Türkiye’nin kanatlı eti ve yumurta ihracatı

Türkiye’nin kanatlı eti ve yumurta ihracatı 2007’den beri düzenli olarak artıyor. Kanatlı Tanıtım Grubu’nun (KTG) çalışmalarının bunda etkisi büyük. 2012’de yapılan 878 milyon dolarlık ihracat rakamı bu yıhıı 10 ayında neredeyse yakalandı. Kanatlı eti ve yumurta ihracatının yıl sonunda 1 milyar doları aşması bekleniyor. 2014’te ise 1,5 milyar dolarlık ihracat hedefleniyor.

Kanatlı sektörü, 1970’li yıllardan beri sürekli gelişim gösteren ve Türkiye’nin hayvansal protein gereksiniminin önemli bir bölümünü karşılayan bir üretim dalı. 2012 yılı verilerine göre 4,5 milyar dolarlık büyüklüğe sahip olan sektörün iki temel ürününü beyaz et ile yumurta oluşturuyor. Sektör yaklaşık 600 bin kişiye istihdam sağlıyor. İhracat ise 2007 yılından beri düzenli olarak artıyor. 2011 yılında kurulan Kanatlı Tanıtım Grubu’nun (KTG) çalışmalarının da ihracata ivme kazandırdığı gözleniyor. 2012 yılında 527 milyon dolarlık beyaz et ve 350 milyon dolarlık yumurta ihracatı yapıldığı böylece toplam ihracatın 878 milyon doları bulduğu biliniyor.

2013 yılının ilk 10 ayında sektörün 330 bin tonluk kanatlı eti ihracatı gerçekleştirdiğini belirten BESD-BİR Yönetim Kurulu Başkanı Sait Koca, “2012 yılındaki ihracat miktarı bu yılın 10 aylık döneminde yakalandı” diyor. 2013 yıl sonunda kanatlı eti ihracatının 400 bin tonu geçmesi bekleniyor. 10 ayda 833 milyon doları bulan sektörün toplam ihracatının ise yıl sonunda 1 milyar dolan aşacağı tahmin ediliyor. 2014 yılında 1,5 milyar dolar ve 2015’te 2 milyar dolarlık ihracata ulaşmayı planlayan sektörün 2023 hedefi ise 3 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.

Ortadoğu, Uzakdoğu, Kafkaslar ve Kuzey Afrika’yı içine alan geniş bir coğrafyaya kanatlı eti ihracatı gerçekleştiren Türkiye, yaklaşık 55 ülkeye bu alanda ürün satıyor. İhracatın önemli bir kısmı Irak’a yapılıyor. 2013 yılında Suriye’ye gerçekleştirilen ihracaün da sürekli arttığı gözleniyor.

HEDEF PAZARLAR

Sektörün hedef pazarlarının başında Avrupa Birliği (AB) ülkeleri geliyor. AB’ye ihracat için 2004’ten beri yoğun bir çaba gösterilmesine rağmen, izin konusunda başarıya ulaşılamadığı biliniyor. AB’nin en önemli avantajının yüksek fiyatlı göğüs ürünleri alıcısı olması olduğunu söyleyen sektör temsilcileri, şunları anlatıyor: “AB’ye ihracat yapan 16 tane işletmemiz mevcut ve bu rakam daha fazla da artabilir. 2009 yılında Türkiye’den işlenmiş tavuk ürünleri ile ilgili bir onay çıktı. İki ay içinde o kadar fazla ihracat oldu ki AB hemen durdurdu. İşlenmiş tavuk ürünleri gelebilir ama çiğ tavuğu AB’den alıp işlemek kaydıyla’ şeklinde bir karar çıktı. Bu konuda çözüm sağlamak için gelecek yıl Brüksel’e sektör paydaşlarımızla beraber çıkarma yapmayı planlıyoruz.”

Çin, tavuk ayağında en büyük alıcı konumunda. Ancak bu ülkeye doğrudan ihracat yapılamadığı için çok önemli kayıplar oluşuyor. Çin’e Vietnam ve Singapur gibi ülkelerden giriliyor. Çin’in ihracat yasağını kaldırması ile tavuk ayaklarını doğrudan ihraç etmenin mümkün olacağı ve sektörün de aracıdan kurtulacağı belirtiliyor. Bu konuda yürütülen çalışmaların 2014 yılı içerisinde tamamlanması bekleniyor.

Diğer bir hedef pazar ise Japonya. Japonya da AB gibi göğüs eti alıcısı olduğu için önem taşıyor.

2014 yılında yeni pazarlar konusundaki çalışmaların hızlandırılacağı ve bu sayede gelecek yıllarda daha büyük ihracat hedeflerine ulaşabileceği vurgulanıyor.

TANITIMIN ETKİSİ

Son beş yıllık rakamlar değerlendirildiğinde Türkiye’de sektörün büyüme potansiyelinin dünya ortalamasının üzerinde olacağı öngörülüyor. Kanatlı Tanıtım Grubu Yönetim Kumlu Başkanı Şahin Aydemir, dünyada tavukçuluk sektörünün 39 milyar dolarlık bir pazar olduğunu, bunun da 35 milyar dolarını beyaz et ve 5 milyar dolarını yumurta ve yumurta ürünlerinin oluşturduğunu söylüyor. Aydemir, Türkiye’nin bu sektörde dünyada iyi yerlere gelmeye başladığını ifade ediyor. Son dört yılda ulaşılan kalite ve izlenebilirlik sayesinde en kaliteli tavuk ürünlerinin Türkiye’de üretildiğinin tescillendiğini söyleyen Aydemir, “Bugün dünya pazarlarında Türk tavuk ürünlerinin tonu Brezilya ve Arjantin’in tavuk ürünlerinden 300 ile 400 dolar daha pahalı olmasına rağmen kalitesinden dolayı tercih edilen bir ürün. Son dört yılda Türkiye tavuk ürünleri ihracatı yüzde 516 artarken Fransa’nınki sadece yüzde 3,4 arttı. Brezilya’nın ise neredeyse geriye doğru giden bir pazar yapısı var” diyor.

YUMURTA İHRACATINDA İKİNCİYİZ

Piliç eti üretiminde dünyadaki 20 ülke arasında yedinci, yumurta üretiminde ll’inci sırada yer alan Türkiye, ihracat sıralamasında ise piliç etinde 10’uncu, yumurtada ikinci sırada bulunuyor. Her yıl pazar payı artış gösteren Türkiye, KTG’nin çalışmaları öncesinde 22 ülkeye ihracat yapıyorken bugün 55 ülkeye ihracat gerçekleştiriyor. KTG, ulaşılması çok güç görünen Çin, Afrika, Japonya, Togo, Gana, Suudi Arabistan, Libya, Ürdün, Mısır pazarlarını da yaptıkları çalışmalarla sektöre kazandırmış durumda. Aydemir, bu yıl 17 farklı ülkede gerçekleştirilen fuarlarda Türk kanatlı ürünleri sektörünün temsil edildiğini söylüyor. Ayrıca Türkiye’de de heyetlerin ağırlandığını belirtiyor. Aydemir, “Bu yıl firmaların davetiyle yaklaşık 20 ülkeden satın alma heyetleri ülkemizde ağırlandı ve modern teknolojiyle kurulmuş tesislerimizi gördüler. Gelecekte Körfez ülkeleri, ihracat izin çalışmaları devam eden AB, Japonya ve Çin’in yanı sıra Batı Afrika’daki hedef pazarlarda başarılı olabilmek için yoğun çalışmalar yürütüyoruz” diye ekliyor.

ŞİRKETLERİN HEDEFLERİ

Piliç eti üretiminde önde gelen firmalardan biri, 210 bin ton üretim kapasitesine sahip olan Şenpiliç. Şirket, 2008 yılından beri üretiminin yüzde 10’unu ihraç ediyor. Irak, Suriye, Libya ve Türk Cumhuriyetleri’ne ihracat yapıyor. Önümüzdeki yıllarda bu ülkelere Arap Yarımadası, Körfez ülkeleri ve Afrika ülkelerini de eklemeyi planladıklarını söyleyen Şenpiliç Yönetim Kurulu Başkanı İpek Üstündağ, Avrupa Birliği Ön İhracat İzin Belge-si’ne sahip Türkiye’deki sayılı kesim-hanelerden birine sahip olduklarını ifade ediyor. 2012 yılında 33 milyon dolarlık ihracat yaptıklarını, bu yıl ise 40 milyon dolarlık ihracat hedeflediklerini belirten Üstündağ, “İhracatımızı beş yıl içinde 150 milyon dolara yükseltmeyi planlıyoruz” diyor.

KESKİN HEDEFLER!

Sektörün bir diğer önemli firması olan Keskinoğlu yıllık 170 bin ton piliç eti ve 1 milyar adet yumurta üretiyor. Bu üretimin yüzde 20’sini ihraç ediyor. İhracatlarını son beş yılda 10 kat artırdıklarını belirten Keskinoğlu Şirketler Gmbu Yönetim Kurulu Üyesi ve Pazarlama Grup Başkanı Keskin Keskinoğlu, Azerbaycan’dan Danimarka’ya kadar 75 ülkeye ihracat yaptıklarını söylüyor. Geçen yıl 88 milyon dolarlık ihracat yaptıklarını ifade eden Keskinoğlu, “Yoğun olarak Ortadoğu ülkelerine satış yapıyoruz. İhracatımızın yüzde 3 ünü AB ülkelerine gerçekleştiriyoruz. Malezya, Hong Kong, Çin ve Kuzey Afrika ülkeleri hedef pazarlarımız. Bu yıl 115 milyon dolarlık ihracata ulaşmayı hedefliyoruz” diyor.

Kanatlı eti ithalatında dünyada ikinci, bütün piliç ithalatında ise ilk sırada olan Suudi Arabistan, Türk kanatlı sektörünün ihracatını artıracak hedef pazarların başında geliyor. Yıllık 1,5 milyar dolarlık ithalatı bulunan Suudi Arabistan’a 2012’de ihracat izni alındı ve bu ilk yılda sadece 2 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Gelecekteki ihracat hedefi ise 100 bin ton yani 200 milyon dolar. Bu hedefe 2014 yılında ulaşılması öngörülüyor.

ÖZLEM BAY YILMAZ