Olağandışı durumlar, piyasalar ve beklentiler

Ülkemizin içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik durum farklı önlemler alınmasını zorunlu kılıyor. Yatırımları artırmak ve kamuya kaynak temin etmek için “varlık barışı”yerine kapsamlı ve etkili bir ((vergi barışı”daha etkili olabilir…

ÜLKEMİZDE son günlerde yaşanan olaylar ve sıkıntılar hepimizi derinden üzmekte. Genellikle, siyasal ve sosyal yapının yanı sıra piyasalar ve ekonomi de bu durumdan oldukça etkileniyor.

Ancak, olayların hemen ardından alman tedbirler ve toplumsal destek ile sağlanan istikrar ve güven ortamının piyasalardaki olumsuzlukları yumuşatmış olduğu görülüyor.

Buradaki en önemli etken; başta siyasi istikrar ve güvenlik tedbirlerinin yanı sıra, toplumsal birlik/beraberlik ve güvenin kaybedilmemesinin olduğudur. Her şeye rağmen yatırımcılar, ticari kurumlar ve vatandaşların güvenini kaybetmemiş olmasının sonucu olarak piyasalar olumlu yanıt verdi.

Biz, bu köşede siyasi konulardan ziyade sosyal ve ekonomik konular üzerinde durmaya çalışıyoruz. Ülkemizin siyasi konulardaki problemleri malum. Sosyal ve ekonomik sıkıntıları da bunun sonucu olarak sık sık gündeme gelebiliyor.

KAMU GELİRLERİ VE VERGİ

Devletlerin gücü, siyasi olduğu kadar ekonomik güçleri ile de ölçülür. Devletlerin ekonomisi ise, kendi yatırımlarından ve kamu işletmelerinden elde ettiği gelirin yanı sıra, halkından ve özel sektör kuruluşlarından elde edeceği vergi gelirlerine bağlıdır; bu gelirler devlet gelirlerinin yüzde 85’inin üzerindedir.

Dolayısıyla, vergi uygulamaları ve vergi gelirleri devletler (özellikle ülkemiz) için çok önemli. Beklemekte olan vergi kanununda yapılacak değişikliklerin bu gibi olağandışı durumlar dikkatte alınarak çok iyi gözden geçirilerek yapılmasında fayda görülüyor. Vergi gelirlerinin artırılması, verginin tabana yayılması, adil’ bir vergi sisteminin uygulamaya konulması zamanı gelmiş de geçiyor.

BİR DEFAYA MAHSUS

Son altı aydır yaşanan uluslararası bazı siyasi sorunlar iç piyasaları ciddi şekilde etkiledi. Hükümetçe konuya yönelik bazı tedbirler alınarak yürürlüğe konuldu. Ancak, gelinen noktada yaşanan son olaylar piyasalarda fazla istikrarsızlığa yol açmamakla birlikte var olan pazar ve finansal sıkıntının artacağı sinyalini veriyor.

Bu süreçte ilk akla gelen öneri, vergi mükelleflerinin ciddi miktarda birikmiş vergi borçlarının yeniden bir yapılanma ile çözüme kavuşturulması olacak. Prensip olarak vergi aflarma karşıyız ancak, tahakkuk etmiş vergi borçlarının ana parasının makul bir ödeme planı dahilinde tahsili, gecikme faizi ve cezalarının bir defaya mahsus olmak üzere silinmesi yerinde olacaktır.

Bugüne kadar çok sayıda vergi affı vb. yeniden yapılandırma yapıldı. Ancak, köklü ve kalıcı çözüm bulunamadı. Yatırımları artırmak ve kamuya kaynak temin etmek için, son zamanlarda gündemde olan “varlık barışı” yerine bir defaya mahsusu olmak üzere daha kapsamlı ve etkili bir “vergi barışı” getirilmesi ile…

• Tahakkuk etmiş vergi cezalarının ve gecikme faizlerinin silinerek sadece ana paraya ödeme kolaylığı,

• Çok düşük bir oran ile son beş yıllı kapsayan matrah artışı,

• Çok düşük bir oran ile cari stok ve kasa affı,

• Çok düşük bir oran ile şirketlerin geçmişe yönelik dağıtılmayan karlarının dağıtılmasına imkan verilmesi,

• Kar dağıtım stopajının da yüzde 15’ten 5 veya 10 seviyesine çekilmesi sağlanabilir.

Yukarıda sıraladığımız hususları çoğaltmak mümkün. Ancak, geldiğimiz noktada birçok vergi mükellefi vergilerini ödeyememekte, borçları da katlanarak birikmekte, vergi dairesi hacizleri yüzünden var olan finansal sıkıntıları daha da büyümekte. Yukarıda sıraladığımız sorunlar nedeniyle birçok şirketin de bilançosu bozulmuş durumda. Örneğin, kar dağıtım stopajı yüksek olduğundan, bir çok şirket karlarını dağıtamıyor veya dağıttıkları halde kasa veya ortaklar cari hesapları üzerinden fiktif işlemler yaparak hem bilançolarını bozuyor hem de olası vergi incelemelerinde sıkıntılar yaşıyor.

TALHA APAK
Yeminli Mali Müşavir (YMM) talha.apak@parâderği.com.tr