Yatırımlar Tüm Hızıyla Devam Ediyor
Yeni Havalimanı ve Çanakkale Köprüsü’nde uygulanan Yap-İşlet Devret modeli Kanal İstanbul’da da kullanılacak. Büyük finansman ve ileri teknoloji gerektiren diğer mega projeler de YİD modeliyle hayata geçirilecek…
CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan’ın “projeleri hızlandırın” talimatı sonrası bakanlıklarda hummalı bir çalışma başladı. Başta Kanal İstanbul Projesi olmak üzere Üç Katlı Büyük İstanbul Tiineli’nden Kuzey Marmara Otoyolu’na, İstanbul Yeni Havalimanı’na kadar bütün projelere hız verildi. Türkiye’nin son yıllarda etkin bir şekilde kullandığı kamu-özel ortaklığıyla yapılan yatırımlara Kanal İstanbul da eklendi.
Geçen hafta TBMM’de yasalaşan torba teklife eklenen bir maddeyle Kanal İstanbul ve benzeri su yolu projeleri yap-işlet-devret modeli kapsamına alındı. Buna göre Kanal İstanbul gibi büyük finansman ve ileri teknolojiye ihtiyaç duyulan su yolu projeleri, lojistik faaliyet alanları, raylı ulaşım sistemleri, bunların bakım, onarım, işletme, manevra, geceleme gibi ihtiyaçlarının karşılanacağı alan ve tesisler de Yap işlet Devret (YID) modeliyle yapılacak. Su yolu projelerinin, YID modeli kapsamında yapılmasını sağlama görevi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın olacak.
Kanal İstanbul Projesi için 2018 sonuna kadar ihaleye çıkılacak. Yapım aşamasında proje finansmanı için kamu-özel işbirliği modelinin kullanılması planlanan Üç katlı Büyük İstanbul Tüneli Projesi’nin bu yıl ihale edilmesi planlanıyor. Rüzgâr enerjisi alanında bin 200 MW kapasiteli ilk deniz üstü (off-shore) Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) ve güneş enerjisi alanında batarya depolamalı ikinci güneş YEKA yarışması yapılacak. Ankara ve İstanbul arasını 1.5 saate indirecek “Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu Projesinin YID modeli ile gerçekleştirilmesi için çalışmalar sürüyor, önemli ulaşım koridorlarını birbirine bağlayacak yeni otoyollar YİD modeliyle inşa edilecek. 2 bin 657 km olan otoyol ağı 5 bin 34 km’ye ulaşacak. 2023 perspektifinde diğer öncelikli büyük otoyol projeleri; Ankara-Kırıkkale-Delice, Burdur-Antalya-Alanya, Denizli-Burdur-Antalya ve Ankara-Sivrihisar olacak.
KANALIN ÖMRÜ 100 YIL
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2011 ’de açıkladığı ve kamuoyunun “çılgın proje” olarak bildiği Kanal İstanbul, İstanbul’un Avrupa yakasında Karadeniz ve Marmara Denizi’ni bağlayacak. Etüt proje ve danışmanlık hizmeti kapsamında kanalın güzergahı, Küçükçekmece-Sazlıdere-Durusu koridoru olarak belirlenen Kanal İstanbul Projesi’nin yaklaşık uzunluğu 45 km olacak. Başlangıçta 400 metre genişlikte olması planlanan Kanal İstanbul Projesi’nde genişliğin 275 metreye indirilmesi planlanıyor. 45 kilometre uzunluğundaki kanalda suyun derinliği ise 25 metreyi bulacak. Böylece 65 milyar TL olması planlanan maliyet 35 milyar TL’ye inecek. Çalışma kapsamında 1.7 milyar metreküp kadar çıkması beklenen hafriyat miktarı da yaklaşık 800 milyon metreküpe kadar inecek. Kanal kesitinin 275 metreye inmesiyle yapılacak köprülerin uzunluğu da azalacağı için köprü maliyetleri ciddi oranda aşağıya çekilecek. Kanaldan çıkarılacak hafriyatla Karadeniz ve Marmara çıkışlarına üç adacık yapılacak. Ayrıca bu hafriyatın bir bölümü de Atatürk Havalimam’nın yerine yapılacak Millet Bahçesi’nde kullanılacak.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan yaptığı bir açıklamada projenin inşaat safhasının yaklaşık beş yıl sürmesi, asgari ekonomik ömrünün de 100 yıl olmasının planlandığını ifade etmişti.
Bakan Turhan, Kanal İstanbul’un finansman modelinin belirlenmesinin ardından bu yıl bitmeden ihaleye çıkılacağını söylemişti.
BAKANLIĞA YETKİ
Bilindiği üzere geçen hafta TBMM’de yasalaşan torba kanun teklifine komisyon çalışmaları sırasında eklenen düzenlemeyle başta Kanal İstanbul olmak üzere büyük finansman ve ileri teknolojiye ihtiyaç duyulan projelerde özel sektörün tecrübesinden ve sermayesinden yararlanılması için bu projelerin yap-işlet-devret modeliyle yasalaşması için düzenlemeye gidildi. Buna göre hava alanları ve limanların yanı sırda YID modeliyle yapılacak yatırımlara denizleri, gölleri, nehirleri birbirine bağlayarak gemilerin seyrüseferine imkan veren su yolu işlevi görecek kanal veya benzeri altyapı tesisleri, lojistik faaliyet alanları, raylı ulaşım sistemleri ile bunların bakım, onarım, işletme, manevra, geceleme gibi ihtiyaçların karşılanacağı alan ve tesisler de eklendi.
Ayrıca geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren iletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde, “Kanal İstanbul” ile ilgili düzenleme de yer aldı. “Kanal İstanbul” ve benzeri su yolu projelerinin, yap-işlet-devret modeli kapsamında yapılmasını sağlama görevi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na verildi. Bakanlık, söz konusu projelerin, ileri teknoloji veya yüksek maddi kaynak gerektirmesi halinde yap-işlet-devret modeli çerçevesinde sermaye şirketleri veya yabancı şirketlerin görevlendirilmesi suretiyle yapılmasını sağlayacak.
YENİ HAVALİMANI PROJESİ
Türkiye’nin prestij projesi olan İstanbul Yeni Havalimanı projesi için 7 gün 24 saat çalışmalar sürüyor. Havalimanının ilk fazı 29 Ekim’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından hizmete açılacak. İstanbul Yeni Havalimanı, Türkiye’yi Batı Avrupa-Uzak Doğu arasında önemli bir transfer merkezi haline getirecek; yaklaşık 10.2 milyar euro yatırım ve 22.2 milyar euro (+KDV) kira bedeli ile yapılan ve tüm etapları tamamlandığında 200 milyon yolcu kapasitesiyle dünyanın en büyük havalimanlarından biri olacak. Havalimanında, günlük 3 bin 500 uçağın iniş-kalkış yapacağını belirten Ulaştırma Bakam Turhan, havalimanının Türkiye ekonomisine 73 milyar TL’ük katkı yapmasının beklendiğini dile getirdi.
Havalimamnda 100 bin metrekarelik yaşam alanı, 25 bin araçlık otopark, 42 kilometrelik bagaj sistemi, 143 yolcu köprüsü, 73 milyar liralık ekonomik katkı, 225 bin kişiye istihdam, 5.5 milyon tonluk kargo kapasitesi ve 62 kilometrelik güvenlik çemberi planlandı.
HIZLI BÜYÜMEYE DEVAM
Havacılık sektörü yatırımlarla hızla büyümeye devam edecek. Yeni havalimanları tamamlanarak havayolu ulaştırma kapasitesi artırılacak. İstanbul Yeni Havalimanı dışında 2019’da Çukurova, 2020’de Rize-Artvin, Tokat ve Çeşme, 2021’de Yozgat, Karaman, Bayburt-Gü-müşhane havalimanlarının. 2022’de Batı Antalya havalimanlarının tamamlanması bekleniyor. Bilindiği üzere dünyada sayılı örneği bulunan denize inşa edilmiş havalimanlarından biri Ordu-Giresun’a inşa edilmişti. Türkiye’de denizin üzerine inşa edilen ikinci havalimanı ise Rize-Artvin havalimanı olacak. Yaklaşık 1.5 milyar TL maliyetli, yaklaşık 3 milyon yolcu/yıl kapasiteli Rize-Artvin Havalimanı, sözleşmesinde 2022’de tamamlanması öngörülmesine karşın 29 Ekim 2020’ye yetişecek. YİD modeliyle yapılması planlanan Batı Antalya Havalimanı ile bölgede hava ulaşım altyapısı desteklenecek.
Bu arada yeni terminal projeleri de hayata geçiriliyor. Gaziantep Havalimanı Terminal Binası 2020, Nevşehir Kapadokya Havalimanı Terminal Binası 2020, Samsun Çarşamba Havalimanı Terminal Binası 2021, Kayseri ve Malatya Havalimanları Terminal Binaları 2021 yılında tamamlanarak hizmete girecek.
ÜÇ KATLI TÜNEL İHALESİ
Dünyadaki ilk üç katlı tünel niteliğindeki proje kapsamında; 15 Temmuz Şehitler Köprüsü aksının ihtiyacı olan metro tüneliyle FSM Köprüsü aksının ihtiyaç duyduğu karayolu tüneli birleştirilip, tek tünel ile geçilecek. Dokuz farklı raylı sistem hattını entegre edecek projede günde 6.5 milyon yolculuk gerçekleştirilmesi öngörülüyor. Etüt proje çalışmaları devam etmekte olup yapım aşamasında proje finansmanı için kamu-özel işbirliği modelinin kullanılması planlanıyor. Bakan Turhan’ın yaptığı açıklamalara göre, Üç katlı Büyük İstanbul Tüneli Projesi bu yıl ihale edilecek.
Geçen yıl 18 Mart’ta temeli atılan 1915 Çanakkale Köprüsü’nde çalışmaların hızlandırılacağına açıklayan Bakan Turhan, Lapseki’nin Şckerkaya mevkisi ile Avrupa tarafındaki Gelibolu’nun Sütlüce mevkisi arasına inşa edilecek köprünün, Çanakkale Boğazı’nm ilk asma köprüsü olarak hizmet vereceğini söyledi.
Köprünün 18 Mart 2022’de hizmete alınmasının hedeflendiğini belirten Turhan, “Köprü, tasarımındaki inceliklerle de dünyada bir ilk olacak. Her iki yakada 333 metre yüksekliğindeki kulelerin üst kısmı Seyit Onbaşı’nın Çanakkale Savaşları sırasında namluya sürdüğü top mermisini temsil edecek şekilde yapılacak” ifadesini kullandı.
BÜYÜK TÜNEL PROJELERİ
AK Parti Seçim Beyannamesi’ne göre büyük tünel projelerine hız verilecek. Bugün 433 km olan karayolu tünel uzunluğunun 2023’e kadar 700 km’ye çıkarılması hedefleniyor. Bu kapsamda yapımı devam edenlerden biri de Ovit Tüneli (Rize-Erzurum, 14.7 km). 2020 yılında Zigana Tüneli tamamlanıncaya kadar Türkiye’nin ve Avrupa’nın birinci, dünyanın ise ikinci “en uzun çift tüplü karayolu tüneli” olan OVİT tünelinin, 2018 yılı içinde ticari yollar için önemli bir bağlantı noktası olması bekleniyor. 14.3 km çift tüp tünel ile 3 km bağlantı yolları olmak üzere toplam 17.3 km uzunluğundaki projede kar yağışı ve dağ yolunun kapanması sebebiyle ulaşımın sağlanması için sağ tüp trafiğe açıldı. Kalan işlerin bu yıl itibarıyla tamamlanması hedefleniyor. Geminbeli Tüneli ile Kop Tüneli’nin 2019’da tamamlanması planlanıyor. Giresun-Şebinkarahisar arası, iki tüpten oluşan 6 bin metrelik Eğribel Tüneli’nde, Şebinkarahisar ilçesi yönünde sol tüpte ışık göründü. Sağ tüpte 512 m kazı ve destekleme imalatı kaldı. Kazı ve destek çalışmaları devam ediyor.
