Mevduat Faizi Yüzde 20-25

Bankaların TL mevduata uyguladığı faiz oranlan yüzde 16-23 bandına çıktı. Tutar 1-5 milyon TL seviyelerini bulduğunda faizler yüzde 25’in üzerini görüyor. “13 Eylül kritik” diyen bankacılara göre, yılbaşına kadar faizlerde düşüş zor…

FAİZ oranlarındaki hızlı yükseliş mevduat faizlerini de yukarı çekti. Artık bankalar bir yıla kadar vadeli mevduatlara ortalama yüzde 20’ler seviyesinde faiz uyguluyor. Üstelikte bu oranlar orta büyüklük olarak da adlandırılabilecek 100 bin TL’lik mevduatlar için geçerli. Para tutarı 1-5 milyon TL arasına yükseldiğinde faiz oranları yüzde 25 ve hatta üzerine çıkıyor.

Yükselen enflasyon oranlan, artan kurlar, piyasadaki likidite ihtiyacı ile birleşince özellikle son 2-3 aydır mevduat faizlerinde ciddi tırmanışlar yaşanmaya başladı. Merkez Bankası’nm açıkladığı verilere göre, Türk bankacılık sisteminde mart ayında bir ay vadeli mevduatlar için en yüksek ortalama faiz yüzde 15.28 olurken, bu rakam haziranda yüzde 21’e, temmuzda ise yüzde 24.45’e ulaştı. Merkez Bankası’nın sektöre ilişkin son verisi temmuz ayma ait. Ancak sektör temsilcileri hız kesmesine rağmen faiz oranlarındaki yükselişin ağustos ayında da devam ettiğine dikkat çekiyor. Hatta birçok bankada şu anda en yüksek faizin yüzde 25’lerin üzerine çıktığı söylentileri var.

BÜYÜKLERİN FAİZİ DE BÜYÜK

Bugün hali hazırda 100 bin TL seviyelerindeki mevduatlara Türk bankaları yüzde 16-23 aralığında faiz oranları uyguluyor. Ancak mevduatın tutarı bankadan bankaya değişmekle birlikte genelde 1-5 milyon TL seviyelerine çıktığında faiz oranları 1-2 puan yükseliyor. Ayrıca bu tutarda mevduatı bulunanlar özel bankacılık şemsiyesi altına alınarak özel hizmet ve ürünler de sunuluyor.

Son dönemde bankacılık sektörün en büyük sorunu ise büyük müşterilerin faizle ilgili artan pazarlıkları. Şube temsilcilerinden edindiğimiz bilgiye göre, son aylarda faiz oranlarındaki bu hızlı yükseliş nedeniyle yüksek tutarda mevduatı bulunanlar banka şubeleriyle daha fazla faiz pazarlığı yapıyor. Banka şube yetkilileri, birçok bankadan faiz toplayan müşterilerinin “zorlayıcı” özel oran talep ettiğini söylüyor. Bu da genel olarak mevduat faizleri üzerinde baskı oluşturuyor.

KISA VADEDE DÜŞÜŞ ZOR

Yaptığımız araştırma bankacılık çevrelerinin mevduat faizlerinde kısa vadede düşüş beklemediğini bize gösterdi. Hatta “Faizler ne zaman inişe geçer” sorusunu yönelttiğimiz bir bankacı, “Halen faizde yükseliş ihtimali, düşüş ihtimalinden daha fazla” diye konuyu özetliyor. Bunun temel

nedeni ise, mevduat faizlerini yukarı çeken etkenlerde kısa vadede düzelme beklenmemesi. Yılsonuna kadar geçecek süreçte enflasyonun yüksek seyredeceği buna bağlı olarak genel faiz hadlerinde yüksek seviyelerin korunacağı görüşü hakim.

Bu hafta yeniden tırmanışa geçen döviz kurlarında ise önemli bir gerileme yaşanması beklenmiyor. Yakın vadede yoğunlaşan dış borç ödemeleri, yabancı sermaye girişinden ziyade çıkışın sürmesi özellikle bankacılık sektöründe likidite sıkışıklığını tetikleyebilir. Tüm bu beklentiler yüzünden kısa vadede mevduat faizlerinde önemli bir gerileme yaşanması beklenmiyor.

UZUN VADEYE YÜKSEK FAİZ

Aslında bu beklenti faiz cephesinde de kendini gösteriyor. Fiyatlar buna göre belirleniyor, örneğin, uzun süredir mevduat cephesinde bankalar yüksek faiz teklifini genellikle bir ay, en uzun da üç ay olarak uyguluyordu. Vade uzadıkça faiz oranı düşüyordu. Başka deyişle bankalar genelde yüksek faiz yükünü uzun vadede taşımak istemiyordu. Çünkü son yıllarda piyasalardaki genel beklenti enflasyonun ve faiz oranlarının düşük seviyelerini koruyacağı yönündeydi.

Oysa son aylarda bankalar uzun vadeli mevduatlara kısa vadeye göre daha yüksek faiz uygulamaya başladı. Bugünlerde bankalarda bir ve üç ay vadeli mevduata uygulanan faiz oranları bir yıl ve hatta daha uzun vadeli mevduatlara uygulanan faizden daha düşük seviyelerde. Bankacılar bunun temel nedeninin yakın vadede faiz oranlarında düşüş değil yükseliş beklentisi olduğu görüşünde. Bu yüzden bankalar şimdiden yüksek gibi görünen faizle uzun vadeli fonlanmayı tercih ediyor.

GÖZLER 13 EYLÜL’DE

Ancak hemen hatırlatmakta fayda var, faiz ve döviz cephesi için yakın dönemdeki en kritik tarih 13 Eylül. Bu tarihte Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplanacak. Piyasaları yakından izleyenler bilirler, PPK ağustos ayında toplanmamıştı. Bu yüzden eylül ayındaki toplantı tüm piyasalar için büyük önem taşıyor. Merkez Bankası’mn faiz konusunda ne karar vereceği ve toplantı sonrası değerlendirmeleri piyasaların yakın vadedeki seyrini belirleyecek.

Emekli ve yeni müşterilere özel faiz

Bankalar mevduatta artan rekabet nedeniyle farklı segmentteki müşterilerine daha cazip hale getirebilmek için ek faiz veriyor. Ek faizden en fazla yararlananlar ise kuşkusuz yeni müşteriler ve emekliler oluyor. Piyasayı yakından takip edenler hatırlarlar. Bankaların son yıllardaki en büyük rekabet alanı emekli maaş ödemeleri oldu. Portföylerine daha fazla emekli müşterisi katabilmek için bankalar, 450TL’lik zorunlu promosyon ödemesinin dışında bedava EFT, havale, ücretsiz kredi kartı, hesap işletim ücretsiz banka hesapları gibi hizmetler sunuyor. Bunun yanı sıra emeklilere artı faiz uygulaması da yaygınlaşmaya başladı.

Örneğin, Denizbank emekli maaşını Denizbank’tan alan müşterilerinin 1 ile 3 ay vadeli mevduatlarına yüzde 19.50 faiz uygularken, diğer müşterilerine aynı vade için yüzde 19 faiz veriyor.

Bir de yeni müşteri uygulaması var. Tanışma faizi, yeni para veya hoş geldin faizi adı altında bankalar yeni 1 müşterilerine 1 hatta 2 puan arasında ek faiz veriyor. Geçmiş dönemlerde yeni müşteri faizleri bir ay vadeli mevduatlarla sınırlanırken, şimdi bir yıla varan vadelere de hoş geldin faizi uygulanıyor.

Mevduat getirisine vergi ayarı

Türk Lirası mevduatlarının faiz getirisinden yapılan vergi kesintisi düşürüldü, döviz mevduatlarında ise artırıldı.

Geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı kararıyla TL ve döviz mevduatları için ödenen faizler ile katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kar paylarından alınan stopaj oranları yeniden düzenlendi. Buna göre TL mevduatlara ödenen faizlerden, vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile altı aya kadar vadeli hesaplar için yüzde 5’e, bir yıla kadar (bir yıl dahil) vadeli hesaplarda yüzde 3’e düşürüldü. Bir yıldan uzun vadeli hesaplarda ise sıfırlandı.

Aynı şekilde katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kar paylarına da aynı vadelerde aynı oranlar uygulanacak. Döviz tevdiat hesaplarına yürütülen faizlerden ve katılım bankalarınca döviz katılma hesaplarına ödenen kar paylarından vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile altı aya kadar (altı ay dahil) vadeli hesaplar için yüzde 18 olarak uygulanan … Stopaj oranı yüzde 20’ye bir yıla kadar (bir yıl dahil) vadeli hesaplarda yüzde 15 olan oran yüzde 16’ya yükseltildi.

Bir yıldan uzun vadeli hesaplarda uygulanan yüzde 13’lük oran ise değişmedi. Belirlenen oranlar, 31 Ağustos itibarıyla üç ay süreyle sınırlı olarak vadesiz ve özel cari hesaplara, söz konusu tarihten itibaren üç ay içinde açılan veya vadesi yenilenen vadeli hesaplara ödenecek faizler ve kar paylarına uygulanacak. Diğer bir Cumhurbaşkanlığı kararı ile “Varlık Barışı” olarak bilinen düzenleme kapsamında, tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumlara kazançlarını ülkeye transfer etmeleri halinde kurumlar vergisinden muafiyet tanınması uygulaması altı ay uzatıldı.

ESİN ÇETİNEL