Ali OKS’de ne kazandı?

Asgari ücretle çalışan Ali’nin 23 aydır OKS’de olduğunu varsayıyoruz. Hesabından otomatik kesilen para onun adına yatırıma yönlendiriliyor ve değerleniyor. Üstelik devlet katkıları da birikmeye devam ediyor…

ALİ, 2017 yılmda OKS’ye dahil edilen bir işçi. Asgari ücretle çalışıyor. Geçen yıl asgari ücrcte yapılan yaklaşık yüzde 30’luk zam nedeniyle asgari ücretin üzerine zam alamadı. Muhtemelen 2019’u da asgari ücretle geçirecek. Ali özel sektörde çalıştığı için maaşını ayın sonunda alıyor. Henüz zammın ne olduğunu bilmiyor. Bekleyip göreceğiz, patronu Ali’nin ücretini asgari ücretin üzerine çıkaracak mı?

. Nfeyse, biz geçtiğimiz yıla bir bakalım. Ali, geçen yıl sistem tarafından otomatik olarak Standart Fon’a yönlendirildi. Fon işlerinden çok anlamayan Ali, fon dağılım değişikliği yapmadı. Sistemin kendisine sunduğu standart fonla yatırıma devam etti.

Ali geçen yıl aylık 53 TL katkı payı ile başlangıç fon endeksinde 614.33 TL birikime ulaştı. Devlet katkıları hesabında enflasyon oranında değerlenmeyi bekliyor. Ali’nin birikimi geçen yıl enflasyonun altında kalmıştı. Bakalım Ali bu yıl OKS’den ne kazandı? İki yıllık getirisi enflasyonu yenebildi mi? Parasını hangi yatırım araçlarında değerlendirseydi daha çok kazanacaktı?

Bu arada asgari ücretin üstünde gelir elde edenler için bir ipucu verelim. Brüt ücretiniz asgari ücretin kaç katı ise, Ali’nin ulaştığı birikimlerini bu katsayı ile çarparak siz de kendi hesabınızdaki birikimleri karşılaştırabilirsiniz. Böylece ortalama fon getirilerinin ne kadar üstünde veya altında getiri sağladığınızı görebilirsiniz.

2018’DE STANDART FON’A GEÇTİ

Ali ücretini ay sonunda alıyor. Bu nedenle hesaplamalarda her ayın bilinde Ali’nin OKS hesabına fon aldığı varsayüdı.

2017 yılını başlangıç fonlarında geçiren Ali, 2018’ı‘n Şubat ayı itibariyle standart fona yönlendirildi. Bu nedenle katkı payları bir yıl başlangıç fonunda, 11 ay (sistemde toplam 23 ay) da standart fonlardan oluşturulmuş endeksle değerlendi. Bu hesaba göre Ali’nin birikimleri standart fonda, 1.457 TL’ye ulaştı.

BAŞLANGIÇ FONU’NDA KALSAYDI

Bütün BES şirketlerinin çalışanlara sunduğu başlangıç fonlarım eşit ağırlıklandırarak oluşturduğumuz endekste, 11 ayda yüzde 15 getiri söz konusu. Bilindiği gibi bu fonların içeriğinde asgari yüzde 60 oranında mevduat veya katılma hesapları olması gerekiyor. Bu nedenle riski düşük ama getirisi de düşük olan bir yatırım aracı başlangıç fonları. Ali başlangıç fonunda kalsa idi, geçen yıl 614.33 TL olan parasının üzerine gelen katkı paylarıyla ve getirileriyle, bu yıl birikimi 1500 TL’ye ulaşacaktı.

DOLARA YATIRIM YAPSAYDI

Bu yıl dolarda yaşanan hızlı yükseliş nedeniyle elinde dolar veya dolara endeksli yatırımı olanlar iyi kazandı. Ali, OKS’ye dahil olduğundan beri, her ay parasının katkı payı kadarlık kısmını dolara yönlendirseydi, iki yılda parası ne olurdu sorusunun cevabını arıyoruz. İlk yıl aylık 53 TL, ikinci yıl aylık 60 TL olan katkı payları ile dolar alsaydı, Ali’nin iki yılm sonunda 1.666 TL’si olacaktı.

ALTIN ALMIŞ OLSAYDI

Pek çok kişi BES’i eleştirirken, kenara her ay bir çeyrek atarım, daha iyi getiri sağlarım iddiasında bulunuyor. Ali’nin her ay çeyrek altın alacak parası yok. Bu nedenle hesap gram altın üzerinden yapıldı. 2017’nin şubat ayından itibaren katkı paylarım bankadaki hesabından gram altın almak için kullanmış olsaydı, Ali’nin 1.666 TL’si olacaktı. Yani altın ve dolar eşit getiri sağlamış olacaktı.

ENFLASYONA KARŞI KAZANDI MI?

Bu yıl yaz ortalarında hızlanan enflasyon, bütün yatırım araçlarının getirilerini eritti, törpüledi. OKS’ye girdiğinden beri Ali, her ay enflasyon kadar getiri sağlayabileceği bir yatırım aracı tespit edebilseydi ve buna yatırım yapsaydı. Ali’nin parası 23 ayın sonunda 1.513 TL’ye ulaşacaktı.

DEVLET KATKISI NE KADAR?

Ali’nin bin TL’lik başlangıç devlet katkısı, bu katkıya ilişkin taahhüt hesabında duruyor. Ocak ayında yılda bir kez olmak üzere değerlemeye tabi tutulacak ve aylık enflasyon oranında devlet katkısı taahhüt hesabında değerlenecek. Ayrıca katkı paylarının yüzde 25’i oranında hesaplanan devlet katkıları da yine devlet katkısı taahhüt hesabında. Toplamda 1500 TL civarında bir rakam da devlet katkısı hesaplarında birikti.

Peki, Ali OKS’ye dahil olmakla ne kazandı, ne kaybetti? Görüntüde dolara ve altına karşı OKS’deki birikimi ezilmiş gibi görünse de, kendi isteğine kalsaydı, Ali gerçekten de maaşının bir kısmını ayırarak, her ay dolar ya da altın alabilecek miydi? Çok büyük olasılıkla hayır. Halbuki OKS’de hesabından otomatik olarak kesilen para onun adına yatırıma yönlendiriliyor ve değerleniyor. Üstelik bir de diğer cebinde devlet katkıları da birikmeye ve değerlenmeye devam ediyor.

ZEYNEP CANDAN AKTAŞ