2019 gelirlerinin beyan dönemi başladı

GELİR vergisi, gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratların safi tutarı üzerinden artan oranlı tarifeye göre alman şahsi ve dolaysız bir vergidir. Mevzuatımıza göre, gerçek kişilerin gelir vergisine tabi kazançları, ticarî kazançlar, zirai kazançlar, serbest meslek kazançları, ücretler, gayrimenkul sermaye iratları (kira gelirleri), menkul sermaye iratları (faiz, kar payı gelirleri), diğer kazanç ve iratlar olmak üzere yedi gelir unsurundan oluşmaktadır. İlgili gelirleri elde edenler, bir sonraki yıl Mart ayının 1-31 ’i arasında elektronik olarak bağlı bulundukları vergi dairelerine yıllık gelir vergisi beyannamesi vererek, ödenecek vergilerini ise, Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksit ile ödemeleri gerekiyor.

Yukarıda sayılan ilk üç gelir unsurunu elde edenler, beyanlarım genellikle mali müşavirleri aracılığı ile beyan ederler. Ancak, diğer dört gelir unsurunu elde edenler ise, beyanlarını “hazır beyan sistemi” ile genellikle kendileri verirler. İş bu yazımızda, daha ziyade kira geliri olarak bilinen gayrimenkul sermaye iradı (GMSİ) elde edip kendi beyannamelerini verecek mükellefleri bilgilendirmek için bazı önemli konulara değineceğiz.

HAZIR BEYAN SİSTEMİ NEDİR?

Hazır Beyan Sistemi; beyana tabi gelirleri sadece gayrimenkul sermaye iradı, ücret, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlardan ibaret olan mükelleflerimizin beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığı (GÎB) tarafından önceden hazırlanan ve internet ortamında kişilerin onayına sunulan çok basit bir sistemdir.

Sisteme ve detaylı bilgiye Gelir İdaresi Başkaniığı’mn “www.gib.gov.tr” internet adresinden ulaşılabilir. Sisteme, kimlik bilgilerinizi girip özel güvenlik sorularını cevaplayarak ya da herhangi bir vergi dairesinden ücretsiz olarak alabileceğiniz “İnternet Vergi Dairesi Şifresi” ile giriş yapılabilir.

Beyannameler, 1-31 Mart tarihleri arasında 7 gün 24 saat açık olan sistem kullanılarak gönderilebilir.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

2019 takvim yılında, sahip oldukları mal ve hakları kiraya vererek gelir elde eden (ticari, zirai veya mesleki kazancı olan mükellefler hariç) kişilerin;

• Yıllık konut kira geliri, istisna tutarı olan 5.400 TL’yi aşanların,

• Yıllık işyeri kira geliri, stopaja tabi brüt kira geliri 40.000 TL’yi aşanların sistem üzerinden yıllık beyanname vermeleri gerekiyor. Gelirleri, yukarıda belirtilen istisna ve beyan sınırını aşmayanların beyanname vermesi gerekmiyor. Beyanlar, “götürü gider” ve “gerçek gider” usulü olmak üzere iki yöntemle yapılabiliyor. Giderlerini bclgelendiremeyenler genellikle “götürü gider” usulünü seçiyor. Götürü gider usulünü seçen mükellefler iki yıl geçmedikçe gerçek gider usulüne geçemezler.

• Götürü gider usulünü seçen mükellefler, 2019 yılında elde ettikleri mesken kira gelirlerinden istisna tutarı olan 5.400 TL’yi düştükten sonra kalan tutarın yüzde 15’i oranındaki götürü gideri gerçek giderlere karşılık olmak üzere indirdikten sonra kalanı üzerinden vergi hesaplamaları gerekiyor.

• Gerçek gider usulünü seçen mükellefler, 2019 yılında elde ettikleri kira gelirlerinden 5.400 TL istisna tutarı dışında, ev sahibi tarafından belgeli ödenen giderleri (tamir, bakım, onarım, tesisat vb.) indirdikten sonra kalanı üzerinden vergi hesaplamaları gerekiyor.

ÖZELLİKLİ DURUMLAR

Kira gelirinde, gelirin elde edilmesi tahsil esasına bağlanmıştır. Tahsil esasına göre kira geliri vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak tahsil edilmiş olmalıdır. Örneğin, 2017 ve 2018 kira gelirleri topluca 2019 yılında tahsil edilirse, 2019 yılının geliri olarak dikkate alınacak.

Öte yandan, gelecek yıllara ait olup, peşin tahsil edilen kira bedelleri (tahsilatın yapıldığı yılın değil) gelirin ait olduğu yılın hasılatı olarak kabul edilir. Örneğin, 2020 ve 2021 yılları kira gelirleri topluca 2019 yılında tahsil edilirse, her yıla ait kira tutarı ilgili yılda beyan edilecek.

Ayrıca, beyan edilen gelirin yüzde 15’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla şahıs sigorta primleri ile yine beyan edilen gelirin yüzde 10’unu aşmaması şartıyla eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilen gelirlerden indirilir. İndirimler sonrası kalan vergi matrahı olup üzerinden yüzde 15 ila yüzde 40 oranında gelir vergisi hesaplanması gerekiyor. Stopaja tabi işyeri kira gelirlerinin tutarına ve vergi dilimine göre, vergi iadesi bile çıkabiliyor.

Gayrimenkullerle ilgili tüm bilgiler; Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilgili (banka, tapu, elektrik, su, doğalgaz, PTT, DASK, TOKİ) kuruluşlardan internet sistemi üzerinden alındığından, cezalı duruma düşmemek için kişilerin kira gelirlerini zamanında ve doğru beyan etmelerinde fayda bulunuyor.

TALHA APAK