Ekonomide bahar havası
Kapasite kullanım oranı nisanda bir önceki aya göre 1.7 puan artarak, nisan ayı itibarıyla son dokuz yılın rekorunu kırdı. Reel kesim güven endeksi nisanda 2.3 puan arttı. Konut satışları ise martta yüzde 10 artışla 129 bine ulaştı…
EKONOMİDE bahar havası yaşanmaya başladı. Son açıklanan göstergeler, 2017 yılının ilk çeyreğinde iktisadi faaliyette ılımlı bir tablo ortaya koyarken, yılın ikinci çeyreğinden itibaren iktisadi faaliyette kademeli bir toparlanma olacağına işaret etti. Ekonomideki canlılığın önemli göstergelerinden olan imalat sanayi kapasite kullanım oranı nisanda bir önceki aya göre 1.7 puan artarak yüzde 78.4’e ulaştı. Kapasite kullanım oranı bu düzeyi ile nisan ayları itibarıyla son dokuz yılın rekorunu kırdı.
Ekonomiye güven de perçinlendi. Reel sektör güven endeksi nisanda bir önceki aya göre 2.3 puan artarak 111.2 seviyesinde gerçekleşti. Tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini özetleyen ekonomik güven endeksi nisanda bir önceki aya göre yüzde 3.6 oranında artarak 96 değerinden 99.5 değerine yükseldi. Konut piyasasını canlandırmak amacıyla atılan adımlar sonuç vermeye başladı. Mart ayında yüzde 10 artışla 128 bin 923’e ulaşan konut satışları, mart ayları itibarıyla 2013 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. İlk defa satılan konut sayısı, martta geçen yılın aynı ayma göre yüzde 7.6 artarak 56 bin 376 düzeyinde gerçekleşti. İpotekli satış olarak nitelendirilen konut kredili satışlar martta yüzde 29.9 artışla 50 bin 424 adet oldu.
KAPASİTE KULLANIMI ARTTI
Merkez Bankası, “İktisadi Yönelim İstatistikleri ve Reel Kesim güven Endeksi” ile “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oram” istatistiklerinin ağırlıklandırma yönteminde değişikliğe gitti. 2017 yılı nisan ayından itibaren ağırlıklandırmanın her aşamasında anket kapsamındaki işyerlerinin bir önceki yıldaki üretim değerleri kullanılmaya başlandı ve ilgili seriler 2007 Ocak ayından itibaren revize edildi. Merkez Bankası’nm geçen hafta açıkladığı imalat sanayi kapasite kullanım oranı verilerine göre, nisanda imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, bir önceki aya göre 1.7 puan artışla yüzde 78.4 seviyesinde gerçekleşti. İmalat sanayi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0.9 puan artışla yüzde 78.8 oldu. İmalat sanayi kapasite kullanım oranı verileri nisan ayları itibarıyla değerlendirildiğinde, son dokuz yılın rekoru kırıldı. 2008 yılı nisanda imalat sanayi kapasite kullanım oranı yüzde 80.1, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre yüzde 80.8 düzeyinde gerçekleşmişti.
Kapasite kullanım oranlan mal gruplarına göre değerlendirildiğinde, tüm mal gruplarında artış gözlendi. Nisanda imalat sanayi kapasite kullanımı bir önceki aya göre dayanıklı tüketim mallarında 2.6 puan artışla yüzde 76.3, dayanıksız tüketim mallarında 0.7 puan artışla yüzde 72.2, tüketim mallarında 1 puan artışla yüzde 72.9, gıda ve içeceklerde 0.5 puan artışla yüzde 70.6, ara malları 1.8 puan artışla yüzde 79, yatırım malları 3.2 puan artışla yüzde 84.3 oldu.
REEL KESİMİN GÜVENİ
Merkez Bankası reel kesim güven endeksi verilerini açıkladı. Reel kesim güven endeksi nisanda bir önceki aya göre 2.3 puan artarak 111.2 seviyesinde gerçekleşti. Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, genel gidişat, mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı ve sabit sermaye yatırım harcaması endeksi artış yönünde etkilerken, gelecek üç aydaki toplam istihdam miktarı, mamul mal stoku miktarı ve gelecek üç aydaki üretim hacmine ilişkin değerlendirmeler endekse azalış yönünde yansıdı. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi ise bir önceki aya göre 0.2 puan azalarak 106.3 puan seviyesinde gerçekleşti.
EKONOMİK GÜVENDE YÜKSELİŞ
Ekonomik güven endeksi Nisan’da bir önceki aya göre yüzde 3.6 oranında artarak 96 değerinden 99.5 değerine yükseldi. TÜİK güncelleme öncesinde mart ayı ekonomik güven endeksini 96.1 olarak açıklamıştı. Ekonomik güven endeksindeki artış, tüketici, perakende ticaret sektörü ve hizmet sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı. Nisan ayında tüketici güven endeksi 71.3 değerine, perakende ticaret sektörü güven endeksi 101.6 değerine ve hizmet sektörü güven endeksi 99.9 değerine yükseldi. Nisan ayında inşaat sektörü güven endeksi 85.7 değerine, reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi 106.3 değerine geriledi.
YATIRIM HARCAMALARI
Merkez Bankası, geçen hafta 2017 yılı bahar dönemi yatırım anketini de açıkladı. Sanayi sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinin mevcut yatırım eğilimleri ve yakm geleceğe yönelik yatırım planları ve işyeri yöneticilerinin yatırım kararlarında etkili olan faktörlerle ilgili değerlendirmelerini ortaya koyan ankete göre 2017 yılı bahar döneminde, 2016’da yapılan brüt yatırım harcamalarının bir önceki yıla göre cari artış oranı, 2016 güz döneminde öngörülenden daha yüksek gerçekleşerek yüzde 26.8 oldu. 2017 yılındaki yatırım harcamalarının bir önceki yıla göre öngörülen cari artış oranı, 2016 yılı güz döneminde öngörülenden daha yüksek, yüzde 21.5 düzeyinde gerçekleşti.
Bu yıl bahar döneminde, brüt yatırım harcamalarındaki gelişmeler mal grupları bazında değerlendirildiğinde, 2016 yılında yüzde 35.3 ile en yüksek yatırım harcaması artışının, dayanıksız tüketim malları üreten işyerlerinde olduğu görüldü. 2017 yılı için ise en yüksek yatırım harcaması artışının yüzde 27.7 ile yatırım mallan üreten iş yerlerinde öngörüldüğü gözlendi.
KONUT SATIŞINDA REKOR
Hükümetin konut piyasasındaki durgunluğun aşılması amacıyla başlattığı faiz ve özel indirim kampanyaları, sonuç vermeye başladı. Konut satışları Mart 2017’de geçen yılın aynı ayma göre yüzde 10 artışla 128 bin 923’e yükselirken, yılın ilk çeyreğinde yüzde 7.4 artışla 325 bin 780 oldu. TOİK’in açıkladığı konut satış istatistiklerine göre, konut satış sayısı geçen yılın aynı ayma göre 2017 Ocakta yüzde 12.8 artışla 95 bin 389, Şubat’ta yüzde 0.2 azalarak 101 bin 468 düzeyinde gerçekleşmişti.
İpotekli konut satışları mart ayında yüzde 29.9 oranında artışla 50 bin 424’e yükselirken, toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 39.1 oldu. Yılın ilk çeyreğinde ipotekli konut satışları yüzde 30.5 artışla 125 bin 93 düzeyinde gerçekleşti. Diğer konut satışları Türkiye genelinde geçen yılın aynı ayma göre yüzde 0.1 oranında artarak 78 bin 499 olurken, yılın ilk çeyreğinde yüzde 3.3 oranında gerileyerek 200 bin 687 düzeyinde gerçekleşti.
56 BİN KONUT İLK DEFA SATILDI
İlk konut satışlarındaki artış ise sınırlı kaldı. Mart ayında toplam konut satışları içinde ilk satışların sayısı yüzde 7.6 oranında artışla 56 bin 376, ikinci satışların sayısı yüzde 11.9 artış ile 72 bin 547 oldu. Böylece toplam konut satışları içinde ilk satışların payı martta yüzde 43.7 oldu. Yılın ilk çeyreğinde ise ilk satışlar yüzde 4.3 artışla 145 bin 826’ya, ikinci satışlar yüzde 10 artışla 179 bin 954’e ulaştı. Toplam konut satışları içinde ilk satışların payı martta yüzde 43.7, yılın ilk çeyreğinde yüzde 44.8 oldu.
İHRACAT SEVİNDİRİCİ
Türkiye’nin ilk çeyrek dış ticaret performansı belli oldu. TÜİK’in açıkladığı dış ticaret istatistiklerine göre, ihracat martta geçen yılın aynı ayma göre yüzde 13.6 artışla 14.5 milyar dolar, ithalat yüzde 6.9 artışla 18.99 milyar dolar olurken, dış ticaret açığı yüzde 10.3 azalışla 4.5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Avrupa Birliği’nin (AB-28) ihracattaki payı 2016 Martta yüzde 49.1 iken, 2017 martta yüzde 46.7 oldu. AB’ye yapılan ihracat martta geçen yılın aynı ayma göre yüzde 8.1 artarak 6.8 milyar dolara ulaştı. Almanya’ya yapılan ihracat mart ayında 1.3 milyar dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 28 milyon dolar ile Birleşik Arap Emirlikleri, 906 milyon dolar ile Irak ve 874 milyon dolar ile İngiltere takip etti. İlk çeyrekte ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.2 artışla 37.9 milyar dolar, ithalat yüzde 7.7 artışla 50.4 milyar dolar, dış ticaret açığı yüzde 3.3 artışla 12.5 milyar dolar oldu.
Hülya Gençsertkaya
