Dördüncü sanayi devrimi başladı

Endüstri Rönesansı olarak nitelendirilen Sanayi 4.0, gelişmekte olan ülkeler için fırsatlarla birlikte tehditler de barındırıyor. Türk iş dünyası bu devrimi ıskalamamak için yol haritası hazırlanmasını talep ediyor…

22-23 KASIM tarihlerinde gerçekleşen Bilişim Zirvesi’16 dijitalleş-menin 4’üncü dalgası olan Endüstri 4.0 temasıyla iş dünyasına kapılarını açtı. Binlerce katılımcı ve konuk Endüstri 4.0 kavamı etrafında fikir alışverişinde bulundu. Bugünlerde Endüstri 4.0 kavramını iş dünyası da dilinden düşürmüyor. Robotlar üretimi tamamen devralıyor, makineler birbirleriyle konuşuyor, fabrikalar akıllanıyor. Akıllı fabrikalarla simgeleşen yeni endüstri çağını akıllı robotlar, nesnelerin interneti, üç boyutlu yazıcılar, bulut gibi teknolojiler tetikliyor.

Evet, Endüstri 4.0, sanayinin Rönesans’ı, sanayinin dijital devri olarak da nitelendirilen yeni çağ, ilk kez 2011 yılında Hannover Fuarı’nda Alman Federal Hükümeti’nin desteğiyle ortaya kondu. Almanya gibi gelişmiş ülkeler yeni sanayi çağında sanayide azalan rekabet güçlerini yeniden kazanmayı umarlarken,

Sanayi 4.0 Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için ise hem fırsatları hem de tehditleri beraberinde getirecek.

Uyum sağlayan ülkeler Sanayi 4.0’m getirdiği otomasyon ve üretim esnekliği ile verimliliklerini artırma şansına sahip olabilecekken, bu yeni çağa ayak uyduramayanlar sahip oldukları üretim gücü ve pazarlarını da kaybetme tehlikesi içine girecekler.

YOL HARİTASI GEREKİYOR

işin fırsat kadar tehdit tarafı Türk iş dünyasını da harekete geçirdi. Özellikle bu yıl Davos’taki Dünya Ekonomik Fo-rum’un gündeminin Sanayi 4.0 olması da sanayicilerin dikkatini bu konu üzerine çekti. Türkiye’nin önde gelen sanayicilerini çatısı altında barındıran TÜSİAD, mart ayında düzenlediği Sanayi 4.0 Konferans’ında bu konuda fırsatı kaçırmamak için bir yol haritası hazırlanması gerektiği mesajını verdi. Konferansın açılışında konuşan TÜSİAD Başkanı Cansen Başaran Symes, Sanayi 4.0 dönüşümünün Türkiye’nin bugüne kadar gerçekleştiremediği atılımı yapabilmesi için önemli bir fırsat olduğunu söylüyor. Symes, değerlendirmelerini şöyle sürdürüyor:

“Kapsamlı bir dönüşüm firmalar ve girişimciler kadar biz iş dünyası örgütlerine ve politika yapıcılarımıza da önemli görevler yüklüyor. Teknolojik dönüşümün doğru bir şekilde yönlendirilmesi, eğitim politikalarının uzun vadeli ve ihtiyaçlarımızı yansıtan bir şekilde oluşturulması ve altyapının tamamlanması için politika yapıcılarımızın kararlılığına ihtiyacımız var.

Kaybedecek vaktimiz yok. Nobel ödüllü Yale Üniversitesi profesörlerinden Robert Schiller’ın bu yıl Davos’ta söylediği bir sözü burada tekrar etmek istiyorum: ‘Evinize yangm sigortası yaptırmak için evinizin yanmasını bekleyemezsiniz.’ Sanayi 4.0’a hazırlanmak da aynen buna benziyor.”

MALİYETİ 50 MİLYAR TL

TÜSİAD’ın Boston Consulting Group ile hazırladığı Sanayi 4.0 raporuna, göre, sanayideki dönüşüm başarılı bir şekilde uygulandığında, Türkiye’deki üretim sektörlerinin verimliliğinde 50 milyar TL’ye varabilecek bir fayda kaydedilmesi potansiyeli mevcut. Bu analizin temeli, toplam üretim maliyeti göz önüne alındığında, verimlilikteki artışın yüzde 4-7 arasında olacağı beklentisine dayanıyor.

Küresel değer zincirlerine entegrasyon ve Sanayi 4.0 çevresinde oluşacak ekonomi yoluyla kazanılacak rekabet avantajının, sanayi üretiminde yıllık yaklaşık yüzde 3’e kadar ulaşabilecek bir artışı te-tiklemesi beklenmekte. Bu büyümenin Türkiye GSYİH’sinde yüzde 1 ve üzeri bir ek büyüme oluşturacağı tahmin edilirken, bu da 150-200 milyar TL düzeyinde ek gelir anlamına geliyor.

Peki, Sanayi 4.0 çağına uyum sağlamanın Türkiye’ye maliyeti ne kadar? Rapor bu soruya da yanıt veriyor. Sanayi 4.0 teknolojilerinin üretim sürecine dahil edilmesi için önümüzdeki 10 yıllık süreçte -günümüz fiyatları ve ekonomik büyüklüğü baz alındığında- yılda yaklaşık 10-15 milyar TL yatırım yapılması gerektiği tahmin ediliyor. Bu da üreticilerin gelirlerinin yaklaşık 1-1.5’ine denk geliyor.

TOBB, DEVRİME LİDERLİK YAPACAK

Türk iş dünyasının çatı örgütü TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) Sanayi 4.0 konusunda iş dünyasının farkındalığını artırmak için düğmeye bastı. TOBB Almanya Sanayi 4.0 Çalışmaları İnceleme Heyeti mart ayında Almanya’ya bir inceleme gezisi düzenleyerek, Bosch, Siemens, Mercedes ve Wittenstein üretim tesislerinin Sanayi 4.0 uygulamalarını yerinde inceledi. Bu inceleme gezisinin ardından TOBB yönetimi sektör meclislerine bir yazı göndererek, Sanayi 4.0 uygulamaları açısından sektörlerinin hangi noktada olduğunun araştırılmasını talep etti. Elde edilecek bulgularla her sektör için yeni sanayi devrimine sağlıklı geçiş yapılabilmesi için yol haritası hazırlanacak.

NE KADAR DİJİTALİZ?

Peki, hali hazırda şirketlerimiz dijital dünyadar uyum sağlamaya çalışıyor ? Dünya teknoloji devi Samsung Electronics’in, TÜS1AD desteği, Deloitte Türkiye ve GfK’nın işbirliğiyle Türkiye’de ilk kez yapılan “Türkiye’deki Dijital Değişime CEO Bakışı” araştırması bu sorunun yanıtını veriyor. Araştırma Türkiye’nin farklı sektörlerinde faaliyet gösteren ve iş dünyasının önde gelen 58 şirketinin üst düzey yöneticisiyle görüşmeler yapılarak gerçekleştirildi. Araştırmaya katılan her beş şirketten biri dijital stratejilerinin olmadığını söylüyor. Araştırmada bankacılık, telekomünikasyon, perakende, dayanıklı tüketim ürünleri sektörlerindeki şirketlerin dijital stratejilerinin oluşturulması konusunda yol aldıkları görülüyor. Dijital alanlara yatırımda telekomünikasyon, sigorta ve bankacılık ilk üçte yer alırken; diğer sektörler arasında perakende öne çıkıyor.

Araştırma kapsamındaki şirketlerin 2015 yılı yatırımlarının yüzde 27’sini internet, mobil yazılım, donanımdan oluşan dijital alanın oluşturuyor. Telekomünikasyon, sigorta ve bankacılık sektörlerinin dijital alanlara yaptıkları yatırımların ortalaması yüzde 55 iken, sektörlerin yaptığı yatırımların ortalaması yüzde 16’lar seviyesinde kalıyor. Araştırmaya katılanlara dijital değişime teşvik eden sebepler sorulduğunda, yüzde 17 ile verimliliği artırmak ve yüzde 16 ile müşteri ihtiyaçlarına hızlı cevap verebilmek ön plana çıkıyor. Türkiye’deki şirketlerin yüzde 38’inde Chief Digital Officer (CDO) görev tanımına uyan bir yönetici bulunuyor.

Dünyada Sanayi 4.0’ın öncülüğünü Almanya yaparken, bir Alman şirketi olan Siemens’in de Türkiye’de gösterdiği çaba dikkat çekiyor. Siemens Türkiye’nin sponsorluğunda şubat ayında kurulan Endüstri 4.0 Platformu, Türkiye’nin yeni endüstri devrimine geçiş sürecine rehberlik etmeye hazırlanıyor. Akademisyenlerden sektör profesyonellerine, karar vericilerden öğrencilere kadar endüstriyle ilgili tüm kesimleri bir araya getiren platformun ilk çalışmalarından biri olan, Endustri40.com adresi üzerinden yayınlanacak portal bir bilgi havuzu niteliğinde olacak.

ODALARA DEVRİMİ ANLATIYOR

Siemens Türkiye Genel Müdür Yardımcısı ve Dijital Fabrika Bölüm Direktörü Ali Rıza Ersoy bugünlerde Endüstri 4.0’ı anlatmak için adeta ilden ile koşturuyor. Son iki ay içinde Denizli, Kayseri ve Ankara Sanayi Odaları’mn Endüstri 4.0 ile ilgili düzenlediği toplantılara konuşmacı olarak katılan Ersoy, Eskişehir Sanayi Odası ve Antalya Ticaret ve Sanayi Odası’mn düzenlediği toplantılarda da dünyadaki uygulamaları anlatmaya hazırlanıyor.

Geçen kasım ayından bu yana ‘Sanayi 4.0’ konusunun Türkiye’nin gündemine girdiğini belirten Ersoy, “Bu topraklarda 160 yılı geride bırakan Siemens Türkiye olarak, teknolojimiz ve ürünlerimizle endüstrinin Rönesans’ı olarak adlandırılan bu önemli geçiş döneminde dünyada olduğu gibi Türkiye’de de aktif rol üstlenmeye hazırız. Endüstri 4.0 Platformu’na verdiğimiz desteği de bu alanda atacağımız adımların ilki olarak değerlendiriyoruz” diye konuşuyor.

KAMUNUN İLK ADIMI

Peki, Türk özel sektörü “Sanayi 4.0”ı bugünlerde gündeminden düşürmezken Ankara bu konuda neler yapıyor? Bu konudaki en somut karar, şubat ayında yapılan Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu toplantısında alındı. Makinelerin birbirleriyle konuştuğu, robotların hakim olduğu akıllı fabrikaların mevzuata girmesi için hazırlıklara başlanması kararı alındı. Şimdi kamu ve özel sektörler işbirliğiyle Endüstri 4.0 konusunda Türkiye’nin stratejik hedeflerinin de olduğu bir yol haritası hazırlanması bekleniyor.

ROBOT TEKNOLOJİSİNE ODAKLANDI

Sanayinin yeni devriminde robotlar önemli roller üstleniyor. Parmakla sayılacak kadar az olsa da Türk şirketleri de robot teknolojileri geliştirmeye çalışıyor. Gedik Robot Akademisi ve GeKa Robot, Endüstri 4.0 standartlarına uygun, modern robotik sistem planlaması, karmaşık hat tasarımı, ağır sistem entegrasyonu, işletim sistemi yazılımları, karmaşık uygulama yazılımları ve servis hizmetleri ve-