ÖST’ler cazip fırsatlar sunuyor

Yüksek getiri elde etmek isteyenler için ÖST’ler cazip fırsatlar sunuyor. “Biraz risk alırım” diyerek reel kesim ÖST’lerini alanların getirileri ortalama yüzde 16.5-17’lere ulaştı. Banka bonolarında nitelikli yatırımcılar yüzde 14, küçük yatırımcılar ise yüzde 11.5 faiz alıyor…

TÜRK Lirası enstrümanlara yatırım yapmaktan vazgeçmeyenler için Özel Sektör Tahvilleri (ÖST) yüksek getirileri nedeniyle cazibesini koruyor.

Bugün bankaların çıkarttığı ÖST’lerde faiz oranı nitelikli yatırımcılar için yüzde 14’lere ulaşırken, halka arzlarda vatandaşa satılanların faizi ise yüzde 11 hatta 11.5’lara çıkıyor.

Reel kesimin ihraç ettiği ÖST’lerde ise faiz oranları ortalama yüzde 16.5-17’lerde seyrediyor. Bu getirilere bir de ÖST’lerin vergi avantajı eklendiğinde kazanç çok daha cazip hale geliyor.

işte bu nedenle, son yıllarda oldukça teknik bir ürün olan ÖST’lere olan talep artarak devam ediyor. Tabii ağırlık yine nitelikli yatırımcı ve portföy yönetim şirketlerinde… Bu durum rakamlara da net biçimde yansımış durumda. Çok değil 2010 yılında Türkiye’de ihraç edilen ÖST tutarı 1.93 milyar TL düzeyindeydi. Aynı rakam 2016 yılının toplamında 90.12 milyar TL seviyesine çıktı. 2017 yılında da ilgi devam etti. 2017 Ağustos ayı verilerine göre, toplam ihraç edilen ÖST’lerin tutarı 81.29 milyar TL’ye çıktı. Bu rakam içinde nitelikli yatırımcının payı 69 milyar TL seviyesini aştı. Aynı dönem halka satılan ÖST’lerin tutarı ise 11.9 milyar TL oldu.

VERGİ AVANTAJIMA DİKKAT

ÖST’lerin rakibi mevduata göre en büyük avantajı stopaj…

Bugün bir yıldan kısa vadeli mevduata uygulanan stopaj oram yüzde 15 düzeyinde. Buna karşın her vadedeki ÖST’lerin stopajı yüzde 10. Buna göre örneğin piyasada son ihraçlardan biri olan Akbank’m 100 gün vadeli yüzde 13.60 faizli kağıdım alan bir kişinin mevduat eşit getirisi yüzde 14.4 seviyesine çıkıyor. Banka ÖST’lerinin halka arzından örneğin yüzde 11.50 faizle kağıt alan bir yatırımcının mevduat eşit getirisi ise yüzde 11.80’e ulaşıyor. Buna göre paranızı mevduata yatırdığınızda ÖST’lerin sağladığı net getiriye ulaşabilmeniz için yüzde 11.80 faizle paranızı bağlamanız gerekiyor.

MİNİMUM 10 BİN TL

Bugün ÖST piyasasında ağırlık daha önce de yazdığımız gibi 1 milyon TL ve üzeri nakit parası veya menkulü olan nitelikli yatırımcılar ile portföy yönetim şirketlerinde. Bireysel yatırımcılara yapılan halka arzların payı ise düşük ancak her geçen gün ilgi artıyor. Halka arzlara katılım içinse kurumlar genelde minimum 10 bin TL talep ediyor, ikincil piyasadaki işlemler ise bin TL ve katları üzerinden gerçekleşiyor. Aracı kuruluşlardan edindiğimiz bilgiye göre, bu 10 bin TL limit gerek reel kesimin, gerekse bankaların ÖST ihraçlarında korunan neredeyse olmazsa olmaz bir alt limit.

KÜÇÜKLER BANKA ÖST’LERİNDE

Rakamlara bakıldığında ise genellikle küçük yatırımcıların bankaların çıkarttığı ÖST’lere, yani diğer adı ile banka finansman bonolarına yöneldiği görülüyor. Zaten uzmanlar da finansal okuryazarlığı olmayan küçük yatırımcıların getirisi biraz düşük olsa. da riski çok daha düşük olan banka bonolarına yönelmesi gerektiği görüşünde.

Bankalar ise bugün vadesi 30 ile 90 gün olan ÖST’leri ihraç ediyor. İhraç öncesi müşterilerine SMS veya mail üzerinden tanıtımlarını yaptıkları için de her geçen gün ÖST halka arzlarına katılımlar artıyor. Örneğin, sadece İş Yatırım tarafından ihraç edilen İş Bankası bonolarının her arzına ortalama 10 bin ila 11 bin arasında bireysel yatırımcı katılım gösteriyor.

Bugün küçük yatırımcıların 10 bin TL’lik tasarrufu için bankalardan mevduatlarına yüzde 10 civarında faiz oranı alabildiğini hatırlatan İş Yatırım Kurumsal Finansman Borçlanma Araçları Müdürü Başak Selçuk, “Oysa ki bugünkü ÖST ihraçlarına baktığımızda örneğin 90 günlük bir ÖST’nin getirisi yüzde 11 hatta 11.5’lara ulaşıyor. Stopaj avantajım da eklediğimizde, hiç de fena bir getiri değil” diyor.

REEL KESİM FAİZİ 16.5’LERE ÇIKTI

“Ben biraz risk alırım, getirimi yükseltmek istiyorum” diyenler içinse reel kesimin çıkarttığı ÖST’ler cazip getiri imkanı yaratıyor. Bugün reel kesimin çıkarttığı ÖST’lerin faiz oranları yüzde 16.5’lara kadar yükselmiş durumda. Bunun mevduat eşit getirisi ise yüzde 17.4’lere çıkıyor. Yani bugün para tutarınız ne olursa olsun mevduattan alamayacağınız bir faize ulaşıyorsunuz.

Tabii reel kesimin çıkarttığı ÖST’leri almak için finansal okuryazarlığınızın çok yüksek olması gerekiyor. Çünkü bu kuramların default (ödeyememe) riski bulunuyor. Peki, bu kağıtlardan alırken nelere dikkat etmeniz gerekiyor. Uzmanlara göre, öncelikle ÖST ihraç eden firmanın reytingi yani kredi notunu incelemeniz öneriliyor. Bugün bir şirketin ÖST çıkartması için kredi derecelendirme şirketlerinden “yatırım yapılabilir seviye” olan bir not alması gerekiyor. Yatırım yapılabilir seviye ise minimum BBB eksi. Ancak uzmanlar finansal okuryazarlığı çok kuvvetli olmayan yatırımcılara AAA veya AA notu olan firmaları tercih etmesini öneriyor.

ALACAKTA SON SIRADASINIZ

Bu önerinin temelinde ise ÖST satın alan yatırımcıların firmanın default olması halinde yüksek risk almalarından kaynaklanıyor. Çünkü ÖST’sini satın aldığınız bir firma şayet default olursa siz alacaklılar listesinde son sıralarda yer alıyorsunuz. Bunu bilmenizde fayda var; satın aldığınız bu enstrüman teminatsız bir ürün. Hemen hatırlatalım geçmişte bu sıkıntılar da maalesef yaşandı. ÖST ihraç eden örneğin ^ Dünya Göz, Bimeks ve Aynes yatırımcılarına vadesinde parasını ödeyemedi. Art arda yaşanan bu ödeyememe vakalarından sonra sektör temsilcileri de ÖST çıkarma konusunda daha hassas ve seçici davranmaya başladı. Artık birçok aracı kurum ÖST çıkartacak olan kuramlardan AA notu olma şartı arıyor. Bir aracı kuram yetkilisi, “Bu yaşananlardan sonra bütün aracı kuramlar kurumsallık seviyesi yüksek, muteber firmaların ÖST taleplerini karşılama kararı aldık. Yavaş yavaş piyasaya böyle firmalar girmeye başladı. Bu yıl Koçtaş, Akfen, EnerjiSa, Doğuş Holding, Aygaz gibi Türkiye’nin en büyük firmalarının ÖST’si çıktı” dedi.

İŞ YATIRIM

10 Yıllık ÖST çıkarttı

İş Yatırım 2017 başından bu yana 8.3 milyar TL’lik banka, 6.6 milyar TL’lik de banka hariç finans firmalarının ÖST ihraçlarına aracılık etti. Bu yıl İş Bankası adına Türkiye’de ilk kez TL cinsi sermaye benzeri tahvil ihracı gerçekleştirdiklerini söyleyen İş Yatırım Kurumsal Finansman Borçlanma Araçları Müdürü Başak Selçuk, “Bu bankanın sermaye hesabına dahil edilebilen ve bankaların bugüne kadar | yurtdışmda ‘ çıkarttıkları bir borçlanma kağıdı idi.

Şimdi biz bunu ilk kez Türkiye’de çıkarttık. Vadesi 10 yıl olan ürün en erken beşinci yılda erken itfa edilebiliyor.

Nitelikli yatırımcılara ve portföy yönetim şirketlerine yapılan satışta tutar 1.1 milyar TL oldu. Şimdi diğer bankaların da bu enstrümanı çıkartmak için çalıştıklarım duyuyoruz” dedi.

ÖST piyasasında ağırlıklı nitelikli yatırımcılar ve portföy yönetim şirketlerinin bulunduğunu da hatırlatan Selçuk, bireysel yatırımcıların ise daha ziyade şu anda yüzde 11-11.5 faizle işlem gören bankalara ait finansman bonolarına yöneldiğini söylüyor. Bankalara ait olan ÖST’lerin ikincil piyasalarının son derece likit olduğunu, yani alım satım yapılabilen ikincil piyasasının bulunduğunu söyleyen Selçuk, yatırımcılara şu uyarıda bulunuyor:

“Buna karşın reel kesimin çıkarttığı ÖST’lerde likidite çok düşük. Bu nedenle getirisi yüksek diye satın alacağınız bu enstrümanları vade sonuna kadar tutacağınızı göz önüne alarak işlem yapmanız gerekiyor. Her ne kadar yatırımcılardan gelen 10 bin TL’lik veya 30 bin TL’lik satış taleplerini aracı kurumlar karşılamaya özen gösteriyor. Ancak burada büyük bir likidite bolluğu olmadığını ve vadesinden önce yapılan bozdurmalarda bir miktar kayıp yaşanabileceğini unutmamalarını öneririm. Yani cebinizde 100 bin TL varsa bunun tamamı ile iki yıllık tahvile yatırım yapmak riskli olabilir.”

ÖST’lere yatırım yapanların finansal okuryazarlığının bulunması gerektiğine de dikkat çeken Selçuk, piyasaya ilişkinse şu bilgiyi veriyor: “Bir kere ÖST’lerde default (ödeyememe) riski olduğunu hiçbir zaman unutmamamız lazım. Bu nedenle finansal okuryazarlığı olmayanların ÖST fonları alarak bu gelire ortak olmasını öneririm. Bu dönemde reel kesim ÖST’lerinin getirisi yüzde 16.5’lara kadar yükseldi. Bu cazip getiriyi yakalamak için reel kesim ÖST’sini almak isteyenlerin ise en azından firmanın reyting notuna bakmasını öneririm. AA veya daha yüksek notu olan firmaları tercih ederlerse risklerini azaltırlar. Ayrıca firmanın kurumsallık ve şeffaflık seviyesini ölçen çok basit testler var. Örneğin, firmanın internet sitesine girip yatırımcı ilişkileri departmanı var mı, telefonu yayınlanıyor mu veya tek bir tuşla bilançosuna ulaşılabiliyor mu bakmalarını öneririm.”

Selçuk’un verdiği bilgiye göre, bugün ÖST’ler ağırlıklı TL libor’a, TÜFE’ye veya gösterge tahvile endeksli çıkartılıyor. Örneğin TL libor 13.10, gösterge tahvil 11-11.60 aralığında TÜFE ise (Ağustos) yüzde 10.68 seviyesinde. Bugün kurumlar bunun üzerinden yatırımcılarına 3 ile 5 puan civarında faiz veriyor. Örnek vermek gerekirse. Koton Mağazacılık 7 Ağustos’ta TL libor artı 400 baz puanlık iki yıl vadeli değişken kuponlu tahvil ihracı gerçekleştirdi. Libor 13.10 üzerine 400 baz puan eklendiğinde bu kağıdın basit getirisi 17.10’a yükseliyor. Bu da yatırımcı için oldukça cazip bir getiri sunuyor. Üstelikte Koton A+ reyting notuna sahip bir firma…

AK YATIRIM

54 ihraç gerçekleştirdi

Ak Yatırım 2017 yılında toplam değeri 7,8 milyar TL’yi bulan 54 adet ihraca aracılık etti. Bu ihraçların yüzde 55’inin reel sektöre, yüzde 45’inin ise banka dışı finans kuruluşlarına ait olduğunu söyleyen Ak Yatırım Kurumsal Finansman’dan sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Kemal Atasoy, “Reel sektör ihraçlarında ortalama vade süresi yaklaşık iki yıl iken, banka dışı finans kuruluşlarında bu süre yedi ay. İskontolu bono veya gösterge üzerine ek getirili ihraçların yanı sıra son dönemlerde TRLIBOR veya TÜFE endeksi üzerine getirili ihraçlar da ön plana çıkıyor” dedi.

TL cinsi ÖST piyasasının 2001 yılından bu yana altı kat büyüdüğüne dikkat çeken Atasoy, ÖST’lerin başlıca alıcılarının, portföy yönetim şirketleri, bankalar, sandıklar, vakıflar ve sigorta şirketlerini de içeren kurumsal yatırımcılar ile birlikte gerçek kişiler ve payları giderek artan yabancı kurumsal yatırımcılar olduğu bilgisi veriyor. 2017 ikinci çeyrek itibarıyla ÖST’lerde toplam borç stoğunun 52.6 milyar TL’ye ulaştığını hatırlatan Atasoy, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Alıcı bazında borç stoğunun yüzde 52’lik bölümü fonlardan, yüzde 28’lik bölümü kurumsal yatırımcılardan ve yüzde 20’lik bölümü bireysel yatırımcılardan oluşuyor. Kurum olarak istikrarlı büyümenin devam etmesini ve ÖST’lere olan yatırımcı talebinin artmasını bekliyoruz. Ancak AKYatınım ÖST’lere yatırım yapılırken dikkat edilmesi gereken birçok unsur var. Özellikle risk analizi, ek getiri ve kupon yapısı ile vade ve likidite burada büyük önem taşıyor. Vadeye bağlı olarak mevduat ürününe göre stopaj avantajı görülebilir. Görece yüksek getiri potansiyeli ve vade esnekliği ön plana çıkan diğer özellikler. Diğer taraftan ihraççı şirketin kredi riski ile borçlanma aracının likidite riski dikkat edilmesi gereken unsurlar. Bireysel yatırımcıların tüm bu unsurları göz önüne alması gerekiyor.”

AKTİF BANK

Halka arzlars büyük ilgi gördü

Aktif Bank özel sektör tahvili ihraçları konusunda oldukça faal kurumlardan biri. Bu yıl Turkcell Finansman A.Ş. adına iki adet varlığa dayalı menkul kıymet (VDMK) ihracı yapan kurum, yine bu yıl Aktif bono ve N Kolay Bono ile kendi borçlanmasını da gerçekleştirdi. Turkcell Finansman A.Ş. adına üç aydan iki yıla kadar farklı vadeler içeren VDMK ihraç ettiklerini söyleyen Aktif Bank Genel Müdür Yardımcısı Ömer Ünveren, “Nitelikli yatırımcılara yönelik olarak toplam 200 milyon TL tutarında ihraç gerçekleştirildi.

2017 yılında ayrıca, 2009’dan beri sadece nitelikli yatırımcılara yönelik ihraç ettiğimiz Aktif Bono’nun ihracım yaptık. Ayrıca yatırımcılarına yüksek getiri sunan ve faiz kaybı yaşamadan günlük likidite garantisi verdiğimiz Kolay Bono’yu da ilk defa halka arz ettik” dedi.

Aktif Bank ayrıca bankanın finansmanı amacıyla kira sertifikaları ihraç ediyor. Bu ihraçlara yoğun talep geldiğini ifade eden Ünveren, bu yıl ayrıca yedi yıl vadeli 118 milyon dolar tutarındaki kira sertifikalarını İrlanda Borsası GEM piyasasında ihraç ettiklerini söyledi. Bu işlem aynı zamanda yurtdışma yapılan “ilk kira sertifikası” işlemi oldu. Son dönemde tahvil ihraçlarına kurumsal yatırımcı talebinin azaldığını da söyleyen Ünveren, sözlerini şöyle sürdürdü: “Mevduat faizlerindeki artış nedeniyle özellikle kurumsal yatırımcıların faiz beklentilerinin arttığı bir dönem yaşanıyor. Ayrıca, az sayıda da olsa, bazı şirket tahvillerinde yaşanan soranlar kurumsal yatırımcıların risk iştahını azaltan bir unsur oldu. Ancak biz yaptığımız ihraçlara yoğun talep alıyoruz. Aktif Bono, VDMK, kira sertifikası ihraçlarımız ve halka arz edilen N Kolay Bono büyük ilgi gördü.“

Ünveren, bireysel yatırımcıların hem göreceli olarak yüksek getiri elde etmek, hem de stopaj avantajından faydalanmak için portföylerinde ÖST bulundurmaları gerektiğ görüşünde. Ancak bu yatırımı yaparken sadece faiz değil ihraç eden kurumun mali yapısı, reputasyonu ve sermaye piyasalarındaki geçmişine bakarar karar vermeleri konusunda uyarıda bulunan Ünveren, “Son dönemde özelikle değişken faizli tahviller faiz oranlarının yukarı çıkışıyla beraber yatırımcılarına iyi getiri sağladı. Dönemsel kupon ödemelerinin de vadeye kadar nakit akışı yarattığı düşünülürse ÖST’ler her zaman mevduata iyi bir alternatif oluşturuyor. Bireysel yatırımcıların genel olarak kuramsal yatırımcılar tarafından yönetilen profesyonel portföylere yatırım yapılmasını önermekle birlikte, ÖST’lerin sabit getiri seven yatırımcılar için halen iyi bir yatırım aracı olduğunu düşünüyoruz” diyor.

DENIZBANK

5 milyar TL’lik ihraç yaptı

Deniz Finansal Hizmetler Grubu 2017 yılı içinde 5 milyar TL nominal tutarda ihraç gerçekleştirdi. Bu ihraçların 2.5 miyar TL’lik kısmı halen dolaşımda. Kurumdan yapılan açıklamada, 2017 yılında gerçekleştirilen ihraçların 400 milyon TL’lik kısmının halka arz olduğu ve ortalama vadesinin ise beş ay olduğu belirtildi. ÖST’lerin yatırımcılara, iyi bir yatırım alternatifi oluşturduğuna vurgu yapan Deniz Finansal Hizmetler Grubu, ÖST piyasası hakkında ise şu bilgilendirmeyi yapıyor:

“ÖST piyasası 2010 yılından beri her yıl büyüyor. Hem nitelikli yatırımcıya yapılan ihraçlarda, hem de hakla arzlarda bireysel yatırımcıların hiç de azımsanmayacak ilgisi var.

Kamu borçlanma araçlarına ilgi gösteren yatırımcılar, hem portföylerini çeşitlendirmek, hem de getirilerini iyileştirmek için ÖST’lere yatırım yapıyor. Bunu yaparken ihraççı şirket hakkında bilgi sahibi olmak, bu yatırımı bilinçli ve seçici bir yaklaşımla yapmak risklerin azaltılmasında büyük rol oynuyor.”

Esin Çetinel