Büyük Yatırımcılar İçin Özel Fon

PORTFÖY yönetim şirketleri büyük yatırımcılar için artık onlara özel fon kurmaya başladı. Fon kuruluşu için alt limit olarak 5 milyon TL talep eden de var, 10 milyon dolar isteyen de. Fiyatı günlük açıklanan bu fonlarda yatırımcı istediği an alım ve satım yapabiliyor. Ancak fon yöneticileri yatırım fonlarının orta ve uzun vadeli bir yatırım aracı olduğunu hatırlatıp, “Arada al sat yapsanız bile bu fon en az 2-3 yıl yaşamalı. Yoksa operasyonel maliyeti yüzünden zarar edersiniz” uyarısında bulunuyor. Bu fonların en temel özelliği tamamen risk algınıza ve tercihlerinize göre kurulması. Tüm yatırım fonlarında olduğu gibi fiyatı günlük açıklanan fonların likit olması da bir diğer özelliği. Yani fonunuza para yatırıp çekebiliyorsunuz. Bugün portföyünde hisse senedi olan bir yatırım fonunun takas süresi iki gün. Buna göre satış emri verdikten iki gün sonra para hesabınıza yatıyor. Kısa vade li borçlanma araçlarında ise bu süre aynı güne iniyor. Sabahtan verdiğiniz bir satış emrine karşılık öğleden sonra para hesabınıza yatıyor. Tıpkı diğer yatırım fonlarında olduğu gibi likit olması en temel özelliği. Ancak hemen yeniden uyaralım, bu fonları altı ay vadeli kurup kapatırsanız operasyonel maliyeti nedeniyle ciddi zarar edebilirsiniz.

Bu arada tüm yatırım fonlarında olduğu gibi bu fonların da vergisel avantajı var. Bireysel yatırımcılar sadece kazandıkları gelir üzerinden yüzde 10 stopaj öderken, tüzel kişiler içinse stopaj sıfır. Üstelik bu özel fonlar yalnız yatırım fonları ile sınırlı da değil. Portföy yönetim şirketleri dileyen bireysel ve kurumsal yatırımcılara özel gayrimenkul yatırım fonu ve girişim sermayesi fonu da kuruyor.

AK PORTFÖY
5.4 MİLYAR TL’Yİ YÖNETİYOR

Ak Portföy müşterileri adına yalnız özel menkul kıymet yatırım fonu değil, aynı zamanda gayrimenkul ve girişim sermayesi fonu da kuruyor. Kurum fon yatırım stratejilerini ise, birey veya kurumların hedefleri, risk profilleri ve yatırım vadesini dikkate alarak planlıyor. Oluşturulan ana strateji çerçevesinde bu fonlara hisse senetleri, eurobondlar, orta-uzun vadeli tahviller, altın, para piyasası araçları ve yabancı menkul kıymetleri de dahil ettiklerini söyleyen Ak Portföy Genel Müdür Yardımcısı Emrah Ayrancı, “Yatırımcılarla düzenli toplanan ‘Yatırım Stratejisi Değerlendirme Komiteleri’nde fon performansları takip edilerek, değişen piyasa koşulları ve risk tercihlerine uygun fon yönetim stratejileri belirleniyor. Özel yatırım fonlarının, uzun vadeli yatırım stratejileri ile kurgulanmasını ve fon içerisinde oluşan masraflar dikkate alındığında belirli bir büyüklükte kurulmasını öneriyoruz” diyor.

Ak Portföy özel fonlarda süresiz fon kurmanın yanı sıra süreli fon da kurabiliyor. Bu fonların kişi ya da aile varlıklarının uzun vadede bütünsel bir bakış açısı ile yönetilmesi adına kurulan özel fonlar olduğuna vurgu yapan Ayrancı, fonların stratejileri hakkında şunları söylüyor:

“Burada amaç, özellikle aile varlıklarının nesilden nesile değerine değer katarak aktarılması. Fonlar süresiz kurulmakla birlikte, yatırımcılarımızın vade ve getiri hedeflerine paralel olarak süreli fonlar da kurguluyoruz. Sermaye piyasası ürünlerinde beklenen getirilerin sağlanabilmesi için bu fonların uzun vadeli bir perspektif ile kurulması ve yönetilmesini öneriyoruz. Profesyonel yaklaşımla etkin bir varlık yönetimi hizmeti sunan özel fonlar, sermaye piyasası yatırımlarının tek elden yönetimi, müşteri gizliliği, operasyonel işlem kolaylığı, zaman ve maliyet avantajları, portföy çeşitliliği ve vergi etkinliği sağlıyor. Mevzuat kapsamında yatırım erfonları, TL ve yabancı para cinsi pay fiyatı açıklamasına göre iki şekilde kurulabiliyor.”

Ayrancı’nın verdiği bilgiye göre, Ak Portföy kurumsal bireysel portföy yönetim hizmetlerinde 5.4 milyar TL varlık büyüklüğü yönetiyor. Kurum kişiye özel yatırım fonu alanında ise, bireysel ve kurumsal yatırımcılara özel altı adet yatırım fonu yönetiyor.

GEDİK PORTFÖY
“ALT LİMİT 10 MİLYON TL OLMALI”

Gedik Portföy Genel Müdürü Halim Çun, özel fon olarak kurulan fonların büyük çoğunluğunun Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği 25’inci maddesine göre Serbest Fonlar adı altında kurulduğu bilgisini veriyor. Birey ve kurumlara özel fon kurarken, öncelikle yatırımcı ile detaylı bir görüşme yapıp karşılıklı talepleri bir protokole döküp beklentileri netleştirdiklerini söyleyen Çun, özel fonlara ilişkin şu bilgiyi veriyor:

“Burada fonun yatırım stratejisi, karşılaştırma ölçütü, yatırımda kullanılacak enstrümanların limitlerinden, fon yönetim ücreti ve tüm gider kalemlerine kadar detaylar üzerinde anlaşılır. Fonun yönetiminden tamamen portföy yöneticisi sorumlu olmakla birlikte, özel fonlarda fonun sahibi ile daha sık iletişimde bulunarak izlenecek dönemsel stratejiler konusunda bilgi verilir. Özel fonlarda, 10 milyon TL’nin altındaki fonlar fazla verimli olmayabilir.”

Özel fonların ağırlıklı serbest fon statüsünde kurulduğunu ve Tebliğ gereği bu fonların da sadece nitelikli yatırımcılara satılabildiğini hatırlatan Çun, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Burada, iki grup avantaj söz konusu. Birincisi, kişiye özel her türlü yatırım stratejisini bu fonlarla oluşturmak mümkün. İkincisi, bireysel ve tüzel yatırımcılar bu fonlardan farklı şekilde vergi avantajı sağlıyor. Bu fonlar, kendi yaptıkları para ve sermaye piyasası işlemlerinde (tüm diğer fonlar gibi) stopaj gibi vergi kesintilerinden muaf. Bireysel yatırımcılar fonlardan kazandıkları gelir üzerinden yüzde 10 stopaj öderken, tüzel kişiler sıfır stopaj ödüyor. Dolayısıyla özellikle döviz bazlı (Eurobond vs.) gibi alanlara yatırım yapan bireysel yatırımcıların sadece yüzde 10 stopaj ödeyerek bu tür kazançlarını gelir vergilerindeki yüksek dilimlere sokmadan kaynağında halletme olanakları var. Ayrıca, buradaki vergi sadece satış yapılan zaman ve miktar ile sınırlı olduğundan, bu fonlarda vergi erteleme ve farklı yatırım alanlarına yatırım yapanlar için otomatik kar zarar mahsubu ile vergi optimizasyonu gibi yararlar ortaya çıkıyor. Kurumlar için de daha sınırlı olmak üzere, farklı avantajlar ortaya çıkıyor ve bu nedenle son yıllarda çok sayıda bireysel ve kurumsal yatırımcı serbest fonları tercih etmeye başladı.”

YAPI KREDİ PORTFÖY
TOPLAM 1.5 MİLYAR TL YÖNETİYOR

Yapı Kredi Portföy gerek birey, gerekse kurumlara özel fon kuruyor. Sektörde son dönemde özel fonlara çok talep gözlenmediğine vurgu yapan Yapı Kredi Portföy, halihazırda kurumlara tahsis edilen üç adet fon bulunduğu bilgisini veriyor, özel fonlarda alt limiti 10 milyon dolar ve onun karşılığı TL olarak belirlediklerini açıklayan kurum, özel fonlara ilişkin şu bilgiyi veriyor;

“Fon yönetim stratejisi yatırımcının talep ve ihtiyaçlarına göre şekilleniyor ve SPK mevzuatı ile sınırlandırılarak oluşturuluyor. Mevzuat gereği fon yönetimi, portföy yönetimi şirketine verilmiş oluyor. Özel fonlar herhangi bir süre sınırlamasıyla kurulmuyor; yatırımcı devam etmek istediği sürece yatırımlarını fon çatısı altında yönetebiliyor. Bu nedenle yatırımcı ile imzalanan sözleşmeler süreli değil, fon yaşadığı sürece sözleşme geçerliliğini koruyor. Tüm yatırım fonlarının tavsiye edilen yatırım süresi, stratejilerine ve içerdikleri risk seviyelerine göre değişiklik gösteriyor.”

Fonların düşük stopaj vergisi ve vergi ötelemesi sağlayan yatırım araçları olduğu hatırlatmasını da yapan kurum, bu nedenle özel fonların da, yatırımcılara vergisel anlamda avantaj sağladığı vurgusu yapıyor. Vergisel avantajın yanı sıra profesyonel yönetim tercihleri ve piyasaya erişilebilirlik sayesinde yatırım fırsatlarına hızlı, optimum fiyat ve uygun maliyetlerle ulaşım imkanı sunduğu bilgisini de veren Yapı Kredi Portföy yöneticileri uygulamaları hakkında şu açıklamayı yapıyor:

“özel fon tercih eden yatırımcılar daha çok varlıklarını nesilden nesile kurumsal bir çerçevede bırakmak isteyen yatırımcılar olmalı. Yaklaşık 1.5 milyar TL toplam büyüklüğe sahip altı adet özel fon yönetiyoruz. Bu fonlar müşterilerimizin yatırım tercihleri ile oluşturulmuş farklı stratejilere sahipler.”

MÜKAFAT PORTFÖY
ASGARİ BİR YIL İŞLETİLMELİ

Mükafat Portföy Genel Müdürü Kağan Candan’a göre özel fonlar 20 milyon TL büyüklükten itibaren yatırımcısı için, katma değer üretmeye başlıyor. Fonun yönetim stratejisini yatırımcısı ile birlikte belirlediklerini söyleyen Candan, “Strateji kapsamında, yatırım kararlarını tamamen yatırımcıya bırakmak veya karma bir yapıda ilerlemek mümkün. Genel yaklaşımımız, işlemin özü itibarıyla bu tür fonları süresiz olarak yapılandırmak şeklinde. Teknik açıdan bu şekilde kurulan fonlar asgari bir yıl süreyle işletilmeli” diyor.

Halihazırda kurumun kuruluş aşamasında altı adet özel fonu bulunuyor. Son dönemde özel fonlara olan ilginin arttığına vurgu yapan Candan, bu fonların avantajlarına ilişkin şu bilgiyi veriyor:

“Avantajlar düşünüldüğünde sermaye piyasası düzenlemeleri açısından fonlara tanınan bazı imtiyazlar ve vergi istisnalarından, yatırımcılar açısından sadeleşen süreçlerden bahsedebiliriz. Ayrıca menkul kıymet fonlarında işlem maliyetlerinin düşmesi, fiyatlamaların iyileşmesi, özel gayrimenkul fonlarında ortaya çıkan operasyonel faydalar da son dönemde özel fonlara olan ilgiyi artırmış durumda.”

ÜNLÜ PORTFÖY
İKİ FONU VAR

Ünlü Portföy geçen seneden beri dört tane kurumsal ve bireysel müşterisi için özel fon kurdu. Şu anda bu fonlardan ikisinin aktif olarak yönetildiği bilgisini veren Ünlü Portföy Genel Müdürü Altuğ Dayıoğlu, “Tasarruf sahibinin belli tutarda büyüklüğü var ve çok da fazla telefonla emir verip portföyünü yakından takip etmek istemiyor. Bize sözleşme kapsamında bilgi veriyor. Biz de onun belirlediği sınırlar çerçevesinde profesyonel yönetim yapıyoruz. O müşteriye özel birebir planladığımız bir fon oluşturuyoruz” eliyor.

Fon kurmanın bir maliyeti olduğunu bu yüzden 20-25 milyon TL’nin altında bir özel fon kurulmaması gerektiğini de sözlerine ekleyen Dayıoğlu, “Bu rakamların üstüne çıktığınız zaman o fonun maliyetinin oransal olarak fona yarattığı yük çok azalıyor. Ama rakam küçükse çok artıyor” diyor.

GLOBAL PORTFOY
“İHTİYACI OLAN SATABİLİR”

Global Portföy bireysel veya kurumsal müşterilerinden gelen özel fon taleplerini karşılıyor, özel bir fonun kurulabilmesi için asgari 5 milyon TL’lik bir tasarrufun bulunması gerektiği uyarısında bulunan Global Portföy Genel Müdürü Barış Subasar, “Bu fonlar orta veya uzun vadeli yatırım düşünenlerin tercihi olmalı. Yani 2-3 sene için planlanmalı” diyor. Ancak her yatırım fonunda olduğu gibi özel yatırım fonlarının da vadesinin bulunmadığını hatırlatan Subasar, fonlara ilişkin şu bilgiyi veriyor:

“Verimliliği açısından özel bir fonun 5 milyon TL’dcn aşağı bir limitinin olmaması lazım. Fon talebi ile bize başvuran müşterilerimizin öncelikle risk algısını beliriyoruz. Ve ondan sonra fonu oluşturuyoruz. Onu izahnamemizde belirtiyoruz. Daha sonra fonumuzu o kurallara göre yönetiyoruz. Yatırımcılar tıpkı diğer yatırım fonlarında olduğu gibi kendilerine özel fonların fiyatını da günlük olarak takip edebiliyor.”

Subasar’a göre, özel fon kurmayı düşünenlerin orta ve uzun vadeyi yani en az iki üç seneyi göze alması gerekiyor. Ancak bu süre bu fonda alım satımı yapılmayacağı anlamına gelmiyor. Fon sahibinin nakit ihtiyacı olması durumunda pay satışı yapabileceği bilgisini de veren Subasar, özel fon kurmak isteyenlere şu bilgiyi veriyor:

“Mesela fonu kuran kişi veya kuruluşun nakit ihtiyacı olduğunda paylarının bir bölümünü satabilir. Yani tüm paylarını satmak zorunda değil. Yatırım fonlarında takas süresi en fazla T+2 (satış yapıldıktan iki gün sonra para hesaplarına işliyor). Nasıl yatırım fonunu alıp satabiliyorsunuz aynen onun gibi sistem işliyor. Bu ?-va3esi olmayan bir iş. Burada yatırımcı istediği kadar parayı çekip ardından yatırabilecek. Çekeceği zaman bize haber veriyor. Biz de içindeki enstrümanlarda azaltıma gidiyoruz.”

KT PORTFOY
“MİNİMUM 3-5 YILA İHTİYAÇ VAR”

KT Portföy hem bireylere hem de kurumlara yönelik özel portföy yönetimi ürünleri sunuyor. Tutara, yatırımcı özellikleri ve ihtiyaçlarına uygun olacak şekilde sunulan hizmeti yapılandıran kurum, genel olarak bireysel portföy yönetimi için 10 milyon TL, özel fon kuruluşu için 20 milyon TL alt limit uyguluyor. Özel fon kuruluşunda, kuruluş masrafları ve sonrasında fon giderleri olduğu için bu seviyelerin altındaki tutarlar için maliyetin oransal olarak yüksek kaldığını hatırlatan KT Portföy Genel Müdürü Hamit Kütük, özel fonların yönetim stratejilerine ilişkin şu bilgiyi veriyor:

“Hem bireysel portföy yönetimi, hem de özel fonlarda, portföyün yönetim stratejisini yatırımcının risk ve getiri profiline uygun olacak şekilde yatırımcıyla birlikte belirliyoruz. Bu stratejiyle uyumlu olarak yatırım yapılacak varlık ve işlem türlerine, en az ve en çok hangi limitlere kadar yatırım gerçekleştirilebileceğine de yatırımcıyla birlikte karar veriyoruz. Sonrasında, portföyün oluşturulmasına ve alım-satım zamanlamalarına araştırma ekibimizin sağladığı bilgi desteğiyle fon yönetimi ekibimiz karar veriyor. Yatırımcı bir strateji değişikliği yapmadıkça yönetim sürecine doğrudan dâhil olmasını tercih etmiyoruz.”

Bireysel portföy yönetiminde, genellikle yatırımcılarla yıllık sözleşme imzalayan KT Portföy, buna karşın özel fonlarda yatırımcının bir süre tercihi bulunmuyorsa fonlar süresiz olarak kuruluyor. Ancak her durumda da, KT Portföy performans dönemi sonlarında, performans sunumu ile birlikte portföy stratejisini yatırımcı ile birlikte gözden geçirip gerekli revizyonları yapıyor. Ekonomik döngüleri de göz önüne alarak, fonun verimli sonuçlar vermesi için en az 3-5 yıllık bir süreye ihtiyaç bulunduğunu söyleyen Kütük, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Özel fonlar, yatırımcılara kendi risk ve getiri profillerine uygun, özel portföy yönetim stratejileri oluşturmalarına olanak tanıyor. Performans ücreti uygulaması da söz konusu olduğu için yönetim ücretleri görece düşük belirlenebiliyor. Ancak fonun yatırım stratejisine de bağlı olmakla birlikte özel fon talep eden yatırımcının vade perspektifi uzun nitelikte olmalı ve yatırımcı, portföyünde çok fazla plansız giriş-çıkışlar yapmamaya özen göstermeli. Bu kapsamda belirli bir tutarın üzerindeki portföyü için profesyonel yönetim isteyen aile ofisleri, şirket sahipleri, sigorta şirketleri, personel sandıkları, vakıflar, dernekler, sendikalar ve üniversitelere, özel fonlar avantaj sağlıyor.”

Özel fonların avantajı bol

Özel fon yönetimi kurumsal ve bireysel yatırımcılara birçok avantaj sunuyor. Portföy yönetim şirketlerinin yöneticileri öne çıkan avantajları şöyle sıralıyor:

• Etkin varlık yönetimi yapan özel fonlar, yatırımların tek elden yönetimi, müşteri gizliliği, operasyonel işlem kolaylığı, zaman ve maliyet avantajının yanı sıra portföy çeşitliliği ve vergi etkinli sağlıyor.

• Özel fonlar portföylerini fonu çıkartan kurum veya bireyin risk profili, hedefi ve yatırım vadesine göre belirleniyor.

• Fonu çıkartan kişi veya şirketin talebine göre özel fonların portföy yönetimi tamamen portföy yönetim şirketi tarafından gerçekleştiriliyor. Ancak dileyen kişi ve kurumlar zaman zaman fon portföyü yapısına ilişkin talepte bulunabiliyor.

• Özel fonların da tıpkı yatırım fonları gibi vergisel avantajı var. Bireyler için çıkartılan fonlardan yüzde 10 stopaj kesilirken, tüzel kişilerin stopaj oranı sıfır.

Tüm fonlar gibi özel fonlar da oldukça likit. Portföyünde hisse senedi olan fonlarda takas iki gün olurken, kısa vadeli borçlanma araçlarında bu süre sadece T. Yani öğlene kadar verilen satış emrinin parası aynı gün yatırımcının hesabına yatırılıyor.

• Özel fon kuran bireysel veya kurumsal müşteriler diledikleri takdirde fon pay satışı veya yeni pay alımı yapabiliyor. Bu da nakit ihtiyacı olduğunda veya nakit fazlası olduğunda fondan karşılanma imkanı sağlıyor.

• Yatırım fonları birçok yatırım enstrümanından oluştuğu için risk de dağıtılmış oluyor.

• Fonlar piyasaları çok yakından takip eden para yöneticileri tarafından aktif şekilde yönetiliyor. Bu nedenle bireysel yatırımcılara göre daha yüksek getiri elde etmesi hedefleniyor.

Takas maksimum iki gün

Özel yatırım fonlarının takas süreleri tıpkı diğer yatırım fonlarında olduğu gibi portföyündeki menkul kıymetlere göre değişiklik gösteriyor. Örneğin özel yatırım fonunun portföyünde hisse senedi varsa takas süresi T+2. Yani fonun sahibi pay satış emri verdikten iki gün sonra para hesabına yatırılıyor. Şayet yatırım fonunun portföyünde sadece sabit getirili enstrümanlar varsa o durumda takas süresi T+1 oluyor. Sabit getirilide kısa vadeli borçlanma araçları kullanılıyorsa bu durumda takas süresi T oluyor. Yani saat 13:00’e kadar talimat veren bir kişi aynı gün içinde parasını alabiliyor. Burada tek istisna portföyünde yabancı menkul kıymet bulunduran özel fonlar. Uzmanlar yabancı hisse senedi ve tahvillerde takas süresinin ülkelere göre farklılık gösterdiğini belirtip sürenin ise T+2’den daha uzun olduğu bilgisi veriyor.

ESİN ÇETİNEL