Neden insanlar kendi işini kurmak ister?

Kendi işinin patronu olmak pek çok insanın hayalini süsler. Peki, neden bazı insanlar bu tür hayaller kurar da bazıları kurmaz? İşte üç temel neden…

İNSANLARIN kendi işlerini kurmak istemelerinde çok etkili olan üç ana kaynak vardır: Kişinin karakteristik özellikleri, o andaki durumu, çevresel faktörler.

KİŞİNİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ

Kişinin karakteristik özelliklerini biraz açmak gerekir. Bu özellikler kişiden kişiye farklılık gösterir. Aynı şartlar altında yetişmiş aynı anne-babanın iki çocuğu bile birbirinden çok farklı kişisel özelliklere sahip olabilir. Bu yüzden bazı durumlarda çok başarılı bir girişimcinin abisi veya kardeşi çok başarılı bir profesyonel çalışan bir insan olarak karşımıza çıkabilir.

1- Bağımsızlık düşkünlüğü: Bazı insanlar hayatlarının belirli kurallar çerçevesinde sürdürmeyi sevseler de kendi hayatları için bu kuralları kendileri koymak isterler. Başkalarının belirlediği saatte kalkmak, başkalarının belirlediği tarihlerde tatile çıkmak hoşlarına gitmez. Bu karakteristik özelliği baskın olanlar kendi işlerinin patronu olmada çok daha isteklidir.

2- Başarı hırsı: İnsanların bir kısmı başarılı olmayı, başka insanların yapamadıklarını yapabilmek olarak yorumlar. Çalıştığı şirkette çok başarılı olsa da, arkadaşlarının yapamadığını yaparak daha da başarılı olmak ister. Kendi işini kurmak, bu anlamda bu tip insanlar için çok anlamlı bir hedeftir.

3- Özgüvenin yüksekliği: Özgüven yüksekliği, konuyu derinlemesine bilmese de, yüzeysel ve özet bilgilerle sahaya çıkıp top koşturabileceği hissi verir. Böylesine bir özgüven yüksekliği, insanların kendi işlerini kurmalarında itici güç olur. “Şu yaptıysa ben haydi haydi yaparım” modunda olan bu tip insanlar, her an yeni bir iş kurmaya hazır bir şekilde yaşamlarım sürdürür.

İÇİNDE BULUNULAN DURUM

Bireyin o andaki durumu da kişisel özellikleri kadar iş kurma kararını etkiler:

1- Çalıştığı şirketteki durumu: Gözlemim şudur: Çalıştığı şirketlerde çalışma arkadaşlarıyla sürekli sorun yaşayan, huzursuz, sorun çıkaran, takım çalışmasına ayak uyduramayanlar genellikle kendi işlerini kurmayı hayal ederler. Burada şuna dikkat etmek gerekiyor: Takım çalışmasına ayak uyduramayan ve lider ruhlu bu insanlar, kendi işlerini kurduklarında da aynı sorunları yaşar. Bu yüzden ‘lider ruhlu’ insanla ‘diktatör ruhlu’ insanı bir birinden ayırt etmek gerekir. Bu tip insanlar kendilerini ‘lider ruhlu’ olarak tanımladıkları için sorun içinden çıkılmaz bir hal alabilir.

2- İşsizlik: Bazı insanlar artık iş aramaktan bıkmış olurlar. İş ararken görüştükleri girişimcilerin bir kısmının kendilerinden üstün yanları olmadığını görürler. İşte bu durum bazı insanları kendi işlerini kurmaya iter.

ÇEVRESEL FAKTÖRLER

Bireylerin kişisel özellikleri ve durumları, sıralayacağım çevresel faktörlerle birleşiyor ve karşımıza iş fikri arayan veya iş fikri olup da kendi işini kurmak isteyen bir insan çıkıyor.

1- Aile: Henüz evlenmemiş biri için iş kurmak az riskli bir seçenektir. Ancak evlendikten sonra, hele hele çocuklar okula başladıysa, iş kurma kararını almak zorlaşır. Ancak, çocuklar okullarını bitirince, çalıştığı işyerinde tazminatta (sermaye) birikince, artık iş kurma hayali daha gerçekçi gözükür. Yani, girişimci adayının hayatında üç ayrı dönem vardır: Evlenmeden önce (kaybedeceği şeylerin en az olduğu dönem), evlenip çocuklar dünyaya geldiği zaman (kaybedeceği şeylerin en fazla olduğu dönem), çocuklar evden gidip kendi hayatlarını kurmasıyla başlayan dönem (kaybedeceği şeylerin daha az olduğu dönem). Bu dönemlerden hangisinin içinde olduğu da girişimci adayının iş kurma kararını almasında etkili olur.

2- Eğitim: Üniversite düzeyinin üzerindeki eğitimler (mastır, doktora vs) iş kurma isteğini azaltan faktörler olarak ortaya çıkar. Bu eğitimlere devam edenler, kendilerini geleceğin profesör akademisyenleri olarak gördükleri için pek girişimcilikle ilgilenmez. Ancak işin ilginç yanı, üniversitelerdeki girişimcilik dersleri bu tip akademisyenler tarafından verilir genellikle. Lise mezunları, iş bulma konusunda zorlanınca kendi işlerini kurmaya yöneliyor. Üniversite mezunları da eğitimini aldıkları konuda kendi işlerini kurmaya yöneliyor. Mastır, doktora yapanların ise iş kurma gibi niyetleri pek oluşmuyor.

3- Cinsiyet: Erkeklerin, kadınlardan daha fazla iş kurma istekleri var. Kadınların dünya nüfusundaki oranı erkeklerden fazla olmasına rağmen, kadınlar, dünya servetinin yüzde 25’ine sahiptir ve kadınların girişimcilik oranı yüzde 5’tir. Özellikle dünyadaki ekonomik kriz ortaya çıkınca, kadınların iş kurma sayısı artmaya başladı. Kadın girişimciliği konusunu gelecek hafta ele alacağım.

Haftaya görüşmek üzere…

Baybars Altuntaş / Para Dergisi / www.isfikirleri-girisimcilik.com