Sessiz dünyalar pek çok alanda verimli çalışabilir

Türkiye’de toplam 10 milyon engelli, 3.5 milyon da işitme engelli var. TÜİK’e göre, özel eğitim meslek lisesi mezunlarının sadece yüzde 10’u iş bulabiliyor. Oysa “Sessiz Dünyalar’’ iş dünyasının pek çok alanında çok verimli çalışanlar olabilir…

ALMAN yazılım firması SAP Başkam Luisa Delgado’nun ünlü bir sözü vardır; “Yenilikler aşırı uçlardan gelir.” Bu motto çerçevesinde şirkete 2020’ye kadar yüzde 1 oranında engelli istihdamı yapacaklarını da açıklamıştı Delgado. “Çünkü ancak farklı düşünen insanlarla çalışarak 21. yüzyılın gereklerini yerine getirebiliriz” diye de eklemişti. Engelli istihdamı artık sadece bir kota doldurma meselesi değil. Dünyada yeni trend engelli istihdamını çeşitlilik kavramı çerçevesinde değerlendirmek.

Dünya nüfıısunun yüzde 15’ini engelliler oluşturuyor. Yaklaşık 7.5 milyar insanın yaşadığı dünyada 1 milyar engellinin olduğu varsayılıyor. Bu orana göre ülkemizde de 10 milyon engelli olduğu tahmin ediliyor. Bunların içinden yaklaşık 3.5 milyonu işitme engelli. Şimdiye kadar sosyal sorumluluk projeleri kapsamına pek alınmamış 3.5 milyon insan… Ancak son zamanlarda işitme engellilerin de çalışma hayatına katılmalarıyla ilgili güzel haberler gelmeye başladı. Konunun sosyal sorumluluk bacağındaki en güçlü oluşum, engelli iş gücü ile firmaları bir araya getiren Engelsizkariyer.com platformu. IŞKUR özel istihdam lisansı ile 2008 yılından bu yana aktif olarak çalışan platformun kurucusu, engelliler için hazırlanan ve 17 yıl boyunca TRT’de yayınlanan Yaşadıkça programının sunucusu Mehmet Kızıltaş.

ENGELLİLERİN CV PLATFORMU

Engelsizkariyer’in çalışmaları arasında, engellilere karşı yetersiz ve yanlış bilgilerin ortaya çıkardığı ayrımcılıkla mücadele için Engellilerle İletişim eğitimleri bulunuyor. Bu eğitim şimdiye kadar binlerce yönetici, insan kaynakları uzmanı, kamu çalışanı ve üniversite öğrencisine verilmiş. İş arayan engellilerle engelli aday arayan firmaların bir araya geldiği Engelsizkariyer.com’da 10 binden fazla engelli aday özgeçmişi ve CV’si yer alıyor. Engelliler için Liderlik Okulu, meslek edindirme kursları, kişisel gelişim eğitimleri, kişisel ve mesleki vasıflarını arttıran 55 e-öğrenme dersi de platform bünyesindeki hizmetlerden. İK’cılar için Başarılı Engelli Aday Seçme ve Yerleştirme Eğitimi, işveren ve çalışanlar için Engelli Çalışan İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimi gibi kurumsal eğitimler de veriliyor.

ÇEŞİTLİLİK KAVRAMI ÖN PLANDA

Platformun kurucusu Mehmet Kızıltaş dünyada engelli istihdamına artık “diversity (çeşitlilik)” kavramı çerçevesinde bakıldığını anlatarak “İşitme engelliler eğitim ve meslek edindirme kursları ile her işi yapabilirler. Evrensel yaklaşım da budur. Sen bu işi yapabilirsin, sen yapamazsın denmesi artık ayrımcılık olarak kabul ediliyor” diyor. Gürültüden etkilenmeyecekleri için özellikle üretim ve sanayi sektöründe rahatlıkla çalışabileceklerini belirten Kızıltaş, beden işçiliği gerektiren lojistik, turizm, perakende firmalarında ve KOBİ’lerde çeşitli kategorilerde başarılı bir şekilde çalışan örneklerin bulunduğunu ifade ediyor.

“işitme cihazı ile duyabilen işitme engelliler içinse sınırlama yok. Eğitimleri ve niteliklerine uygun bilişim, eğitim, insan kaynakları, idari işler, muhaberat gibi her sektörde çalışabiliyorlar” diyen Kızıltaş, önemli olanın işverenin önyargısızca uygun pozisyonda istihdam sağlaması olduğunu belirtiyor. Dünyadan işitme engelli istihdamıyla ilgili çarpıcı örnekler veren Kızıltaş, şirket içinde işaret dili çevirmeni bulunduran firmalar da, özel işaret dili sohbet programı aracılığıyla işitme engelli çalışanla webcam üzerinden konuşabilen işverenler de olduğunu anlatıyor. Özellikle İrlanda’da perakende sektöründe işitme engelli çalıştıran firmaların bulunduğunu ifade eden Kızıltaş, “Çalışanlar müşterinin dudaklarını okuyarak hizmet veriyorlar. Dudak okuyan çalışan özel bir yelek giyiyor. Yelekte, ‘işitme engelliyim, yavaş konuşursanız dudak okuyabilirim’ yazıyor” diyor.

“HARİKA İŞLER BAŞARIYORLAR”

Her engellinin kendine özgü güçlü yanları olduğuna değinen Kızıltaş şu örnekleri aktarıyor: “Örneğin otizmli, aspergerli kişiler bilişim sektöründe harika işler başarıyor. Görme engelliler yazılımda iyiler, kod yazıyorlar. Zihinsel engelliler hizmet sektöründe ve eğitildikleri zaman perakendecilik, kütüphane ve turizm sektöründe çalışabiliyorlar. İstanbul Hilton’da ve TBMM’de çalışan down sendromlu gençlerimiz var. Yine ünlü bir oyun geliştirme firmasında bir işitme engellimiz dört yıldır çalışıyor.”

işitme engelliler için acil durumlarda risk altında kalmalarını engelleyecek önlemlerin alınmasının iş güvenliği açısından kritik olduğunu da vurgulayan Kızıltaş şunları ekliyor: “işveren risk almamak ya da olası risk için önlem almamak için işitme engelliyi işe almamayı tercih edebiliyor. Bu artık evrensel olarak ayrımcılığa giriyor.”