Orman Köylüsünün Elektriği Güneşten Sağlanacak

“Orman Köylerinde Güneş Enerjisinden Elektrik Üretimi İçin Sürdürülebilir Enerji Finans Mekanizması (ORKÖY PV) Projesi” ile orman köylerinin ihtiyacı olan elektrik, güneş enerjisinden temin edilecek. Projeye göre bu tesisler tüm Türkiye’ye yayılacak. Böylece orman köylüsünün şebeke arızaları nedeniyle özellikle kış aylarında elektriksiz kalmasının önüne geçilmesi düşünülüyor. Bu sistemle temiz enerjiye erişimi sağlanacak olan orman köylüsünün, enerji maliyeti de azaltılacak. Proje çerçevesinde ilk etapta dört adet 100 kWp kurulu güce sahip pilot tesis için ihaleye çıkılacak. Pilot alanlardaki kurulumun finansmanı için Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından hibe olarak sağlanacak. Afyon, Konya, Çorum ve Elazığ’da kurulacak pilot tesislerden sonra projenin yayınlaştırılması konusundaki çalışmaların hızlandırılması bekleniyor. 100 kWp kapasiteli her bir tesisin üreteceği enerji ile yaklaşık 70 hanenin elektrik ihtiyacın karşılanması bekleniyor. Proje çerçevesinde Orman ve Köy İlişkileri Daire Başkanlığı’nın (ORKÖY) desteğiyle sürdürülebilir bir enerji finans mekanizmasının kurulması düşünülüyor.

İHALE AŞAMASINA GELİNDİ

Orman Genel Müdürlüğü tarafından, Küresel Çevre Fonu (GEF) finansal desteğiyle, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) işbirliğinde yürütülmekte olan, Orman Köylerinde Güneş Enerjisinden Elektrik Üretimi İçin Sürdürülebilir Enerji Finans Mekanizması (ORKÖY PV) Projesi’nde pilot uygulamaların hayata geçirilmesi için ihale aşamasına gelindi. UNDP, dört orman köyüne yapılacak güneş enerji sistemi için ihale duyurusunu 24 Temmuz’da yayınlandı. Başvuru süreci 27 Ağustos’ta sona erecek. İhale için başvurular, UNDP’ye yapılacak. Orman köylerinde güneş enerjisinden elektrik üretiminin finansmanı projesi üç bileşenden oluşuyor. Birinci bileşen şebekeye bağlı solar PV’nin teşviki için kurumsal çerçevelerin geliştirilmesi ve genişletilmesi, ikinci bileşen solar PV sistemleri için ORKÖY’ün sürdürülebilir enerji finansman mekanizmaları iş modelinin yanı sıra teknik ve ekonomik uygulanabilirliğini dört pilot kurulumla göstermesi olacak. Üçüncü bileşende ise proje çıktılarının ulusal düzeye taşınması ve çoğaltılmasına odaklanılacak. Bu bileşende farkındalık kampanyası ve kapasite geliştirme yoluyla proje sonuçları yaygınlaştırılacak.

DÖRT AŞAMALI FİNANSMAN PLANI

Projenin finansman planı ise dört aşamalı olacak. İlk aşama, pilot alanlardaki kurulumun finansmanı için sadece hibe kullanılacak. İkinci aşama GEF ve ORKÖY hibeleri ile ORKÖY’ün düşük faizli kredisinin kombinasyonundan oluşacak. Üçüncü evre, GEF/ORKÖY hibeleri ve ORKÖY’ün düşük faizli kredisiyle beraber ticari kredileri de kapsayacak ve son evre ise ORKÖY hibeleri/kredileri ve ticari kredilerin yanı sıra tedarikçiye vadeli ödeme araçları da kullanacak. GEF, bu projenin 3 milyon 780 bin dolarlık kısmını finanse edecek. Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü (GÜNDER) Genel Sekreteri Faruk Telemcioğlu ilk etapta güneş enerjisi santrali kurulacak köyleri Afyonkarahisar’ın Şuhut İlçesi Kulak köyü, Çorum’un Osmancık ilçesi Gecek köyü, Elazığ’ın Merkez ilçesi Sarıgül köyü, Konya’nın Ilgın ilçesi Gökbudak köyü olarak sıraladı.

PROJE YAYGINLAŞTIRILACAK

Orman Genel Müdürlüğü’nün, kurulacak pilot tesislerden sonra projenin yaygınlaştırılması metodolojisi üzerinde çalışmaları olgunlaştırması, proje çerçevesinde şebekeye bağlı PV sistemlerinde 30 MWp kümülatif kurulu güce ulaşılması bekleniyor. Projede yer alan tesis sayısı ve tiplerinin (arazi/çatı); mevzuat değişikliği, kurumun politikaları ve ihtiyaçları, ülke ihtiyaçları ve şartlarına bağlı olarak uygulamada farklılık gösterebileceğine dikkat çeken Telemcioğlu, projenin ilk halinde planlanan yol haritasına göre dört pilot tesisin ardından, 12 köye güneş enerjisi santrali kurulmasının planlandığını söyledi. Bu köylerin, Türkiye’nin farklı bölgelerinden içerisinde bulunulan bölgenin tüm özelliklerini taşıyan, belirlenen ölçütlere göre bakanlığın takdiri ile seçileceğini ifade eden Telemcioğlu, “Amaç seçilen köyün ve kurulacak tesisin çevresindeki orman köylerine örnek olmasıdır. Bu köylerin kurulumları da proje bütçesinden sağlanacak” dedi. Proje çerçevesinde yaklaşık 300 köye güneş enerjisi sistemi kurulmasının hedeflendiğini vurgulayan Telemcioğlu, kooperatif tipi PV kurulumların finansmanı için geliştirilen sistemi şöyle anlattı: “İlgili köy muhtarlığının öncülüğünde, köylülerin üye olduğu bir yenilenebilir enerji kooperatifi kurulacak. Bu kooperatif üyelerinin sözleşme güçleri toplamı kadar bölge dağıtım firmasına başvurup çağrı mektubu alınacak, bu çağrı mektubuna göre proje çizilip TEDAŞ’a onaylattırılacak, santral bittiğinde yapımcı firmaya ödeme ORKÖY kredi mekanizması tarafından yapılacak. Bu tesise sahip olan köyün hane halkı normal aylık elektrik paralarını ödemeye devam edecek, yaklaşık yedi yıl sonra tesisin borcu bitecek ve güneş enerjisi santralı köylülere en az 20 yıl daha ücretsiz elektrik sağlayacak. Bölgesel farklılıklar nedeniyle bu süre uzayıp kısalabilir.”

FAZLASI DEVLETE SATILABİLECEK

Telemcioğlu’nun verdiği bilgiye göre, her bir köye 100 kWp değerinde güneş enerjisi santrali kurmak için her köyde bir adet yenilenebilir enerji kooperatifi kurulacak. İhtiyaç fazlası elektrik, kooperatif aracılığı ile devlete satılacak ve kooperatif üyeleri arasında paylaşıma gidilecek. 100 kWp gücün, köyün tüm elektrik ihtiyacını karşılayacak bir ölçek olduğunu vurgulayan Telemcioğlu, “Santralın büyüyebilmesi kooperatif üyelerinin toplam abonelik sözleşme kapasiteleri ile sınırlı. Kooperatife üye olan her abonenin abonelik sözleşmesinde yazan bir sözleşme gücü var. Bu güçlerin toplamı 100 kWp’dan fazlaysa köylüler kendi imkanları ile ve mevcut trafonun kapasitesinin imkan verdiği ölçüde artırım yapabilir. Bölge dağıtım firmasından bu konuda izin almak gerekiyor” diye konuştu.

47.5 milyon kWh elektrik üretilecek

Şebekeye bağlı PV sistemlerinde 30 MWp kümülatif kurulu güce ulaşılmasının hedeflendiği proje çerçevesinde enerji sektöründe 28 bin 750 ton karbondioksite eşdeğer emisyonun önüne geçilmesi amaçlanıyor. GÜNDER Genel Sekreteri Faruk Telemcioğlu’nun verdiği bilgiye göre, şebekeye bağlı PV sistemlerinden yılda 47 milyon 520 bin kWh kümülatif toplam elektrik üretimi sağlanacak. Projenin bir de istihdam boyutu olacak. Orman köylüleri için proje çerçevesinde 450 iş pozisyonu açılacak.

Kutay KALELİ / Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü Başkanı
“Türkiye’den birçok firma ilgi gösterir”

Bu işin ihale merci, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP). Bu ihaleye Türkiye’den birçok firma ilgi gösterecektir diye düşünüyorum. Bu projeye sadece şu anda kurulacak 100 kWp kurulu güce sahip dört güneş santrali olarak bakmamak lazım. Pilot bölgede hayata geçirilecek bu uygulama ile hem güneşten elektrik üretimi Türkiye geneline yaygınlaştırılacak, hem de orman köylüsünün enerji maliyeti azaltılacak.