Şehir içinde kalan küçük sanayi siteleri taşınıyor
Şehir içinde kalan küçük sanayi sitelerinin taşınmasına destek verilecek. Sitelerin tesis binaları, arsa bedelleri, altyapı ve üstyapı yatırımları çok düşük faizli kredi ile desteklenecek. Geri ödeme süresi 15 yıla kadar çıkacak…
ŞEHİR içinde kalan küçük sanayi sitelerinin başına “devlet kuşu” kondu. Yerleşim alanı içinde kalmış sanayi sitelerinin şehir dışına taşınması desteklenecek. Sanayi siteleri için idari ve sosyal tesis binaları, arsa bedelleri, mülkiyetin edinilmesi masrafları ile altyapı ve üstyapı yatırımlarının tamamına kadar olan kısmına mimarlık ve mühendislik hizmetleri dahil olmak üzere kredi desteği verilecek. Yerel idareler de kredi desteğinden doğrudan faydalanabilecek.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan kredi desteği çok düşük faiz oranlı olacak, geri ödeme süresi ödemesiz dönem ile birlikte 15 yıla kadar çıkacak. Küçük sanayi sitesinin taşınmasında, işyeri sahiplerinin gönüllülüğü esas olacak.
Uygulanacak projelerde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ilgili paydaşlar arasında koordinasyon görevi üstlenecek ve kredi desteği sağlayacak. Projelerin uygulama süreleri mülkiyet sahipleri ve yerel idarecilerin etkin katılım ve gayretine bağlı olacak. Sanayi sitesinin taşınması ile oluşacak alanlarda uygulanacak projelere işyeri sahipleri ve yerel idareler karar verecek. İlk etapta 10 ilde 11 küçük sanayi sitesinin taşınması, bunun maliyetinin 2.3 milyar TL olması öngörülüyor.
“YENİ DÖNEM BAŞLADI”
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, sanayi sitesi uygulamalarının çarpık sanayinin önlenmesi ve sanayi yapılaşmalarının disipline edilmesi amacıyla 1965 yılında başlatıldığını vurguladı. Bakanlık tarafından 2016 yılı sonuna kadar hizmete sunulan toplam 470 adet sanayi sitesi ile 94 bin 565 işyerinde yaklaşık 473 bin kişiye, da-ha sağlıklı şartlarda çalışma imkanı sağlandığını belirten Özlü, projeler için 2017 yılı fiyatlarıyla toplam 5 milyar 477 milyon TL tutarında kredi kullandırıldığını kaydetti. Bakanlığın sanayi sitelerinin yapımına verdiği desteğin, sanayi sitesi yapı kooperatiflerine sanayi sitesi altyapı inşaatlarının tamamı ve üstyapı inşaatlarının yüzde 70’ine kadar olan kısmını kredi ile destelemekle sınırlı olduğunu anımsatan Özlü, 1 Temmuz 2017 tarihi itibarıyla yeni bir dönemin başladığını söyledi.
1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe giren 7033 sayılı ‘Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ ile yapılan değişiklik sonucunda kredi desteği kapsamının genişletildiğini açıklayan Özlü, yerleşim yeri dışına taşınacak sanayi siteleri için idari ve sosyal tesis binaları, arsa bedelleri, mülkiyetin edinilmesi masrafları ile altyapı ve üstyapı yatırımlarının tamamına kadar olan kısmına mimarlık ve mühendislik hizmetleri dahil olmak üzere kredi verileceğini, yerel idarelerin de kredi desteğinden doğrudan faydalanabilmesinin yolunun açıldığını vurguladı.
Bakanlık tarafından sağlanan kredi desteğinin çok düşük faiz oranlı olduğunu belirten Özlü, geri ödeme süresi ödemesiz dönem ile birlikte 15 yıla kadar çıktığını ifade etti.
TAŞINMANIN MALİYETİ 20 MİLYAR TL
Son bir yılda yapılan çalışmalar ile sanayi sitelerinin envanteri çıkarılırken, yerleşim yeri alanları içinde kalan ve öncelikle taşınması gerekenler de belirlendi. Tespitlere göre Türkiye’de aktif olan sanayi sitesi sayısı 858. Bu sitelerde yaklaşık 212 bin 141 işyerinde 1 milyonun üzerinde çalışan bulunuyor. Bakan Özlü’nün verdiği bilgiye göre, bu istihdam rakamı, imalat sanayinde çalışan larm yaklaşık yüzde 20’sine karşılık geliyor.
858 sanayi sitesinin 135’i yerleşim alanları içerisinde kalıyor ve buralarda 63 bin 467 işyeri bulunuyor. Bu program dahilinde şehir içinde kalmış sanayi sitelerinin tamamının taşınmasının maliyeti tahmini olarak yaklaşık 20 milyar TL olarak hesaplamyor. 10 şehirde bulunan 11 sanayi sitesinin öncelikli olarak taşınmasının planlandığını söyleyen Bakan Özlü, İsparta, Kastamonu, Düzce, Afyonkarahisar’da bulunan 11 sanayi sitesinin taşınmasının toplam maliyetinin 2 milyar 300 milyon TL olacağını vurguladı.
Özlü, “Uygulanacak dönüşüm ve gelişim projeleri ile plansız ve denetimsiz bir şekilde yapılaşmış, mahalle ve sokakların izbe köşelerinde dağınık bir şekilde faaliyet gösteren, ekonomik ömrünü tamamlamış, altyapı taleplerini karşılamayan, çevre, ulaşım ve sağlık sorunlarına yol açan, atık yönetimine dair planlaması olmayan sanayi sitelerinin, yerleşim alanları dışında oluşturulacak planlı sanayi alanlarına taşınması hedefleniyor” diye konuştu.
“GÖNÜLLÜLÜK ESAS OLACAK”
Taşınmanın sadece fiziksel bir yer değişikliği olmayacağının altını çizen Bakan Özlü, yeni sanayi sitelerinde güneş enerjisinden faydalanılacağım, modern arıtma tesisleri olacağım vurguladı. Planlı sanayi alanlarında çalışanlar için duş yerleri, çocukları için de kreş bulunacağını belirten Özlü, uygulanacak projeler ile daha dar mekanlarda çalışan işyeri sahiplerinin geniş mekanlarda ve modern şartlarda çalışma ve teknolojik altyapı kullanma imkanına kavuşacağını ve böylelikle verimliliklerinin artacağını dile getirdi. Uygulamalarda işyeri sahiplerinin gönüllülüğünün göz önünde bulundurulacağını söyleyen Özlü şunları kaydetti:
“Bakanlığımız uygulanacak projelerde, ilgili paydaşlar arasında koordinasyon görevi yürütecek ve kredi desteği sağlayacak. Bu sebeple projelerin uygulama süreleri de mülkiyet sahipleri ve yerel idarecilerin etkin katılımı ve gayretine bağlı olacak. Aynı şekilde sanayi sitesinin taşınması ile oluşacak alanlarda uygulanacak projelere de işyeri sahipleri ve yerel idareler tarafından karar verilecek.”
“DEVLET DESTEĞİ ARTIRILMALI”
Şehir içinde kalan sanayi sitelerinin taşınmasına yönelik destekler şimdiden heyecan yarattı. Taşınmayı gündemine alan ancak yüksek maliyetler nedeniyle hayata geçiremeyenler, yeni destek mekanizmasının hayata geçirilmesini bekliyor. Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, böyle bir destek mekanizmasının hayata geçirilmesini önemli bir gelişme olarak nitelendiriyor. Yıllar önce yapılan sanayi sitelerinin o günkü teknolojiye göre yapıldığım vurgulayan Palandöken, sanayi sitelerinin çalışanların iş güvenliğini sağlayan, modern iş ve yaşam alanına dönüşmesinin çok önemli olduğunun altını çizdi.
Bu konuda verilen devlet desteğinin artırılması gerektiğini söyleyen Palandöken, eski sanayi sitelerinin yerlerinin esnaf çarşısına dönüştürülmesi önerisinde bulundu. Kapalı Çarşı’nm bunun için iyi bir model olduğunu ifade eden Palandöken, “Küçük sanayi sitelerinin bir an önce taşınması, mevcut yerlerin de esnaf çarşısına dönüştürülmesi için talebimizi bakanlığa ilettik. Yeni kurulan kentlerde, kentsel dönüşümde, dükkan büyüklükleri esnafa uygun oluyor, mesleklere göre dükkanlar yapılıyor. Yeni küçük sanayi siteleri, uygun fiyata TOKI tarafından yapılabilir. Bursa bu konuda güzel bir örnek. Bu konuda da talebimizi ilettik” dedi.
TOKAT DESTEK İÇİN BAŞVURACAK
Şehir merkezinde bulunan küçük sanayi sitelerinin taşınmasına en hazırlıklı illerden biri Tokat. Küçük sanayi sitesinin şehir dışına taşınması sürecini anlatan Tokat Sınırlı Sorumlu Yeşil Küçük Sanayi Sitesi Başkanı Altan Çelik, yapı kooperatifinin geçen sene kurulduğunu, yeni sanayi sitesi için uygun yerin bulunduğunu söyledi. Tokat’ta Merkez’e bağlı Kömeç Köyü’nde tamamı kamuya ait 427 bin metrekarelik alanın sanayi sitesi olarak yapılması konusunda mutabık kalındığını belirten Çelik, bu süreçten sonra da mera vasfını yitirmiş kumluk arazinin mera vasfından çıkarılıp, belediye mücavir alanları içine aldırıldığım aktardı. Arazinin mera vasfını yitirmesi nedeniyle biriken 273 bin TL’lik 20 yıllık ot bedelini Tokat Belediyesi’nin yatırdığını dile getiren Çelik, ot bedelinin yatırılmasının ardından arazinin belediye tarafından satm alınması için işlemlerin başlatıldığını ifade etti. Kamu yararı olan bir satış olduğu için, harca esas bedel üzerinden satın alma işlemi yapılacağını söyleyen Çelik şunları söyledi:
“1 Temmuz itibarıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı büyük destekler getirdi. Biz de bu teşvik kapsamından yararlanmak için Bakanlığa müracaat edeceğiz. Bayramdan sonra üye kayıtlarına başlayacağız. O dönemde biz üyelerden metrekare birim fiyatları üzerinden işyeri talebi toplayacağız. Metrekare birim fiyatı henüz netleşmedi. Ot bedelini ve arsa bedelini belediyeye ödeyeceğiz. Yeni sanayi sitesinin mevcut sanayi sitesine uzaklığı 3.5 km. Yeni sanayi sitesinde sektörel kümelenme olacak. Metalciler, mobilyalar ve ahşapçılar, otomotiv ve servis-çilere ayrı bir bölüm düşünmekteyiz. Taşınma konusunda gönüllülük esas olacak. Önümüzdeki günlerde genelge yayınlanmasını bekliyoruz. Küçük sanayi sitelerinde yüzde 50’nin üzerinde talep olursa, taşınma söz konusu olacak. Şehirdeki arazide belediye imar düzenlemesi yapılacak. Buralar konut ve işyeri olarak imara açılacak.”
ilk etapta küçük sanayi sitesi taşınması gündemde olan illerden biri de İsparta. Şu anda şehir merkezinde kalan küçük sanayi sitesine işi olmayanların bile, sadece yolu kısaltmak için sanayi sitesine girdiği biliniyor. Bir kesim küçük sanayi sitesinin bir an önce şehrin dışma taşınmasını, bunlar yapılırken de oradaki esnafın ve sanatkarın mağdur edilmemesini isterken, bir kesim ise henüz taşınmaya sıcak bakmıyor.
İlk etapta taşınması düşünülen sanayi siteleri
İsparta Merkez (Yeni Sanayi Sitesi)
Kastamonu SS Kastamonu KSS Yapı Koop.
Düzce SS Düzce San. Çarşısı Sanatkarlar Küçük Sanayi Koop
Malatya Malatya Küçük Sanayi Sitesi
Elazığ Elazığ Merkez Sanayi Sitesi
Rize SS Rize Küçük Sanayi Sitesi Yapı Koop
Sivas Keresteciler Marangozlar ve Oto Tamircileri KSS ve 100. yıl KSS.
Bursa Yenişehir
Tokat Tokat Merkez SS .
A.Karahisar 1. Küçük Sanayi Sitesi
OSB’lerdeki atıl araziler değerlendirilecek
Temmuz 2017 sonu itibarıyla, 302 organize sanayi bölgesinde teşkil edilen 70 bin 837 adet parselin 58 bin 371’i tahsis edilmiş bulunuyor. 12 bin 466 adet OSB parseli ise tahsis edilmeyi bekliyor. Bakan Faruk Özlü, yasal süresi içerisinde tesis ikmal edip üretime geçilmeyen parsellerin geri alınarak bazı bölgelerde bedelsiz, bazı bölgelerde kısmen bedelsiz ve geri kalan bölgelerde gelişmişlik durumuna göre en düşük maliyette yeni yatırımcılara tahsis yapılması için ikincil mevzuatların hazırlanmasında son aşamaya gelindiğini açıkladı.
Osman YILDIRIM / Sivas Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
“Sektörler kümelendirilecek”
Küçük sanayi sitelerinin şehir merkezinden taşınmasına en hazırlıklı illerden biri Sivas. Biz zaten çalışmalara başlamıştık.
Hükümetin Üretim Reform Paketi kapsamında sanayi sitelerinin taşınma sürecini başlatması, bu süreci hızlandırdı. 15 Temmuz Seyfebeli Küçük Sanayi ve işyeri Kooperatifini kurduk. Bu kooperatifin altında çeşitli sektörler alt kooperatifler kuruyor. Sivas’ın genelinde dağınık halde bulunan işyerlerini bir araya toplayacağız, işyerlerini kümelendirdik. Önümüzdeki nisan ayında temel atmayı düşünüyoruz. Toplam bir maliyet çıkaramadık. Hükümet küçük sanayi tesislerinin şehir dışına taşınmasına destek vermeseydi, sadece istimlak bedeli olarak 50 milyon TL ödenmesi gerekiyordu.
Şu anda bulunan arazinin büyük bölümü Hazine arazisi. Çok küçük miktarda istimlak yapılması gerekecek. Yeni sitede Sivas’ın tüm ihtiyacını karşılayacak kadar yer olacak, yeni üye başvurularında, yerleri gerçek ihtiyaç sahiplerine vereceğiz.
Ahmet ARAT / Tokat Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
”Yer konusunda seçici olun!”
Şehir merkezindeki küçük sanayi sitesinin taşınması için Bakanlıktan gerekli izin alındı. Yeni sanayi sitesi için kooperatif kuruldu. Küçük sanayi sitesini taşıyacak illere yer ve ulaşım konusunda seçici olmalarını öneriyorum. Tokatta yapılacak küçük sanayisi sitesinin yeri şehir merkezinden 3.5 km uzakta. Hazine arazisi. 2-3 alternatifimiz vardı.
Vali başkanlığında komisyon tarafından yapılan değerlendirmelerde yere karar verildi. Taşınmada gönüllülük esas. Bunun için taşınma sürecinin ilk etabını, işyeri sahiplerinin görüşlerinin alınması oluşturdu. O toplantılarda neredeyse tamamı istedi. Bir de bizim sanayi sitemiz epeyce eski. Kurulumu 1974-1978 yıllarına dayanıyor. Yeni sanayi sitesinde kümelenmeye gidilecek. Yeni bir dizayn ile projelendirilip, taşınma gerçekleştirilecek.
Hüsnü SERTESER / Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
”Sanayi siteleri eski ve plansız bir yapıya dönüşmüş durumda”
Sanayi siteleri çok eski. İlk yapıldığında bir miktar şehrin dışındayken, yıllar itibarıyla şehrin göbeğinde kalan sanayi siteleri, bölüntü ve eklemelerle plansız bir yapıya dönüşmüş durumda. Küçük sanayi sitelerinin şehir dışına taşınmasına yönelik verilen destekler, bu sanayi sitelerinde bulunan işletmelerin modern sanayi sitesine kavuşmasına katkı verecek. Hem de şehrin gelişimine, düzenine, şehirciliğe katkı sağlayacak.
Yeni sanayi sitelerinin sosyal donatıları da olacak. Şehir içindeki sanayi sitesinde bulunan yerlerin ise belli bir değeri zaten var. O arsalar daha değerli hale gelecek. Yeni sanayi sitesi Konya Yolu’na taşınacak. Belki 20-30 sene sonra orası da şehir içinde kalacak. Ancak küçük sanayi sitelerinin şehrin çok dışında da yapılması doğru değil.
Hülya Genç Sertkaya
