Şirketler için en kötüsü geride kaldı

2015 dokuz aylık dönemde BIST-lOO’de yer alan şirketlerin toplam net kân, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14.7 oranında azalarak 32.8 milyar TL oldu. BIST-lOO’deki banka dışı şirketlerin net kârı da yüzde 18.5 oranında azalarak 20.4 milyar TL’yegeriledi…

PİYASALARIN gündemi yeniden FED’e döndü. Önceki hafta açıklanan istihdam verilerinin ardından, geçen hafta FED üyelerinden gelen açıklamalar da aralık ayında faiz artışı olacağı beklentisini artırdı. Buna karşın bu açıklamalarda FED’in faiz artışına başladıktan sonra çok yavaş bir süreç izleyeceğine yönelik mesajların da yer alması, gelişmekte olan ülkelerin rahat bir nefes almasını sağladı.

Gelişmiş ekonomilerde ise hisse senetlerindeki yönü, bu mesajlardan ziyade başta petrol olmak üzere emtia fiyatlarındaki hareket belirledi. İçeride ise açıklanan mali tabloların ardından hisse bazlı hareketlerin dikkat çektiği bir haftayı geride bıraktık. BIST-100 yaklaşık 1.500 puanlık bir alan içinde dalgalandı.

KUR GİDERLERİ ÖNE ÇIKTI

2015 yılı dokuz aylık dönemde BIST-100 Endeksi’nde yer alan şirketlerin toplam net kârı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14.7 oranında azalarak 32.8 milyar TL oldu. BIST-lOO’deki banka dışı şirketlerin net kârı yüzde 18.5 oranında azalarak 20.4 milyar TL’ye gerilerken, bankaların net kârı yüzde 8.4 oranında azalarak 12.5 milyar TL’ye düştü.

BIST-Tüm Endeksi’nde yer alan şirketlerin toplam net kârı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.7 oranında artarak 40.1 milyar TL olarak gerçekleşti. Banka dışı şirketlerin net kârı yüzde 20.9 oranında artarak 26.2 milyar TL, bankaların net kârı yüzde 8.5 oranında azalarak 13.9 milyar TL oldu.

BIST-lOO’deki şirketlerin toplam karındaki düşüşe rağmen, BIST-Tüm’deki şirketlerin toplam karında artış yaşanmasının nedeni, BIST-lOO’deki şirketlerin borçlanabilme kabiliyetlerinin yüksek olması ve yabancı para birimlerindeki net açık pozisyonlarının daha yüksek olmasıydı. Yılın üçüncü çeyreğinde kurlarda görülen sert yükseliş, nakit çıkışma neden olmasa da bu şirketlerin esas faaliyet karlarını çok sert bir şekilde baskıladı.

Sonuçta BIST-lOO’deki şirketlerin net karı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14.7 azalırken, BIST-Tüm’deki şirketlerin net kar artışı yüzde 10.7 oldu.

REEL KARLAR DAHA DA DÜŞÜK

2014 Eylül’den 2015 Eylül’e kadar olan dönemdeki enflasyonun yüzde 7.95 olduğunu dikkate alırsak, BIST-100 Endeksi’nde yer alan şirketlerin toplam net kârı geçen yılın aynı dönemine göre reel olarak yüzde 22.7 oranında azalırken, BIST-Tüm Endeksi’nde yer alan şirketlerin toplam net kârı da geçen yılın aynı dönemine göre reel olarak sadece yüzde 2.75 oranında artmış. Karlılıktaki bu düşüş BIST’in 2015 yılında sergilediği zayıf görünümü de yansıtıyor.

2016 YILI BEKLENTİSİ

2015 yılında sadece kurlar değil, hem yurtiçindeki hem de yurtdışmdaki genel makro ekonomik gidişat, şirketlerin defansif bir tutum sergilemesine neden oldu. Özellikle yurtiçindeki seçim yorgunluğu, tüketici güveninin düşmesine ve taleplerin ötelenmesine neden oldu.

Bunun yanında Türkiye’nin en büyük ihraç pazarı konumundaki Avrupa’daki ekonomik sorunlar, geçtiğimiz yıllarda büyümenin lokomotifi olan ihracat kaleminin de etkisini düşürdü.

Tüm bu gerekçelerle 2015 yılının geride kalan dönemi şirketler tarafında da negatif bir dönem yaşanmasına neden oldu. Bu dönemde ortaya çıkan negatif verilerin oluşturduğu baz, 2016 yılında yaşanacak en küçük bir toparlanma, değerlemelerin yeniden gözden geçirilmesini sağlayacak. Bu nedenle 2015 yılında genellikle negatif fiyatlamalann etkili olduğu mali tablolar 2016 yılında, hisseler için umut ışığı olabilirler.

FED VE PETROL

Yılın son dönemi ve 2016’nm tamamında FED’in faizler konusunda izleyeceği politika ve petrol başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki hareketler global piyasalardaki yönü tayin edecek. 2014 yılı sonlarında başlayan petrol fiyatlarındaki düşüş, 2015 yılı boyunca Türkiye gibi petrol ithalatçısı ekonomileri az da olsa rahatlatan bir unsurdu.

Petrol fiyatlarının düşük seyretmesi bir avantaj olacakken, geçen bir yılda oluşan ek faydayı sağlamayacak. Bunun yanında 40-60 dolar bandına oturan Brent petrolde bu bandın üzerine çıkıldığı zamanlarda da petrol fiyatları kaynaklı negatif etkileri konuşuyor olacağız. Bu nedenle bundan sonraki süreçte izleyeceğimiz önemli göstergelerden biri petrol fiyatları olacak.

ARALIK AYINDA OLABİLİR

Eylül ve ekim ayma ait veriler FED’in aralık ayında faiz artışı beklentisini sert bir şekilde düşürmüştü. Ancak ekim ayı verileri ve FED Başkanı Janet Yellen başta olmak üzere FED üyelerinden gelen açıklamalar aralık ayını en güçlü seçenek olarak tekrar masaya getirdi.

Geçen hafta yapılan açıklamaların ardından aralık ayı çok büyük bir kesim için tartışmasız tek seçenek haline geldi. Buna rağmen piyasalardaki reaksiyon korkulduğu gibi çok da sert olmadı. Bunda yapılan açıklamalarda faiz artışı olsa dahi bunun çok yavaş bir şekilde devam edeceğine yönelik yapılan ifadelerin payı var. Bunun yanında piyasanın önünde korku dağı olarak bulunan FED faiz artış sürecinin önceki haftalarda da ifade ettiğimiz gibi, bir kabustan öte yeni fırsatlar getirebileceğini düşünüyoruz.

Bugüne kadar piyasayı can kulağı ile dinleyen bir FED varken, aralık ayında bunun 180 derece tersine dönmesi ve piyasanın karşısına kılıç kalkan kuşanarak çıkan bir FED olması çok olası bir senaryo değil. Bu nedenle FED’den aralık ayında faiz artışının ardından beklediğimiz piyasayı yatıştıracak açıklamalar bugünden gelmeye başladı. Bu nedenle daha önce ilk faiz artışında piyasanın kısa süreli de olsa bir şokla karşılaşma ihtimalinden bahsederken, bugün bu şokun etkisinin çok daha düşük olma ihtimali ortaya çıkmış durumda. Önümüzdeki yaklaşık bir aylık süreçte FED bu politikayı işlemeye devam ederse ilk faiz artışının da sorunsuz bir şekilde atlatıldığını ve piyasaların verilere odaklandığını görebiliriz.

BIST-100’de bu hafta sert hareketler görülebilir

Seçimin ardından geçen iki hafta BIST-100’de seçim sonrası görülen fiyatlamanın bir konsolidasyonu şeklinde geçti. Özellikle geçen hafta kabaca 81.000 ile 82.500 arasında yaklaşık 1.500 puana sıkışan yönsüz bir endeks izledik.

Bu hafta ise bu sıkışma alanından çıkışla birlikte hareketlerin sertleştiğini görebiliriz. 81.000’in kırılması durumunda 77.500 civarına doğru bir geri çekilme görebiliriz. Bu geri geçilme Suriye sınırında bir hareketlilik gibi ortaya çıkacak yeni bir gelişmeye bağlı olmazsa, düşüşlerde orta vade için alım yapılabileceğini düşünüyoruz. BIST-İÛO’de önceki haftalarda da ifade ettiğimiz gibi 85.000/87.500 aralığının üzerinde bir hareket için neden göremesek de bu bölgeye doğru yeni bir hareket olasılığının güçlü olduğunu düşünüyoruz.

Üzeyir Doğan / Para