İhracatta daha fazla ürünü, daha az fiyata sattık

Türkiye, 2016’ya beş yıl sonra illi kez 10 milyar doların altında ihracatla giriş yaptı. Geçen yıl 20 sanayi sektöründe kg başına ihracat değeri ise yüzde 12 düşerek ortalama 1,3 dolara geriledi. Bu en açık ifade ile daha fazla ürünü daha düşük fiyata ilıraç ettik. İhracatçılar, kg başnıa fiyatları artırmak için AR-GE yatıranlarına önem verirken, yeni pazarlarda daha etkin şekilde yer alma peşinde.

Geçen yıl Rusya krizi, Ortadoğu’daki savaş ve AB’deki durgunluk nedeni ile hedeflerinin çok gerisinde kalan ihracatçılar, kilogram (kg) başına ihracatta da ağır darbe yedi. Ekonomist’in TİM verilerinden elde ettiği tabloya göre, 20 sanayi sektöründe kg başına ihracat ortalama yüzde 12 düştü. Yani, 1 kilogramlık Türk malı yurtdışma ortalama 1.3 dolara satılabildi. Bu rakam Almanya’da 4.1 dolar, Japonya’da 3-5, Güney Kore’de ise 3 dolar civarında.

2015’te yaşanan ihracattaki kan kaybının 2016’nın ilk ayında da kendini sert bir şekilde göstermesi karşısında ihracatçılar, yılın geri kalanına ilişkin umutlarını koruma çabasında. Dünya ticaretinin durağanlaştığı bu dönemi katma değerli üretim konusunda mesafe kat etmek için kullanmayı amaçlayan ihracatçılar başta İran, ABD ve Körfez ülkeleri olmak üzere yeni pazarlara gözünü dikmiş durumda.

Türkiye’nin ihracatı, 2016’nın ilk ayında Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre yüzde 14,4, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre ise yüzde 21,1 geriledi. Böylelikle ihracat, beş yıl aradan sonra ilk kez aylık bazda 10 milyar doların altına düşmüş oldu. Bu dönemde AB ülkelerine ihracat yüzde 6,44, Ortadoğu ülkelerine ihracat ise yüzde 25,7 geriledi.

“2016 FIRSAT YILI”

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, rakamlardaki sert düşüşe rağmen iyimserliğini koruyor. Büyükekşi, AR-GE Reform Paketi ve yapısal reformların realize edilmesiyle 2016’nın ihracatta dönüşüm ve fırsat yılı olacağını söylüyor. Türkiye’nin önünde yapısal reformlar ve sanayi dönüşümü açısından çok önemli bir fırsat olduğunun altını çizen Büyükekşi, “Bu fırsatın değerlendirilmesi için işgücü, enerji, sermaye ve bankacılık piyasalarında, vergilerde ve kamuda gerçekleştirilecek yapısal reformların ülkemiz açısından son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca AR-GE Reform Paketi ile desteklerin etkin koordinasyonunun sağlanması hedefleniyor. Şüphesiz ki, bu reformlar ekonomimizin bütününde olduğu gibi 2016’da ihracatımızda da ciddi atılım gerçekleştirmemizi sağlayacak” diye konuşuyor. Büyükekşi, Türkiye ihracatının bu yıl geçen yıldan daha düşük bir düzeyde gerçekleşmesini beklemediklerini kaydederek, “Amacımız fiyatlardaki gerilemeyi, miktar artışı ile telafi edip 2016 ihracatını daha yukarılara taşımak” diyor.

UMUT FUARLARDA

Kilogram başına ihracatta lider sektör, tahmin edilebileceği gibi mücevher sektörü. Ancak mücevher sektörü, aynı zamanda 2015’te kg başına ihracatta en fazla değer kaybeden sektör oldu. 2014’te 1 kg ihracatı 973,6 dolara yapan sektör, 2015’te yüzde 22 gerileme ile 1 kg ihracattan 756,9 dolar kazanabildi. 2016’ya da düşüşle başlayan sektör, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,95 düşüşle 176 bin 828 kilo ihracata imza attı. Değer bazında ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 40,49 oranında gerileyen mücevher ihracatı, 170 milyon 756 bin 84 dolara düştü. Sektörün 2016’da bel bağladığı en önemli gelişme ise 10-13 Mart’ta gerçekleştirilecek İstanbul Mücevher Fuarı’na yabancı ilgisindeki artış.

“GERİLEME, YÜKSELİŞ HABERCİSİ”

Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Ayhan Güner, moral bozmadan yola devam ettiklerini, Ocak ayındaki gerilemenin hızlı bir yükselişin habercisi olarak değerlendirdiklerini söylüyor. 22-27 Ocak tarihlerinde İtalya’da düzenlenen VicenzaOro Mücevher Fuarı’nda 40’a yakın Türk mücevhercisinin önemli siparişler aldığını dile getiren Güner, “Bu da önümüzdeki aylarda ihracatın artacağını gösteriyor. İstanbul Jewelry Show’da bu ivmeyi daha da yükselteceğiz” diyor. Alım heyeti çalışmalarına erken başladıklarını söyleyen Güner, THY ile anlaşma yaparak alıcılar için indirimli bilet sağladıklarını ve acentelerle yapılan anlaşmalarla dünyanın dört bir yanından gelecek alıcıları İstanbul’da ağırlayacaklarını belirtti.

OTOMOTİVCİ KÖRFEZ’E YÖNELDİ

Türkiye’nin en önemli ihracat kalemlerinin başında gelen otomotivde kg başında değer kaybı yüzde 12 olurken, sektör, Rusya’da yaşadığı hayal-kırıklığını Körfez ülkeleri ile aşma peşinde. En büyük hedef Suudi Arabistan. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB), Suudi Arabistan’daki Automechanika Cidde’ fuarında Milli Katılım statüsünde yer aldı. Suudi Arabistan’ın otomotiv yan sanayi ithalatının 1,8 milyar, motor ve akşamlarının 1,5 milyar ve oto lastiği ithalatının da 1,8 milyar doları aştığını beliıten OİB Yönetim Kurulu Üyesi Ali İhsan Yeşilova, “Görülüyor ki, bu ürünler bizim başarılı olduğumuz alanlar. Yalnızca bu alanlara odaklan-sak ihracatımızın katlanabileceğim düşünüyoruz. Bu nedenle burada temaslarımızı artırıyoruz” diye konuşuyor.

İRAN İÇİN ‘ETKİ ANALİZİ’

2016’ya geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 düşüşle kötü bir başlangıç yaptıklarını dile getiren Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Koordinatör Başkanı Bülent Aymen de özellikle Türkiye’nin en büyük ikinci liman şehri olan Mersin’in ihracatta yüzde 37 düşüşle jeopolitik krizden en çok etkilenen şehirlerden biri haline geldiğini belirtiyor. “Kötü başladığımız yılı iyi bitirmek istiyoruz” diyen Aymen, bu amaçla İran pazarı için yoğun bir çalışma içinde olduklarını kaydediyor. Aymen iyimser ve hazırladıkları “Ambargo Sonrası İran Ekonomisi Etki Analizi” çalışması ile kaybedilen pazarların telafi edilebileceğini ve yıl sonunda tekrardan pozitif rakamlara ulaşabileceklerini savunuyor. Öte yandan Habur Sınır Ka-pısı’nın açılmasına rağmen terör olayları yüzünden hala lojistik avantajlarını kullanamadıklarını belirten Aymen, “Düşen petrol fiyatlarına rağmen yükselen lojistik maliyetler rekabet gücümüzü düşürüyor” diyor.

MOBİLYACILARIN UMUDU ÇİN’DE

2015’te kg başına yüzde 13 değer kaybeden mobilya sektörü de ilk kez hem Çin’deki hem de Hindistan’daki uluslararası mobilya fuarlarına katılarak yeni pazarlar konusundaki girişimlerine hız verdi. İlk kez dünyanın en çok mobilya ihraç eden ülkesi olan Çin’e mobilya ihraç etmeye başladıklarını söyleyen Mobilya Sanayi İş Adamları Derneği Başkanı Adnan Bostan, “MOBSAD olarak ciddi oranlarda Çin’e mobilya satmaya, ihraç etmeye başladık. Çünkü şu anda Çin’de giderek artan bir lüks tüketim söz konusu. Evler eskiye oranlar artık daha büyük metrekarelerde yapılıyor ve zenginlik arttıkça zenginliğin mobilyada karşılığı olan varaklı, klasik mobilyalar tercih edilmeye başladı” diyor.

Nijerya’ya 2015 yılında yaklaşık 21 milyon dolarlık, Çin’e ise 3 milyon dolarlık ihracat yapan sektör, önümüzdeki iki yılda bu pazarlarda yüzde 20’lik bir büyüme hedefliyor.