Sakin Şehirlerdeki Girişim Fırsatları

• Seferihisar’da bulunan 500-1.200 yaş arası 200’e yakın anıt ağacın zeytinleri ayrı ayrı toplanıp sıkılıyor. ‘Bilge Ağaç’ markasıyla ortaya çıkan zeytinyağlarının satışı için her yıl müzayede yapılıyor ve Seferihisar’ın zeytinyağının markalaşması hedefleniyor.

• Şavşat’ta konaklama tesisi olarak ahşap pansiyon, bungalov tarzı yaz ve kış ihtiyaca yanıt verebilecek ekolojik tesislerin yapılması bakımından girişimciler bekleniyor, Taraklı’da iki adet jeotermal turizm alanında devre mülk şeklinde çalışmalar devam ediyor. Bu tesislerden ilçe merkezinde yer alan bir kısmı hizmete girdi. Taraklı tarihi dokusunu halen koruduğundan, film, dizi, reklam çekimleri yapılabilir. Ayrıca ilçe günübirlik gezi, trekking, fotoğraf çekimleri gibi aktiviteler için de uygun. Merkezdeki Kültür Evi’nde kaşık yapımı ve bez dokuma izlenebilir.

• Perşembe’de organik yetiştirilen sebze ve meyvelerin satışının yapıldığı ekolojik köy pazar yerleri, yöresel restoranlar, otantik alışveriş yerleri, ahşap butik oteller, bungalov tatil köyleri, şehrin hakim belirli noktalarında seyir terasları, paraşüt atlama alanları ve mesire yerleri, restore ve temizlik çalışmaları ve yenilenebilir enerji alanında girişimler yapılabilir.

• Yalvaç’ta özellikle yerel yemeklerin korunarak yaygınlaştırılmasına önem veriliyor. Tarihi mirası koruma çalışmaları kapsamında restorasyon çalışmaları artarak devam ediyor. Güneş enerjisinden faydalanma anlamında da projeler üretiliyor.

• Göynük’te yerel tatlar ve yerel sanatların tanıtılmasına yönelik çalışmalar sürdürülüyor.

• Vize’de turizm sektörüne yönelik olarak altyapı yatırımlarına ihtiyaç var.

• Gökçeada’da gelişen ekonomik sektörlerin turizm ve doğal tarım olduğu dikkate alınarak bu sektörlere hitap eden girişimler hayata geçirilebilir.

Dünyada ilk olarak İtalya’da ortaya çıkan ‘sakin şehir’ hareketi Türkiye’de de giderek yayılıyor. Türkiye’de İzmir’in Seferihisar ilçesiyle başlayan uygulama kapsammda şu anda 14 ilçe var. Bu uygulama yeni bir yöresel kalkınma modeli yarattı. Sakin şehir unvanı aldıktan sonra turizm gelirini önemli ölçüde artıran ilçeler, tarımdan kültür sanata kadar girişimcilere de fırsatlar sunuyor.

Tüketim odaklı hayatla birlikte insanların farklı bir yaşam biçimi aramaları, kentsel boyutta ‘cittaslow’ yani ‘sakin şehir’ hareketini ortaya çıkardı. Cit-taslow felsefesi yaşamın, yaşamaktan zevk alınacak bir hızda yaşanmasını savunuyor.

Cittaslow hareketi, insanların birbirleriyle iletişim kurabilecekleri, sosyalleşebilecekleri, kendine yeten, sürdürülebilir, el sanatlarına, doğaya, gelenek ve göreneklere sahip çıkan ama aynı zamanda altyapı sorunları olmayan, yenilenebilir enerji kaynakları kullanan, teknolojinin kolaylıklarından yararlanan kentlerin gerçekçi bir alternatif olacağı hedefiyle yola çıktı. 1999 yılında İtalya’nın Greve in Chianti kentinde kurulan Cittaslow Birliği, nüfusu 50 binin altında olan kentlerin üye olabildiği uluslararası bir belediyeler birliği. Birliğe üye olmak için belirli kriterleri gerçekleştirmek, projeler geliştirmek ve uygulamak gerekiyor. Kentlerin kriterler çerçevesinde yaptığı çalışmalar puanlanıyor. Bir kentin üye olması için 50 ve üzerinde puan alması gerekiyor.

TÜRKİYE’DE 14 TANE VAR

Türkiye’de şu anda 14 ‘sakin şehir’ var. Türkiye’deki ilk Cittaslow Birliği üyesi kent İzmir’in Seferihisar ilçesi olmuştu. Ona daha sonra Muğla Akyaka, Şanlıurfa Halfeti, Aydın Yenipazar, Çanakkale Gökçeada, Sakarya Taraklı, Ordu Perşembe, İsparta Yalvaç, Kırklareli Vize, Artvin Şavşat, Erzurum Uzundere, Bolu Göynük, Sinop Gerze ve İsparta Eğirdir de katıldı.

Türkiye’de ‘sakin şehir’ unvanını alan ilçeler, bölgelerinde oldukça hatırı sayılır bir ekosistem yaratmış duıumda. Özellikle sürdürülebilir bir kalkınma modeli oluşturan bu ilçeler, girişimcilere de fırsatlar sunuyor. Biz de bu şehirlerin girişimcilere sunduğu yatırım fırsatlarım ve oluşturdukları ekonomik büyüme modellerini araştırdık.

KADINLARA BİRLİK KURDU

Cittaslow’a 28 Kasım 2009’da dahil olarak Türkiye’nin ilk sakin şehri unvanım alan Seferihisar, kendisine yeni bir ekonomik kalkınma planı oluşturdu. Hayata geçirdiği köy pazarları ile hem yerel üreticilerin kendi ürünlerini aracısız satmalarına hem de kadınlann kendi ev ekonomilerine katkı sağlamalarına destek oldu.

Seferihisar Belediye Başkanı Tunç Soyer, kadınlann tek bir çatı altında buluşmalarını istediklerini ve kurdukları ‘Hıdırlık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ ile kadınların hem sosyal açıdan hem de ekonomik açıdan aktif bireyler olmalan konusunda desteklerini sürdürdüklerini söylüyor. Soyer, “Seferihisar’ın yerel üreticilerini desteklemek için Mandalina Üretici Birliği’ni kurduk. Hem yurtiçine mandalina satıyor hem de yurtdışına ihraç ediyoruz. Böylelikle yavaş yaşam bir yerel kalkınma modeli olarak yerel değerlerin korunmasıyla birlikte, sadece ulusal boyutta değil uluslararası alanda da marka değerlerinin yükselmesine yol açıyor” diyor.

TURİST SAYISI ARTTI

Sakarya’nın Taraklı ilçesi 2011 yılında ‘sakin şehir’ unvanına kavuştu. Doğasını, kültürel değer ve geleneklerini günümüze kadar korumuş olması, Taraklı’yı diğer kentlere göre öne çıkaran kriterler olarak ifade ediliyor. İlçede sanayileşme olmadığından doğal ortam korunuyor. Doğal su kaynakları kirlenmediğinden musluk suları içme suyu olarak kullanılıyor.

Taraklı Sakin Şehir Derneği Baş kanı Şahin Akı, ‘sakin şehir’ unvanıyla birlikte turist sayısında hafta sonlarında artış olduğunu söylüyor. Akı, “Hafta sonları günübirlik 500-750 arasında kişi Taraklıyı ziyaret ediyor. Konaklamalı turist sayısı 50-100 kişi arasında değişiyor. Doğal ve özellikle yerel ürünlerin satılmasına belediyemiz büyük önem verdiğinden, yerel ürün pazan uygulaması başlattı. Aynca köylerden gelen el sanatları ürünlerinin satılabilmesi için tarihi çarşıdaki dükkânlann bu amaçla kullanılmasına başlandı” diye konuşuyor.

DOĞASINI PAZARLIYOR

Artvin’in Şavşat ilçesi, sahip olduğu doğal güzellikleri, tarihi, coğrafyası, mikro klima özelliğine sahip vadileriyle doğal yaşama ev sahipliği yapıyor. 2015 yılında Türkiye’nin 10’uncu sakin şehir unvanına sahip olan Şavşat, kısa sürede hissedilir derecede artan ziyaretçi sayısıyla ilçe ekonomisine olumlu yönde katkı sağladı. Şavşat Belediye Başkanı Ahmet Sinan Öztürk, “Turizm müdürlüğü istatistikleri, ilçedeki konaklama tesisleri, bölgedeki tur acentelerinden alman bilgilerden yerli ve yabancı ziyaretçi sayısındaki artış olumlu olarak gözleniyor ve özellikle yaz aylarında yüzde 40 oranında bir artış yaşıyoruz” diyor.

Yerel ürünlerin satışının yapıldığı pazar, yeni hizmete açılan kadın yaşam ve eğitim merkezi ile kadın derneği tarafından desteklenerek yerel ürünlerde markalaşma sağlanıyor. Üretilen ürünlerin ziyaretçilere satışa sunulması için çalışmalar sürüyor. Sağlık, av, dağ, kış, foto safari ve yeşil turlar kapsamına elverişli kentin bu yönde ziyaretçi sayısını artırma çalışmalarına da başlanmış durumda.

EKONOMİSİ CANLANDI

Ordu Perşembe, Türkiye’nin sakin şehir belgesine sahip bir başka ilçesi. 2012 yılında bu unvanı alan Perşembe’de ekonomik anlamda bir canlanma yaşıyor. Perşembe Belediye Başkanı Kemal Bahtiyar, uçurtma şenliği, offroad ve ralli çalışmaları, bisiklet şenliği, deniz sporları yanş ve etkinlikleri, açık hava resim yarışması ve sergileri, kivi, bal, çilek ve bahar festivalleri, seminerler, kurslar, anketler gibi etkinliklerin turizm anlamında ilçeye hareketlilik getirdiğini ifade ediyor.