Şehir hastanelerinde yeni projeler geliyor

Birçok ülkedeki sağlık projelerinde uygulanan kamu-özel işbirliği modeli (PPP) Türkiye’de de hız kazandı. Sağlık Bakanlığı, bu model ile 31 sağlık kampüsü kurmayı hedefliyor. Şu anda 21 projenin sözleşmesi imzalanmış durumda.

Hazırlık sürecinde ise 10 proje bulunuyor. PPP yatırımcısı olan Akfen, Rönesans, Gama, Türkerler, YDA, Güriş gibi şirketlerin yeni projelere de ilgisi sürüyor.

Bugün dünyada birçok ülke, artan sağlık ihtiyaçlarının karşılanması için kamu-ö-zçl işbirliği modelini (PPP -Public Private Partnership) uyguluyor. Türkiye’de de kamu son yıllarda sağlık alanında hizmet kalitesinin ve sağlık hizmetine ulaşımın artırılması için PPP modeline yöneldi. Topluma sağlık hizmetlerinin daha hızlı ve daha kaliteli bir şekilde verilmesini amaçlayan bu yeni modelde, kamu ile bir ya da daha fazla özel sektör şirketi arasında “yap-işlet-devret” modeliyle uzun vadeli (30 yıla kadar) bir anlaşma yapılıyor. Böylece kamunun üzerindeki yük hafifliyor. Büyük finans gerektiren sağlık projeleri, özel sektör kaynaklarıyla finanse edilebiliyor.

Sağlık Bakanlığı bu modelle 31 sağlık kampüsü kurmayı hedefliyor. Şu anda sözleşmesi imzalanan 21 proje var. Bu hastanelerin toplam yatak sayısı ise 30 bini geçiyor. İsparta, Mersin ve Yozgat hastanelerinin açılışı gerçekleşti. Beş hastanenin de bu yıl bitmeden hizmete girmesi planlanıyor. Diğerleri ise henüz inşaat aşamasında. Ayrıca İstanbul, Samsun, Denizli, İzmir, Aydın, Antalya, Diyarbakır, Ordu ve Trabzon’da da toplam 20 binin üzerinde yatak kapasitesine sahip olacak yeni hastane projeleri gündemde.

Sağlık Bakanlığı’nın PPP projelerinin yurtdışına açılması için de çalışmalan var. Bakanlık, Suudi Arabistan, Pakistan, Katar gibi ülkelerle görüşmeler yürütüyor. Yatırımcılar da yurtdışındaki fırsatları yakından izliyor.

PAZAR PAYI YÜZDE 32

Rönesans Holding’in grup şirketlerinden Rönesans Sağlık Yatırım (RSY), imzaladığı kontratlar karşılığında, 2020 yılına kadar 3,2 milyon metrekare toplam alanıyla 4 milyar Euro’luk PPP yatırımı yapacak. Bu kapsamda şirket toplamda 9 bin 500 yatak sayısı ve pazardaki yüzde 32’lik payıyla en büyük oyuncu konumunda. Bu projelerden Adana, Yozgat ve Elazığ şehir hastanelerinin finansal kapanışları tamamlandı. Türkiye’nin PPP kapsamındaki ilk hastanesi olan Yozgat Şehir Hastanesi bu yılın başında faaliyete başladı. Adana Şehir Hastanesi’nin ise yılın sonuna doğru tamamlanması ve açılması bekleniyor. 2 bin 682 yatak kapasiteli İstanbul İkitelli Şehir Hastanesi ve bin 355 yatak kapasiteli Bursa Şehir Hastanesi ise henüz inşaat aşamasında bulunuyor.

Öte yandan şirket PPP modeliyle fizik tedavi ve rehabilitasyon, psikiyatri ve yüksek güvenlikli adli psikiyatri hastaneleri de açıyor.

Bu kapsamda Rönesans, 2 bin 400 toplam yatak kapasitesi ve 680 bin metrekare kapalı inşaat alanına sahip tesisleriyle Afyon, Diyarbakır, Erzurum, İstanbul Bakırköy, Malatya, Samsun ve Van ile komşu şehirlere sağlık hizmeti verecek.

YABANCI HASTA ÇEKECEK

Akfen İnşaat da PPP modeliyle İsparta, Eskişehir ve Tekirdağ şehir hastaneleri projelerinin yatırımlarını üstleniyor. Toplam 2 bin 316 yatak kapasitesine sahip bu üç şehir hastanesi için 3,9 milyar TL’lik yatırım planlanıyor. 1 milyar 150 milyar TL yatırımla İsparta Şehir Hastanesi’ni geçtiğimiz mart ayında hizmete açarak Sağlık Bakanlığı’na teslim eden şirket, 755 yatak kapasiteli bu hastane ile bölgedeki sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesine katkı sunacak. Bin 81 yatak kapasiteli Eskişehir Şehir Hastanesi’nin 2017 yılı sonuna kadar, 480 yatak kapasiteli Tekirdağ Şehir Hastanesi’nin ise 2018 yaz aylarında tamamlanması planlanıyor. İsparta şehir hastanesi 940 kişiye istihdam sağlıyor. Diğer hastanelerin de benzer düzeyde istihdam yaratması hedefleniyor.

Akfen İnşaat Yönetim Kurulu Başkam Selim Akın, Eskişehir ve Tekirdağ hastaneleriyle 2 milyar 750 milyon liralık yatırım daha yapacaklarını belirtiyor. Akın, “Şehir hastanelerine yurtdışmdan sağlık turizmi kapsamında da hasta çekmek için bazı çalışmalar var. Bu hastanelerin Londra’daki hastanelere tercih edilmesi için sağlık personeli kalitesinin de iyi olması lazım. Biz kendi hastanemize yabancı dilde yönlendirmeler yapıyoruz. Bu hastanelerde bunların hepsi düşünüldü” diyor.

İŞLETMESİNİ DE YAPACAK

Türkerler Holding ise PPP modeliyle Ankara Etlik Entegre Sağlık Kampüsü, Kocaeli Entegre Sağlık Kampüsü ve İzmir Bayraklı Entegre Sağlık Kampüsü projelerinin yatırımını ortaklarıyla birlikte sürdürüyor. Ankara Etlik projesinin yatırımı İtalyan Astaldi Grubu, İzmir ve Kocaeli projelerinin yatırımı ise Gama Holding ile ortak olarak yürütülüyor. 6 bin 900 yatak kapasiteli üç sağlık kampüsünün toplam yatırım tutarı 2,7 milyar dolar. Ankara Etlik Şehir Hastanesi’nin 2019 yılının ilk çeyreğinde, Kocaeli ve İzmir Bayraklı şehir hastanelerinin ise 2019 yılının sonunda hizmete girmesi planlanıyor. Hastanelerin işletmesini de Türkerler ve ortakları birlikte yapacak.

Türkerler Holding Sağlık Yatırım Grup Başkanı Sevgin Mısırlı, Sağlık Bakanlığı’nın PPP modeliyle yapacağı yeni şehir hastaneleri ihaleleriyle de ilgilendiklerini söylüyor. Mısırlı, Denizli ve Samsun ihalelerinin birinci turunda en iyi teklifi veren ilk beş şirket içerisinde yer aldıklarını ifade ediyor.

Grubun bu alandaki yatırımlarını büyütmeyi hedeflediğini söyleyen Mısırlı, “İşletme döneminde üç projede bizim ve Sağlık Bakanlığı tarafından yaratılacak toplam istihdam 20 bin 800 kişi olacak. Şu anda yurtdışında ilgilendiğimiz proje yok. Önümüzdeki süreçte Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da fırsatlar olacağım düşünüyoruz” diyor.

İKİ PROJESİ VAR

Gama Holding de 2011 yılında ihale edilmeye başlayan şehir hastaneleri projelerini hayata geçiren şirketlerden biri. Gama Holding, Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde yapılan ve yapılacak olan PPP projeleri çerçevesinde, Türkerler İnşaat ve GE Healthcare ile ortak olduğu İzmir Bayraklı ve Kocaeli Entegre Sağlık Kampüsü projelerini sürdürüyor. Her iki hastanenin yapımına hızla devam ediliyor. Kocaeli Entegre Sağlık Kampüsü’nü 2019 yılında, İzmir Bayraklı Entegre Sağlık Kampüsü’nün ise 2020 yılında açılarak hizmet vermeye başlaması hedefleniyor. Bin 180 yataklı Kocaeli Entegre Sağlık Kampüsü için 420 milyon Euro ve 2 bin 60 yataklı İzmir Bayraklı Entegre Sağlık Kampüsü için ise 780 milyon Euro olmak üzere toplamda 1,2 milyar Euro’luk yatırım öngörülüyor.

36 aylık yapım süresi olan projelerin tesliminden itibaren Sağlık Bakanlığı ile şirket arasında 25 yıllık kira ve hizmet sözleşmeleri sürecinin başlayacağını belirten Gama Holding Başkan Yardımcısı ve COO’su Arif Özozan, iki hastanenin istihdam açısından da önemli bir katkısı olacağını söylüyor. Özozan, “Kocaeli projesinin 4 bin, İzmir’in ise 6 bin kişilik istihdam yaratması bekleniyor. Türkiye’de şehir hastaneleri konusunda edinmekte olduğumuz tecrübeyi, yarım asrı aşan uluslararası müteahhitlik ve Türkiye’de diğer sektörlerde edinmiş olduğumuz kamu-özel işbirliği tecrübesiyle birleştirerek diğer ülkelerdeki uygun projelere de taşımayı değerlendiriyoruz” diyor.

SEKTÖRLERİ BÜYÜTECEK

Anahtar teslim hastane projelerine imza atan Acendis’in yönetim kurulu başkanı Haşan Şahin, şehir hastaneleriyle Türkiye’nin sağlık sektöründe bölgenin önemli bir merkezi olacağı görüşünde. Şahin, en büyüğünün 4 bin 200 yatak kapasitesine sahip olması planlanan 31 şehir hastanesiyle ilgili olarak şunları söylüyor: “Hem yönetimsel hem de işbirliği yapılan kuruluşlarla doğru planlama ve doğru stratejiyle yurtiçi ve yurtdışı hastalara daha konforlu bir ortamda ve ileri teknoloji cihazlarla tedavi olma imkanı sağlanacak. Bu nitelikli ve çağdaş yeni hastanecilik oluşumunun ülkenin gelişimine önemli bir katkısı olacağına inanıyorum.”

GİRİŞİMCİLERE DAVET

Öte yandan çok büyük kapasiteli PPP projeleri inşaattan mobilyaya, medikal cihazdan ulaşıma, bilişim sektörü ve hastane işletmeciliğine kadar pek çok sektörü yakından ilgilendiriyor. Bıçakçılar İcra Kurulu Başkanı Sadrettin Dai, PPP projelerinin özellikle medikal malzeme sektörünün büyümesine büyük katkı sağlayacağını söylüyor. Dai, şöyle konuşuyor: “Hastanelerde kullanılan tıbbi malzeme ve cihazların yüzde 15’inin Türkiye’den karşılanması şartı var. Ameliyat masasından ameliyat lambalarına kadar pek çok ürün ülkemizde üretiliyor. PPP projelerinde yerli ürün kullanım oranının artırılması sektörümüzün büyümesine çok katkı sağlar. Adana ve Yozgat’taki şehir hastaneleri cerrahi aspiratörlerini bizden tedarik etti. Diğer hastane projeleri için de görüşmelerimiz sürüyor.”

İNGİLTERE’DE BAŞLADI

Kamu-özel işbirliği (PPP) projelerinin ilki İngiltere’de başladı ve bugün bu ülkedeki projelerin neredeyse yüzde go’ı PPP ile yapıldı. Dünya genelinde de birçok ülkede, sağlık gereksinimlerinin karşılanması için sağlık alanında hizmetlerin sunumunda PPP modelinin kullanımı giderek yaygınlaşıyor. PPP modeliyle büyük finans gerektiren hizmetler için devletlerin özel sektör ile işbirliği yaparak bu hizmetleri karşılaması sağlanıyor. Böylece daha hızlı ve daha kaliteli bir sağlık hizmetinin verilmesi amaçlanıyor. Burada en önemli avantaj finansal açıdan işbirliği yapan ortaklar ile bir risk ortaklığı yapılması ve uzun vadeli finansal bakış açısı sağlanması olarak gösteriliyor. PPP modeli Kanada, Avustralya, Birleşik Krallık, ispanya, Fransa, Almanya, İtalya, Portekiz gibi gelişmiş ülkelerde sağlık dışında enerji, ulaşım, savunma ve eğitim sektörlerinde de uygulanıyor. Türkiye’deki şehir hastanelerinin diğer ülkelerden en büyük farkı ise ‘kampüs’ niteliğinde olmaları. Diğer ülkelerde Türkiye’deki büyüklükte ve kapsamda hastaneler bulunmuyor.