Yerli cep telefonu üretimine AR-GE fonu desteği geliyor. Cep telefonu pazarında özelikle akdlı telefonların ithalatının artması ile birlikte ödenen döviz miktarı 1,8 milyar dolardan 5 milyar dolara erişti. Bu da yerli üretimin desteklenmesi için kamu kurumlanın harekete geçirdi. Mobil telefon şirketleri ile GSM operatörleri de üretim için hazırlığa başladı.

Cep telefonu pazarında ithalatın giderek artması yerli üretime teşvik hazırlıklarını başlattı. Yerli cep telefonu üretimine AR-GE fonundan 300 milyon TL civarında bir destek verilmesi planlanıyor. Kamu alımlarmda orta ve yüksek teknolojili yerli sanayi ürünlerine yüzde 15 fiyat avantajı öngören düzenleme, cep telefonlarını da kapsayacak. AR-GE projelerinin desteklenmesine ilişkin Haberleşme Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan yönetmelikte, 2014 yılında öncelikli konular arasında haberleşme için gerekli akıllı telefon terminal cihazı ve uygulamalarının geliştirilmesi de ekledi.

Türkiye’de yılda 17,5 milyon adet cep telefonu ithal ediliyor ve bunlara 5 milyar dolar ödeniyor. Bu da ithalat kalemleri içinde petrol türevlerinden sonra ikinci sırayı alıyor ve yıllık 50 milyar doları aşan cari açığı olumsuz etkiliyor. GSM teknolojisinin başlangıcından beri yani yaklaşık 17 yıl içinde ithal edilen telefonların adet olarak 200 milyonu geçtiği, ödenen rakamm da 28 milyar doları aştığı bildiriliyor.

Ayrıca yaklaşık 1,2-1,3 milyon telefon yolcu beraberinde getiriliyor ve bu sayının bu yıl 1,5 milyona ulaşması bekleniyor. Yani yolcu beraberinde getirilen cep telefonlarından 100 TL harç alınması uygulaması bireysel ithalatı etkilememiş görünüyor.

TEŞVİK FONU GELİYOR

Öte yandan ithal edilen telefonlar içinde akıllı telefonların oranı ocak ayında yüzde 40 düzeyinde iken şu anda yüzde 66’ya ulaşmış durumda. Akıllı telefon sayısındaki artış ile birlikte ithal edilen telefonların birim maliyetinin yükseldiğine ve 300 dolara ulaştığına dikkat çekiliyor. Cep telefonu ithalatının yükselmesinde bunun da etkisi bulunuyor.

Konu hakkında açıklama yapan BTK Başkanı Tayfun Acarer, “Mutlaka Türkiye’de artık yerli telefon üretilmesi lazım. Bununla ilgili gerekli birikimler, teşvikler var. AR-GE fonu diye bir fon oluşturuldu. Oradan bunun desteklenmesi hedeflendi. Şu an girişimler var” diye konuştu.

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, kamu alımlarında orta ve yüksek teknolojili yerli sanayi ürünlerine yüzde 15 fiyat avantajı öngören düzenlemenin TBMM Plan ve Bütçe Komisyo-nu’nda ele alınacağını geçtiğimiz hafta açıkladı. Ergün, “Bakanlık olarak her yıl Türkiye’de üretilen orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünlerinin listesini hazırlayarak ilan edeceğiz” dedi.

300 MİLYON TL DESTEK

Bilişim sektörüne yıllık 300 milyon TL desteğin son iki yıldır mevcut olduğunu söyleyen TÜBİTAK, KOSGEB, AB Hibe Proje Danışmanı Volkan Demir, direkt cep telefonu üretimine yönelik 2014 başına doğru oranların ve desteklerin belli olacağım ifade ediyor. Demir, “AR-GE olarak destek veren iki kurumumuz mevcut, bunlar KOSGEB ve TÜBİTAK. KOSGEB projenin yüzde 50’sine maksimum 300-350 bin TL’ye kadar, TÜBİTAK projenin yüzde 60-75’ine maksimum 750 bin TL’ye kadar destek veriyor” diyor.

Aslında cep telefonunda bir miktar yerli üretim var. Geçen yıl 250 bin civarında cep telefonu üretildi. Cep telefonunda bazı yerli girişimler oldu. İlk olarak 1998’de Aselsan cep telefonu üretmişti. Ardından yakın zamanda General Mobile markası ile Gençcell Teknoloji ve Trident markası ile Evşin Elektronik üretim yapmaya başladı. Aselsan ayrıca kriptolu cep telefonu için de çalışma yürütüyor.

Yılın ilk üç aylık döneminde yerli üretim için BTK’ya başvuru yapılmazken, ikinci üç aylık dilimde 125 bin 70 yerli üretim başvurusu geldi. Üçüncü, üç aylık dönemde ise 286 bin 730 yerli üretim başvurusu gerçekleşti. Böylece geçen yılın ilk dokuz ayında 197 bin 752 olan yerli üretim başvurusu, bu yılın aynı döneminde 2 kattan fazla artarak 411 bin 800’e yükseldi.

OPERATÖRLER DE ÜRETECEK

Bu konuda operatörlerin de yatırım atağı var. Turkcell’in akıllı telefonu T40, altı ay içerisinde tüm tasarım ve yazılım çalışmaları tamamlanarak üretim aşamasına geldi. Turkcell’in telefonu Türk tasarımcı ve mühendisler tarafından geliştirildi ve yerli telefon olarak satışa sunuldu. Turkcell’in T serisi telefonları 1 milyona yakın satış yaptı.

Bugüne kadar yurtdışmda ürettiği telefonları Türkiye pazarına sunan Vodafone da şimdi yerli telefonları tüketicilerle buluşturmayı planlıyor. Vodafone, Blade V ismini taşıyan yerli telefonların üretimine aralık ayında başlayacak. Vodafone, üretimde Vestel ile işbirliği yapacak. Vodafone Terminal Direktörü Ahmet Ulubay, “Daha önce şirket yönetimi tarafından açıklanan üç yıllık yatırım planında yerli telefon üretimi zaten var. Verilecek teşviklerle birlikte tüm operatörler ve uluslararası şirketler için yerli üretim avantajlı olacak. Şu an maliyetli ama teşvik bunu önleyecek. Birçok şirketin böylelikle yerli üretime ilgi duyacağını düşünüyorum” diyor.

YAN SANAYİYE ETKİSİ

Vestel, geçtiğimiz aylarda gerçekleşen tüketici elektroniği fuarı IFA’da tasarım ve üretimi yüzde 100 yerli olan akıllı telefonlarını lanse etti. Şirket, kısa süre sonra seri üretime başlayacağını açıkladı. Ocak 2014’te Türkiye’de satışa çıkacak Vestel akıllı telefon ailesi, orta ve üst segment-te ürünler barındıracak. Vestel İcra Kurulu Başkanı Turan Erdoğan, çok büyük rakipler olmasına rağmen akıllı telefon ihracatı için Avrupa, Güney Amerika ve Ortadoğu ülkeleriyle görüşmelere başladıklarını da söyledi.

Telefon üretiminin yanı sıra gerekli parçaları geliştiren şirketler için de teşvik yeni bir hareketlilik sağlayabilir. Yerli cep telefonu üretimi, bu üretim için gerekli parçaların üretecek yan sanayiyi de hareketlendirebilir. Cep telefonlarının temel bileşenleri olan işlemci, entegre devreler ve ekran, büyük yatırım maliyetlerine sahip kalemler. Yerli üretim belli bir sayıya erişmeden bu kalemlerde yatırımın yapılmasının olanağı bulunmuyor. Ancak ana kart, mikrofon, kulaklık, tuş takımı, anten gibi parçaların üretimi söz konusu olabilir.

“TEŞVİK İLE PAZAR CANLANACAK”

Ömer Kavas Mobil iletişim Araç, ve Bilgi Tek. iş Adamları Der. (Mobisad) Genel Sekreteri

“Cep telefonu pazarı global bir pazardır. Marka ve modelden bağımsız olarak birçoğunda yonga üreticileri, işletim sistemleri aynıdır. Farklılık; AR-GE ile getirilen kullanım kolaylıkları, dış görünüş, performans, uygulama yazılımlarıdır. Yerli ürünün global markalara göre büyük avantajı satış sonrası desteğidir. Yerli ürünün tercih edilmesi maliyet avantajı ile sağlanabilir. Burada operatörlerin dağıtım kanalı olarak yönlendirme yapmaları ve kredili satış sağlamaları beklenir. Özetle bu teşvik, ülkenin cep telefonu ve GSM şebekesi için ödediği döviz miktarının düşmesine katkı sağlayacak. Terminal donanım ve yazılımında istihdam olanakları sağlanırken daha güvenli bir haberleşme tesis edilecek. Şimdiye kadar göz ardı edilecek kadar küçük olan bir pazar canlanmış olacak.”