Yeni nesil ayrımcılık

Birkaç aydır bazı iş ilanlarında “T.C. Vatandaşı” ibaresi yerini “Türk” ifadesi kullanılır oldu. Uzmanlar bu tür ifadelerin sakıncalı olmasının ötesinde yasal da olmadığına dikkat çekiyorlar…

GAZETELERDE yayınlanan kurumsal olmayan firmaların verdiği personel ilanlarında son zamanlarda bir durum sıklıkla tekrar edilir oldu. “Türk”, “sadece Türkler” gibi ibarelerin arttığı ilanlarda işverenler bilerek ya da bilmeyerek ulusal ve uluslararası boyutta çok sayıda yasa ve düzenlemeye aykırı bir tutum sergileyerek ayrımcılık yapıyorlar. Kurumsal firmaların “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı” ibaresini kullandığı ilanlarda aynı bilinçte olmayan firmaların “Türk” ifadesini kullanması sosyolojik bir problemin başlangıcı gibi görünüyor.

Ankara barosu avukatlarından Enver Başar Akdoğan konunun hukuki boyutunu değerlendirerek bu tür söylemlerin kanunlara aykırı olduğunu söylüyor. ilgili kanun maddesine atıf yapan Akdoğan, “Personel ilanlarında ‘sadece Türkler başvurabilir’ gibi ibareler kullanmak apaçık ayrımcılıktır ve kanunlara aykırıdır” diyor. Bu tür ayrımcılığa uğrayanların şikayette bulunabileceğini de söyleyen Akdoğan, “Ayrımcılık yasağı ihlalinden zarar gördüğü iddiasında bulunan her gerçek ve tüzel kişi Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na başvuruda bulunabilir. Kuruma başvuru, illerde valilikler, ilçelerde ise kaymakamlıklarda bulunan insan hakları kurulları başvuru masaları aracılığıyla yapılabilir. Başvurular ücretsizdir.”

“DERİNLEMESİNE İNCELENMELİ”

Bahçeşehir Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Nilüfer Narlı bu konunun derinlemesine araştırılması gerektiğini söylüyor ve “Türkiye’de geçici koruma altında yaşayan Suriyeliler 2016’dan itibaren yasal olarak çalışma hakkına sahip oldular. Bu yasal izinden sonra Suriyelilerin iş başvurularında bir artış olmuş olabilir” diyor. Suriyelilerden önce Orta Asya Cumhuriyetleri. Azerbaycan ve Gürcistan’dan gelen yabancı işçilerin, çocuk ve yaşlı bakıcılığı gibi hizmet sektöründeki işlerde çalıştığını söyleyerek bunlara son zamanlarda Suriyelilerin de eklendiğini belirtiyor. Narlı, “Ancak özellikle çocuk bakıcılığı yapanların Türkçe konuşmaması ya da aksanlı konuşmaları işverenleri böyle bir tercih yapmaya itmiş olabilir” diyor.

Talent Smart İşe Alım Çözümleri Direktörü Ayşen Çalık ise personel ilanlarında ayrımcılık kapsamına gire- m bilecek ifadelerin kullanılmasının yasaya aykırı olduğunu hatırlatıyor. “Türk” ifadesinin kullanılmasının iki temel sebebi olabileceğini söyleyen Çalık, ilkinin kurumsal olmayan firmalardaki hukuki bilgi eksikliğinden kaynaklandığını dile getiriyor. İkincisinin ise, ağırlıklı olarak yabancı personellerin tercih edildiği masör, bakıcı, garson, aşçı, ev hizmetleri çalışanı gibi yardımcı personel pozisyonları için T.C. vatandaşlarının öncelikli tercih edileceğini belirtmek amacıyla gazete ilanlarında “Türk” ifadesine yer verilmiş olabileceğini söylüyor.

Yasa ne diyor?

6701 sayılı Türkiye İnsan Haklan ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nun [Kabul tarihi: 06.04.2016] 3. Madde, 2. Fıkrası: “Bu Kanun kapsamında cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hâl, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı ayrımcılık yasaktır.”

MUSTAFA EMRE SELEK