Yatırım Ortamının İyileştirilmesi

YENİ ekonomi paketlerini de gündemine alan Hükümet, yatırım ortamına ilişkin işlem maliyetlerinin azaltılmasından uluslararası yatırımların teşvik edilmesine, emlak vergisi muafiyetinden, ihracatçıya yeşil pasaport verilmesine kadar birçok düzenlemeyi içeren paketi hayata geçirmeye hazırlanıyor. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen Yatırım Ortamının iyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile hükümet üç yıl aradan sonra yeniden varlık barışına gidiyor. Yurtdışındaki varlıklara en kapsamlı barış elini uzatan tasarıya göre, yurtdışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını 31 Aralık 2016’ya kadar Türkiye’ye getireceklerden vergi alınmayacak. Vergisiz varlık barışında başvurular, Türkiye’deki banka veya aracı kuramlara yapılacak. Alacaklar ve taşınmazlar ise vergi dairelerine beyan edilecek. Getirilen bu varlıklara yönelik vergi incelemesi, soruşturma, kovuşturma yapılmayacak. Yurtdışm-dan getirilen varlıklar işletmelerin kanuni defterlerine kaydedilebilecek, iş-letmelerce sermayeye ilave edilebilecek, özel fon hesabında tutulabilecek, yurtdışı kaynaklı kredilerin kapatılmasında kullanılabilecek. Varlık barışı ile Türk vatandaşlarına ait yurtdışında bulunan para, altın, menkul kıymet ve benzeri varlıkların ülke ekonomisine kazandırılması amaçlanıyor.

TOPLAM ETKİSİ 718 MİLYON TL

Yatırım Ortamının iyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, 18 kanunda değişiklik öngörüyor. Maliye Bakanı Naci Ağ-bal’ın verdiği bilgiye göre, paketin toplam etkisi 718 milyon TL düzeyinde olacak. Tasarıyı kamu finansmanına bir kaynak olarak görmediklerini ifade eden Ağbal, bunun yatırım ortamının iyileştirilmesinden yana bir düzenleme olduğuna dikkat çekti. Ağbal, tasarıyla damga vergisinde yaklaşık 5 milyon TL’nin üzerinde bir vergiden vazgeçildiğini belirtti.

Vergisiz varlık barışının yolunu açan tasarıya göre gerçek ve tüzel kişilerce yurtdışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları, 31 Aralık 2016 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuramlara bildirilecek. Alacaklar ve rayiç bedeliyle taşınmazlar, 31 Aralık 2016’ kadar, TL cinsinden vergi dairelerine beyan edilecek. Gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları, diğer kişilerin nam veya hesabına bildirim veya beyanda bulunabilecek.

TARHİYAT YAPILMAYACAK

Bu varlıklar, Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler tarafından, bildirim ve beyan edildiği ayın sonuna kadar kanuni defterlere kaydedilebilecek. Kanuni defterlere kaydedilen varlıklar, yurtdışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin, en geç 31 Aralık 2016 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecek. Bu takdirde, borcun defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, ödemede kullanılan varlıkların Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanılacak. Bu işlemler dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak. Kanuni defterlere kaydedilen varlıkların, sermayeye ilave edilmemiş olması kaydıyla, işletmeden çekilmesi kar dağıtımı sayılmayacak ve bu nedenle gelir ve kurumlar vergisi tarhiyatı yapılmayacak.

VERGİ İNCELEMESİ YOK

Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle, bildirim veya beyanda bulunan kişiler ile para, altın, döviz, menkul kıymet gibi söz konusu varlıkların nam veya hesabına getirildiği diğer gerçek ve tüzel kişiler nezdinde, hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak, vergi cezası kesilmeyecek. Nam veya hesabına bildirim veya beyanda bulunulanlara bu madde kapsamında yapılan intikaller, ivazsız intikal olarak değerlendirilmeyecek ve adına varlık transferi gerçekleşenler için veraset ve intikal vergisi istenmeyecek. Varlık barışından yararlanacak bildirim veya beyanda bulunanlar ile bunlann kanuni temsilcileri hakkında, sırf bu beyanın yapılmış olmasından dolayı ve bu beyandan hareket edilerek, hiçbir şekilde herhangi bir araştırma, inceleme, soruşturma veya kovuşturma yapılamayacak.

Maliye Bakanı Naci Ağbal, varlık barışının inceleme için koruma kalkanı olmayacağının altını çizdi. Varlık barışı ile yurtdışından getirilen varlıklar için vergi incelemesi yapılmayacağını dile getiren Ağbal, tasarıyla parasını getirene mutlak bir hukuki koruma sağlanmayacağına dikkat çekti. Genel hükümlerin bu varlıkları getiren kişiler için de geçerli olacağını dile getiren Ağbal, “Kişi hakkında herhangi bir şekilde farklı bir kaynaktan, farklı bir nedenle yürütülen soruşturma olduğunu varsayalım, bu soruşturma nedeniyle eldeki bilgi, bulgu ve delillere göre başka bir soruşturma açılmak isteniyorsa açılacak” dedi.

BİLDİRİM SÜRESİ

Yurtdışında bulunan ve bu madde kapsamında bildirilen para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının, 31 Aralık 2016 tarihini geçmemek şartıyla, bildirim tarihini takip eden bir ay içerisinde, beyan edilen alacak ve taşınmazların ise beyan edilen değerlerinin karşılığının TL veya döviz olarak, beyan tarihini takip eden bir yıl içerisinde Türkiye’ye getirilmemesi veya Türkiye’deki bankalar veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmemesi halinde, bildirilen ve beyan edilen yurtdışmdaki varlıklara tanınan denetim muafiyetinden yararlanılamayacak. Bu kişilere, beyan edilen parayı nereden buldukları sorulabilecek. Bu maddede yer alan bildirim ve beyan süreleri ile varlıkların Türkiye’ye getirilmesine ilişkin süreleri, bitim tarihlerinden itibaren altı aya kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

İŞLEM MALİYETİ AZALTILACAK

Yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik hazırlanan paket, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve bu çerçevede işlem maliyetlerinin azaltılması için bazı vergi kanunlarında düzenleme öngörüyor. Yatırımlarda başta damga vergisi ve harçlardan kaynaklanan işlem maliyetlerini azaltmak amacıyla önemli istisna düzenlemelere gidilen tasarıya göre, yatırım teşvik belgeli yatırımlarda, teşvik belgesi sahibi yatırımcıların yatırım malı alımı, gayrimaddi hakların kiralanması ve satın alınması, sabit kıymet yatırımlarının imal ve inşası amacıyla yaptıkları işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar, söz konusu yatırımlara yönelik danışmanlık ve teknik müşavirlik hizmetlerine ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, yapılan işlemler harçtan istisna edilecek.

EMLAK VERGİSİ MUAFİYETİ

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki binalara beş yıl süreyle arazilere ise Yatırım Teşvik Belgesi süresince emlak vergisi muafiyeti tanınacak. İnşa edilen binalardan bina inşaat ve imarla ilgili harçlar alınmayacak. Tahkim yargılamasında nispi harç uygulaması kaldırılarak uyuşmazlıkların sulh yoluyla çözümlenmesi durumunda taraflar üzerinde oluşan harç yükü kaldırılacak.

YABANCI ŞİRKET ÜSSÜ OLACAK

Tasarıya göre kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler gelir vergisinden istisna olacak. Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, Ekonomi Bakanlığı’ndan alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam ettikleri hizmet erbabına Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretlerde bu istisna kapsamında olacak. Ekonomi Bakanlığı’ndan alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezleri, kurumlar vergisinden muaf tutulacak.

DÖVİZ KAZANDIRICI HİZMETE TEŞVİK

Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı’nca belirlenen mesleki eğitim hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın yüzde 50’si gelir vergisinden istisna olacak. Bu indirimden yararlanılabilmesi için fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi zorunlu olacak.

İHRACATÇIYA YEŞİL PASAPORT

Tasarıya göre ihracatçıya yeşil pasaport verilecek. Yıllık ortalama ihracat değerlerine göre yapılan sınıflandır-mada: son üç yılda yıllık ortalama ihracat tutarı Bakanlar Kuru-lu’nun belirleyeceği değerin üzerinde olan firma yetkililerine, Bakanlar Kurulu’nca belirlenen esaslara göre iki yıl süreyle verilecek pasaportun teknik adı “hususi damgalı pasaport” olacak.

Birikimli hayat sigortalarından veya bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlarm, defaten toplu para yerine, düzenli maaş ödemeleri öngören yıllık gelir sigortasına geçmeleri teşvik edilecek. Yeni düzenlemeyle parasını daha erken çekenlerden vergi alınacak.

İFLAS ERTELEME

Tasarıda son yıllarda artan hileli iflasın önlenmesi ve alacakların korunmasına ilişkin hükümlere yer veriliyor. Alacaklılara iflas erteleme kararlarına itiraz hakkı getiren tasarıya göre, İflas erteleme süresi azami bir yıl olacak. Bu süre mahkemece uygun görülmesi halinde bir yıl daha uzatılabilecek. İflas erteleme, mali olarak zor duruma düştüğünü belgeleme halinde geçerli olacak. Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin, aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden düzenlenen ara bilançoya göre borca batık olduğu idare ve temsil ile vazifelendirilmiş kimseler veya şirket ya da kooperatif tasfiye halinde ise tasfiye memurları veya bir alacaklı tarafından beyan ve mahkemece tespit edilirse, önceden takibe gerek kalmaksızın bunların iflasına karar verilecek. Şirketler veya kooperatifler iyileştirme projesini son 1 yıldan uzun süre ile şirket merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye sunarak iflas ertelemesi isteyebilecek. Şirketlerin, daha kolay iflas erteleme kararı almak için başka ile gitmeleri önlenecek.

KARŞILIKSIZ ÇEKE DÜZENLEME

Tasarı, piyasalarda çeke duyulan güvenin artırılması, karşılıksız çekin önlenmesi amacıyla önemli düzenlemeler içeriyor. Ödenmeyen çeklere ilişkin önce para cezası, para cezalarının ödenmemesi halinde ise hapis cezası getiren düzenleme, yargılama sürecini de hızlandıracak. Karşılıksız çek keşide etme adli para cezasını gerektiren suç olarak tanımlandığı için çek hesabı açtırmak isteyenler bankaya adli sicil kaydı da verecek. Bankalar, çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişinin ya da şirket yetkililerinin çek hesabı açma yasağının bulunup bulunmadığını kontrol etmekle yükümlü olacak. Ticaret siciline tescil edilen şirket yetkilileri hakkında verilmiş bir çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı varsa, bunların yetkilisi olduğu tüzel kişilere çek defteri verilmeyecek.

Çek hesabı sahibinin gerçek kişi olması durumunda kimlik numarası, tüzel kişi ise varsa MERSİS numarası çek üzerine yazılacak. Çek hesabı sahibi ile düzenleyenin farklı kişiler olması halinde, ayrıca düzenleyenin kimlik numarası da yazılacak.

HAPİS CEZASI

Çeklerde seri numarasıyla karekod bulunması zorunlu hale gelecek. Yabancı banka tarafından bastırılan çeklerde seri numarası veya karekodun bulunmaması senedin çek olarak geçerliliğini etkilemeyecek.

Bankalar, 31 Aralık 2016 tarihinden sonra karekodsuz çek yaprağı veremeyecek. Karşılıksız çekle ilgili ceza davaları icra mahkemelerinde görülecek.. Karşılıksız çek davaları kısa sürede karara bağlanacak. Karşılıksız çekte hamilin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili bin 500 güne kadar adli para cezasına hükmolunacak. Adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan miktarından az olmayacak. Adli para cezalan, ödenmemesi halinde doğrudan hapis cezasına çevrilecek.

YENİ PAKET YOLDA

Hükümet, yeni paketler için de hazırlıklarını sürdürüyor. 4 Temmuz’da gerek Güneydoğu’yla ilgili, gerekse Türkiye’deki çeşitli kesimlerin ekonomiyle ilgili beklentilerini karşılayacak müjdeleri olduğunu açıklayan Başbakan Binali Yıldırım, buna Güneydoğu’yla ilgili özel projenin de dahil olduğunu söylemişti. Yıldırım’ın açıklamalarına gore paketin ilk ayağını şahika Grup Yapı Doğu ve Güneydoğu’da zenginlik Yönetim Kurulu Başkanı noktalan oluşturacak, yeni iş alanları açılmasını sağlayacak proje oluşturacak.

Proje, yıkılan, yakılan yerlerin daha güzel şekilde yapılması sosyal içerikli programlar, özellikle gençlerin hayata döndürülmesi, meslek kazandırılması gibi kapsamlı düzenlemeler içerecek. Pakette ayrıca piyasaların genel ekonomik beklentilerini karşılayacak adımlar da atılacak. Yıldırım’m ifadesiyle paket Merkez Bankası’nın gerçekleştirdiği faiz indirimlerinin piyasalara

yansımasını sağlayacak, piyasaların bunu hissetmesini sağlayacak düzenlemeler içerecek. Paketin detayları, bu hafta Bakanlar Kurulu sonrasında açıklanacak. Pakette Türkiye’nin dev şirketlerini yaratacak firmaya özel teşviklerin de yer alacağı, Türkiye’de yatırım yapana ve konut alana vatandaşlık ve oturma izni verilmesi, gıda fiyatlarıyla daha etkin müdahale edilmesi noktasında düzenlemelerin de yer alabileceği ifade ediliyor.

ÜRETENE DEVLET ORTAK OLACAK

Bilindiği üzere Ekonomi Bakanlığı, Doğu ve Güneydoğu başta olmak üzere geri kalmış bölgelere ilaç gibi gelecek yeni bir proje üzerinde çalışıyordu. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, projeyi önümüzdeki günlerde Başbakan Binali Yıldırım’ın açıklayacağım söylemişti.

Zeybekci’nin detaylarını verdiği projeye göre, devletin teknolojik ihtiyaçları hariç, askerin üniformasından hastanedeki çarşafa kadar tüm tüketimi geri kalmış illerdeki fabrikalardan satın alınacak. Bu fabrikalara belirli sürelerle alım garantisi verilecek. Bu fabrikaların kurulması için devlet her türlü desteği verecek. Yerini verecek, sermayesi yoksa yüzde 50 ortak olacak. Devlet, ‘Sen yöneteceksin, şirket senin, ben ortak olacağım, sonra şu tarihte de çıkacağım’ diyecek.

BORÇ SIFIRLANIYOR

AK Parti TBMM grup toplantısında yaptığı konuşmada, çiftçiler ve üreticilere yönelik müjdeler açıklayan Başbakan Binali Yıldırım, paketin detaylarına ilişkin ipuçları verdi. Yıldırım, esnaf ve sanatkarların borçlarının gecikmiş faizlerini tamamen sildiklerini, geri kalan borçlarını da yeniden yapılandırdıklarını söyledi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği (TESKOMB) ile yaptığı titiz çalışma sonucu, 110 bin esnafın tamamını 400 milyon TL’lik yükten kurtarmış olduklarının altını çizen Yıldırım, esnafın borcun ana parasını ödeyeceğini, ayrıca bu ana paranın da yeniden taksitlendirileceğine işaret etti. Yıldırım, pasaport ve ehliyet işlemlerinin nüfus idarelerinde yapılacağını, Büyükşehir Yasası ile mahalleye dönüştürülen köylerin muhtarlarına da evlendirme yetkisi verileceğini vurgulayarak, il ve ilçe müftülerinin de resmi nikahları kıyabileceğim vurguladı.

ÇİFTÇİYE MÜJDE

Çiftçiler, tarımla uğraşanlar için de müjdelerinin olduğunu aktaran Yıldırım, çiftçilere yeni açılımlar getirdiklerini vurguladı. Tarımın Türkiye’de stratejik bir sektör olduğunu dile getiren Yıldırım, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) taahhütname ile hububat alımlarına başladığını vurguladı. Yıldırım, “Ofis, bir buçuk ay içerisinde 250 bin ton buğday alimim gerçekleştirdi. Çiftçilerimiz, ürünlerini TMO’ya satmak isterse, ürün bedellerinin tamamını bayramdan önce peşin alabilecek” dedi. Hayvancılıkta havza modelini geliştireceklerini anlatan Yıldırım, “Yetiştirici bölgesi”, “Süt üretim bölgesi” gibi bölgelere ayıracaklarını, doğu ve güneydoğuyu yetiştiriciliğin merkezi haline getireceklerini, 550 TL olan buzağı desteğini daha da artıracaklarını kaydetti. Toplulaştırma ve sulamayı birlikte ele aldıklarını, sulama yönetimindeki çok başlılığa son vereceklerini belirten Yıldırım, 930 ilçede havza bazlı üretim çalışmalarının tamamlanmak üzere olduğunu vurguladı.