Geçici çift hane korkusu
Enflasyon 2015 yılını yüzde 8.81 ile kapattı. Kur ve gıda fiyatları bu yıl da zorlayacak. Uzmanlar 2016 yılında çift hanenin görülebileceğini ancak bu durumun kalıcı olmayacağına dikkat çekiyor…
YENİ yılın ilk günlerinde piyasalar nispeten sakin bir seyir izliyor. Amerika Merkez Bankası FED’in faiz artışının 2016 yılı boyunca kademeli olarak sürmesi bekleniyor. Türkiye için ayrıca jeopolitik riskler de devam ediyor. Rusya’nın açıkladığı yaptırımların ekonomi üzerinde olumsuz etkileri bundan sonra daha çok hissedilecek. Bölgede yeni risk ise İran ile Suudi Arabistan arasında çıkan kriz. Jeopolitik risklere rağmen petrol fiyatlarında düşüş devam ediyor. 40 doların altına gerileyen Brent türü ham petrolün yanı sıra diğer emtialar da ucuz kalmayı sürdürüyor.
Türkiye ekonomisi bir yandan jeopolitik risklerden zarar görürken diğer yandan düşük petrol fiyatından avantaj sağlıyor. Petrol fiyatında son bir yıldır devam eden düşüş cari dengede belirgin bir düzelme sağlarken Türkiye’nin bu anlamdaki riski azalmış durumda. Buna karşın enflasyon görünümünde düşük enerji fiyatlarına rağmen yüksek seyir devam ediyor. Merkez Bankası’nm bir türlü tutmayan enflasyon hedefi 2015 yılında da saptı. Geçen hafta açıklanan aralık ayı enflasyon verisi hem beklentilerin üzerinde geldi hem de yıllık hedefin üzerine çıktı.
YILLIK ENFLASYON YÜZDE 8.81
TÜİK verilerine göre, aralık ayında tüketici fiyatları (TÜFE) yüzde 0.21 arttı. Yıllık bazda ise yüzde 8.81’e yükseldi. Aylık en yüksek artış yüzde 1.24 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda oldu. Ana harcama grupları itibariyle ev eşyasında yüzde 0.53, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.45, konutta yüzde 0.43, lokanta ve otellerde yüzde 0.33 artış gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 1.98 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Aralık ayında endekste yer alan gruplardan ulaştırmada yüzde 0.57, haberleşmede yüzde 0.22 ve eğlence ve kültürde yüzde 0.17 düşüş gerçekleşti. Yıllık en fazla artış yüzde 13.23 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti.
“İLK YARIDA ÇİFT HANE OLABİLİR”
Turkey Macro View Consulting Yönetici Direktörü İnanç Sözer, diğer gelişmekte olan ülkelerle kıyaslandığında Türkiye’yi en çok zorlayan makro sorunun enflasyon olduğunu söylüyor. 2016 yılında ilave olarak asgari ücretteki artışın da etkisini göstereceğini ve Merkez Bankası’nın hesabıyla enflasyona 1 puanlık bir yan-sıması olacağını belirtiyor. Gıda da ise Rusya’ya satılamayan meyve- sebzenin gıda fiyatlarının düşük kalmasını sağladığını öne sürüyor. “Rusya’nın yaptırımları olmasaydı, domates fiyatı 10 TL’ye çıkardı” diyen Sözer’e göre, soğuk hava koşulları, arz yönlü sıkıntılar gıda fiyatlarının uzunca süre çift hanede kalacağını gösteriyor. Döviz kuru ve küresel gelişmelerin etkisi dikkate alındığında en büyük risk enflasyonun yakın zamanda çift haneye ulaşması. Bu durum gerçekleşirse ekonomiye ilişkin iyimser bir tablo çizilmesi daha çok zorlaşır. Yılın ilk yarışında çift hane ihtimalini gören Sözer bunun birkaç ayla sınırlı kalacağını da kaydediyor.
“ARTSA DA KALICI OLMAZ”
Garanti Bankası Başekonomisti Nihan Ziya Erdem ise, döviz kurunda gevşeme olmaması durumunda enflasyonun 2016 yılı genelinde yüksek kalmaya devam edeceğini söylüyor. Merkez Bankası’nm buna nasıl tepki vereceğinin önemli olduğunu belirten Erdem’e göre, Merkez Bankası enflasyon artışını döviz kurundaki oynaklığa bağlamıştı. Şu anda daha da kötü.
Ancak Merkez Bankası’nm eli çok rahat değil. Rusya yaptırımlarının olumlu etkisini görebilmek için arzm yüksek kaldığını görmemiz lazım. Petrol çok düşük olsa bile enflasyonda etkilerini çok göremeyeceğiz. Çünkü asgari ücret artacak. Tüketim tarafında canlanma yaratacak. MB çok ciddi bir tepki vermediği sürece tüm yıl nelinde yüksek seyredecek.
Buna karşın Erdem, enflasyonun çift haneye çıksa bile o seviyede kalıcı olamayacağını kaydediyor.
“ASGARİ ÜCRET VE ELEKTRİK”
ING Bank Başekonomisti Muhammed Mercan, ılımlı enerji fiyatlarının katkısına rağmen, yıllık enflasyonun 2015’i en yüksek düzeyde kapattığına dikkat çekiyor. Bu durumu fiyatlar üzerinde baskının sürmesi olarak değerlendiriyor. Mercan’a göre, önümüzdeki dönemde, kurdaki hareketlerin yansımaları, emtia fiyatlarındaki değişimler ve sert kış koşullarının daha da olumsuz etkileyebileceği gıda fiyatlarının seyri enflasyon üzerinde belirleyici olmaya devam edecek. Öte yandan, asgari ücret ayarlaması ve son açıklanan elektrik fiyat artışı da diğer olumsuz faktörler olarak öne çıkıyor. Bu ortamda, Merkez Bankası likidite uygulamasını sürdürebilir. Geçtiğimiz ay sinyalini verdiği sadeleştirme sürecine ocakta başlayabilir.
“PARA POLİTİKASI BELİRLEYECEK”
Integral Menkul Değerler Araştırma Direktörü Tuncay Turşucu ya göre ise, 2016 yılında enflasyonun seyrini yine gıda fiyatları ve kur hareketlerini belirleyecek. Hükümetin orta vadeli programında enflasyon hedefi 2016 yılı için yüzde 6.5 seviyesinde. Beklenti yüzde 7.5 düzeyinde bulunuyor. 2015 yılı ilk dört ayında yüzde 4.63’lük bir enflasyon artışı olmuştu. Geçen yıla göre yüksek baz etkisi 2016 yılı ilk çeyreğinde enflasyon için bir şans olabilir. Yıllık enflasyon yılın ilk çeyrek döneminde yönünü aşağı çevirebilir. Ancak bu durum kur hareketleri ve gıda fiyatlarına da bağlı kalacak. Merkez Bankası’mn para politikası bu konuda belirleyici olacak önemli faktörlerden birisi. Diğer yandan yılbaşında gelen zamların enflasyon üzerinde değişken olmak üzere yüzde 0.50 puan kadar katkı sağlaması bekleniyor. Bu etkiyi ocak ayı verilerinde görebiliriz.
