilk ve tek gurme ev yemeği zinciri olarak 2014 yılında faaliyete geçti. İlk etapta online bir platform olarak hizmet veren Mealbox, off line’a geçerek hızla büyümeye başladı. 15 ayda 28 şubeye ulaşarak hızla büyüdü ve Türkiye’den ve dünyadan en önemli yatırım gruplarının ilgi odağı haline geldi. Meal Box tüm süreçlerini (yemek pişirme, sipariş alma, adrese teslimat, müşteri hizmetleri) kendisi yöneten, franchising modeliyle büyüyen bir yemek zinciri. Bu nedenle özgün ve yaratıcı bir iş modeli bulunuyor. Sistemde franchise şubeler yemek pişirmiyor. Yemekler merkezi mutfaktan deneyimli şeflerin elinden çıkıyor. Şubelere günlük ve taze olarak ulaştırılıyor.

Kurduğu şube ağı ve moto-kuryeler üzerinden siparişleri sıcak ve 30 dakika içinde adrese teslim ediliyor. Demirhan, “Türkiye’de ilk kez bizim kurduğumuz iş modeli ile her gün şubelerimizden 60 farklı ev yemeğini 30 dakika içinde müşterilerimize ulaştırıyoruz. Yaklaşık 100 bin üyemiz var. Yıl sonuna kadar üye sayımızı 150 bine çıkarmayı hedefliyoruz. Meal Box olarak, ayda ortalama yüzde 40, yıllık bazda da 9 kat büyüdük ve aylık yaklaşık 1 milyon TL ciro seviyesine ulaştık. Günde yaklaşık 6 bin kap sağlıklı ev yemeği satışı gerçekleştiriyoruz. 2016 yılının sonunda, en az 5 adeti büyük restoran for-matımızda ve en az 60 tanesi de Gel-AI kon-septinde olmak üzere tüm formatlar dahil toplamda 90 şubeye ulaşmayı hedefliyoruz. Ayrıca 2016 yılında toplam 4 milyon kap yemek siparişinin üzerine çıkacağımızı düşünüyoruz” diye konuşuyor.

Malzemeleri dilimleyerek getiriyor

Pratikchef 2012’de hayata geçen bir girişim. Proje başlangıçta elektronik ticaret projesi olarak hayata geçirilmesine karşın gerek yasal düzenlemeler, gerekse projenin gereksinimleri nedeni ile bir gıda üretim tesisi kurma ihtiyacı ortaya çıktı. Bunun sonucunda Ataşehir’de bir üretim noktasını hayata geçirildi. PratikC-hef.com.tr müşterilerine yemek yapmanın keyifli yolunu sunmak üzere yola çıkmış bir girişim. Geleneksel yemek yapma alışkanlığımız önceden malzemeler satın almak ve bu malzemeler göre yemek yapmak şeklinde. Sitede 200’ün üzerinde Türk ve dünya mutfağından özel tarifleri bulunuyor. Yapmak istediğiniz yemeği sitede seçmenizin ardından yemeğin malzemelerini tedarik ediyor, yemekte kullanıldığı gibi doğrayıp dilimleyerek hazırlanıyor. Bu aşamadan sonra malzemeler tarifte gerektiği miktarda paketleniyor ve bir yemek yapım seti haline getlrlll yor.

500’e yakın üyelerinin olduğunu vurgulayan sitenin kurucularından Ayhan Çobanlıoğlu, bu sayıyı yıl sonuna kadar iki katına çıkarmayı hedeflediklerini belirtiyor. Ço-banlıoğlu, “PratlkChef markası İle satışını gerçekleştirdiğimiz ürünleri zaman İçerisinde perakende noktalarda satmak üzere geliştirdik. Seçilmiş özel tariflerimiz Migros ve Macrocen-ter’ın belirli mağazalarında satılmaya başlandı. Bunun yanında geliştirdiğimiz klasik kahvaltı setlerimiz Migros ve Macrocenterların yanında otomat noktalarında satılmaya başladı. Son olarak Carlbou Coffee’ler için özel bir kahvaltı seti hazırlayarak üretimine başladık” diyor.

Dalından portakal gönderiyor

Pek çok kişi kendini daha sağlıklı hissetmek, İdeal kilosunu korumak İçin çözüm arayışında. Sedef Dördüncü de Amerika’da Ernst & Young’da çalışırken ofiste geçirdiği uzun saatler ve dışarıda yenen yemekler nedeniyle sağlığıyla İlgili sıkıntılar yaşayan pek çok beyaz yakalıdan biriydi. Taki Amerika’da çok popüler olan julce cleanse yani meyve ve sebze suları karışımlarıyla detoks yöntemi ile tanışana kadar… Belli bir süre boyunca katı yiyecek tüketmeyerek sindirim sistemini dinlendirmeyi, vücudun bu sayede toksinlerden arınmaya ve yeniden yapılanmaya odaklanmasını sağlamayı amaçlayan yöntemin pozitif etkilerini gören Dördüncü, bu sistemi Türkiye’ye getirmeye karar verdi.

Son 1.5 senedir yaklaşık 10 bin kadar üyelerinin oluştuğunu söyleyen Dördüncü, sene sonuna kadar bu rakamı 15 bine çıkarmak istediklerini belirtiyor. Dördüncü, hem ürün gamı hem de perakende anlamında yeni projelerinin devam ettiğini sözlerine ekliyor.

portakalbahcem.com Finike’de bahçelerinde yetişen narenciyelerden elde ettiği ürünleri siteden satışa sunuyor. Portakal, mandalina, limon, greyfurt, gibi narenciyeler, ak limon, kırmızı limon, şeker portakal, şadoks, bergamot, nar suyu, limon suyu gibi doğal katkısız sadece meyvenin kendisinden elde edilen taze sıkma meyve suları, ev yapımı reçeller ve marmelatlar, doğal meyveler kullanılarak hazırlanmış ev yapımı kurabiyeler ve mufflnler, kurutulmuş portakal, çikolata ve lokumlar sitede bulunan ürünler arasında yer alıyor.

Sitenin kurucularından Mete Apaydın, Finike’de 500 dönümün üzerinde bir arazide üretim gerçekleştirdiklerini söylüyor. “Biz kendimiz çiftçiyiz. Kendi ürünlerimizi kendimiz yetiştiriyoruz. Dışarıdan tedarik yapmıyoruz” diyen Apaydın, hedeflerine İlişkin olarak şunları ekliyor:

Memleketten geliyor!

“Yaklaşık 12 bin üyemiz mevcut. Sosyal medyada takipçi sayımız tabii ki daha fazla. Biz üye sayımızı yılsonuna kadar 15 binin üzerine çıkarmayı hedefliyoruz. Bu yıla kadar yıllık büyümemiz yüzde 300’ün altında değildi. 2015 sonunda en az yüzde 200 büyüme hedefliyoruz.”

Memleketten Gelsin beş yıldır, yöresel ve organik ürünler satışı yapan bir internet sitesi. Anadolu’nun özel yöresel ürünleri, yörelerinden toplanarak özel dondurulmuş paketlerde ulaştırılıyor. Türkiye’nin 7 bölgesinden 60’ın üzerinde ilden 2 binin üzerinde yöresel ürünler satış yaptıklarını söyleyen sitenin kurucusu Filiz Ergin, “En büyük farkımız sepetini oluşturan müşteriler birden fazla yörenin ürünlerini tek seferde sipariş verebiliyor. Ancak biz tüm bu ürünleri ilgili şehirlerden temin ederek, kargo ile tek seferde ve tek kargo ile müşterimize ulaştırıyoruz. 35 binin üzerinde aktif üye sayısı ile hızlı bir şekilde üye sayımızı arttırıyoruz” diyor.

Yeni hal kanunu

Organik Tarım Araştırma Enstitüsü ile Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu (IFOAM) verilerine göre, organik pazarda ülkemizin yaklaşık 300-350 milyon dolar pay aldığı tahmin ediliyor. Pazarın yüzde 15’lik kısmının ise online kanalların oluşturduğu tahmin ediliyor. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği Eş Genel Müdürü Batur Şehirlloğlu, organik ürün satışını son yıllarda popüler olduğuna ancak her ürün satışı yapan sitenin organik ürün satışı yapmadığına dikkat çekiyor. Şehirlioğlu’na göre, ‘organik’ demek için ürünlerde mutlaka organik ürün sertifikası yer olması gerekiyor. Bunların dışında kalanlar, doğal ürünlere giriyor ve burada bir çizgi çekmek gerekiyor. Geçtiğimiz günlerde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ’Hal Kanunu’nda yaptığı bir değişikliğe dikkat çeken Şehlrlioğlu, şunları söylüyor:

“Bu kanun değişikliğine e-ticaret siteleri de dahil edildi. Organik ürün satışı yapan Internet siteleri, belli bir tonajın üzerinde organik ürün alımı yapıyorsa bunu hale bildirmesi gerekiyor. Bu da zamanla belli bile denetim mekanizmasını oluşturacak. Online kısımda en büyük fırsat gıdada var. Alım gücü arttıkça bu çeşitlenecektir.”

Girişimcilere yönelik 4 fırsat

Online gıda sektöründe ev dışı tüketim odaklı çalışan tek girişim Halden Gelsin. Bu alana yatırım yapmak isteyen girişimciler ev dışı tüketime yönelik ürün gruplarını değerlendirebilirler.

Özellikle son yıllarda gıda ve tekno-U lojinin bir araya gelmesiyle oluşan food-tech sektöründe yapılan araştırmalar Türkiye’de internet üzerinden verilen sipariş pazarının yaklaşık 50 milyon porsiyon olduğunu gösteriyor. Sağlıklı ve lezzetli ev yemekleri alanı hem çalışan kadınlara, hem tek yaşayan kişilere hem de anne yemeğini özleyen öğrencilere kolaylık sağlıyor.

Mobil uygulamadan veya vveb’ten si-BJ pariş verdiğinizde, hemen adresinize sağlıklı ev yemeği teslimatı gerçekleştiren iş modelinin girişimci ve yatırımcılar için en büyük fırsatlardan biri olduğunu ifade ediliyor. Meal Box’ın başarılı büyüme trendi de bunun en önemli kanıtlarından biri.

Obezitenin artmasıyla birlikte diyet yemekleri sektörü de gözle görülür bir büyüme kaydediyor. Abonelik bazlı diyet yemek pazarında da büyük fırsatlar olduğunu kaydediyor.

Bunlara dikkat!

■ Kendi dağıtım altyapısını oluştura-bilmlş girişimler diğerlerine göre daha avantajlı konumda. Bu nedenle girişimcilerin dağıtım organizasyonunu kendi bünyelerinde oluşturmaları tavsiye ediliyor.

■ Maliyet, tüketicinin güvenini kazanmak ve birebir temas açılarından bu oldukça önem arz ediyor.

■ Online gıda sektörünün gelişebilmesi için uygun fiyatların sağlanabilmesi de son derece önemli. Bunun için girişimciler doğru çözüm ortaklarıyla İşbirliğine giderek maliyetlerini düşürmeli ve iş yüklerini azaltmalılar.