İmalat sanayinde toparlanma sevindirdi

ÖNCÜ veriler yılın ikinci yarışma ilişkin iyimser beklentileri artırdı. Temmuz’da imalat sanayinde toparlanma ivmesi hızlandı. Ekonomik büyümenin öncü göstergesinin performansında referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (ISO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) Temmuz’da 56.9 düzeyi ile Şubat 2011’den beri en yüksek seviyeye yükseldi. Türkiye İmalat PMI, Mart, Nisan ve Mayıs aylarındaki gerilemelerin ardından Haziran’da başlayan toparlanma ivmesini, Temmuz’da artırdı. PMI Temmuz verilerine göre Türk imalat sektöründeki canlanma devam ederken birçok alt sektörün faaliyet koşullarında güçlü iyileşmeler yaşandı.

Temmuz’da tüketici fiyatları yıllık enflasyonunda gerileme eğilimi görüldü. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Temmuz’da aylık yüzde 0.58 artarken, baz etkisiyle yıllık enflasyon bir önceki aya göre 0.86 puan azalışla yüzde 11.76 oldu. Enflasyon bu düzeyi ile beklentilerin altında gerçekleşti. Temmuz’da yıllık TÜFE’de yaşanan gerilemeye işaret eden Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Tvvitter hesabından yaptığı paylaşımda enflasyonla mücadelede yapısal reformlara dikkat çekti. Albayrak, “Enflasyon konusundaki mücadelemizi, hedefe ulaşma azmimizi ve bu konuda atacağımız yapısal adımları kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz” dedi.

Geçen hafta TCMB ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) da kritik açıklamalar geldi. İktisadi toparlanmanın güç kazandığına işaret eden TCMB, Ağustos başı itibarıyla normalleşmeyle birlikte, hedefli ilave likidite imkanlarının kademeli olarak azaltılacağını açıkladı. TCMB, fiyat istikran ve finansal istikrar temel amaçları çerçevesinde, bütün araçların piyasalardaki aşırı oynaklığın azaltılması doğrultusunda kullanacağını kaydetti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ise, yurtdışı yerleşiklerin TL erişimini sınırlayan düzenlemede esneklik sağlandığı açıklaması geldi. Ardından TCMB Başkanı Murat Uysal, BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben ve bazı banka genel müdürleriyle İstanbul’da bir araya gelinen toplantıda normalleşme sinyali verildi. TCMB, 7 Ağustos’ta ise likidite yönetimi çerçevesinde 10 Ağustos 2020’den itibaren geçerli olmak üzere piyasa yapıcı bankalara açık piyasa işlemleri çerçevesinde tanınan likidite imkân limitlerinin yarıya düşürüldüğünü duyurdu.

“MALİYET YÖNLÜ BASKI FAZLA”

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Temmuz’da aylık en yüksek azalış yüzde 3.48 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2020 Temmuz’da azalış gösteren diğer ana grup ise yüzde 1.28 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Gıda ve giyim kalemleri hariç alt kalemlerde fiyat artışları devam etti.

Yurtiçi üretici fiyat endeksi (YI-ÜFE) Temmuz’da bir önceki aya göre yüzde 1.02 arttı, yıllık enflasyon önceki aya göre 2.16 puan artışla yüzde 8.33 oldu.

Tüketici enflasyonu üzerinde maliyet yönlü baskıların fazla olduğuna dikkat çeken A&T Bank Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ayşe Özden, önümüzdeki dönemde enflasyon seyrini kurJcaynaklı maliyet baskısı, emtia fiyatları ve iç talep dinamiklerinin belirlemeye S devam edeceğini kaydetti. Yılsonu enflasyon tahminini yüzde 10 olarak koruduklarını dile getiren Özden, para politikası tarafında ise Merkez Bankası’nın ‘bekle-gör’ stratejisine bağlı kalarak faiz indirim sürecinin sonuna geldiğini ve politika faizini yılsonuna kadar yüzde 8.25’te sabit tutacağını tahmin ettiklerini kaydetti.

“GÜÇLÜ ÇIKIŞ SAĞLAYACAK”

2020 Temmuz’da geçen yılın aynı ayına göre ihracat, yüzde 5.78 oranında azalarak 15 milyar 12 milyon dolar, ithalat yüzde 7.66 oranında azalarak 17 milyar 756 milyon dolar oldu. Ticaret Bakanlığınım resmi olmayan geçici verilerine göre, (genel ticaret sistemi kapsamında) dış ticaret açığı yüzde 16.78 azalarak 2 milyar 744 milyon dolara geriledi. Temmuz ihracatı bir önceki aya göre yüzde 11.5 arttı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan eg2 Temmuz’da hem 15 milyar 12 milyon dolar ile 2020’nin en yüksek ihracat değerine, toplamda yüzde 84.5 ve altın hariç ise yüzde 93.9 ile en yüksek ihracatın ithalatı karşılama oranına ulaşıldığını vurguladı. Pekcan, salgının tüm olumsuzluklarına rağmen Türkiye’nin güvenilir ve istikrarlı bir tedarikçi olduğunu kanıtladığını belirterek, Temmuz’daki ihracat rakamlarının Türkiye ekonomisinin pandemi sürecinden güçlü bir çıkış sağlayacağına dair inancı güçlendirdiğini kaydetti.

Ticaret Bakanlığı verilerine göre, yılın ilk yedi ayında ihracat yüzde 13.68 oranında azalışla 90 milyar 32 milyon dolar, ithalat yüzde 3.90 azalışla 116 milyar 651 milyon dolar, dış ticaret açığı yüzde 55.8 artışla 26 milyar 618 milyon dolar oldu. Son 12 aylık dönemde ihracat aylık yüzde 7.51 oranında azalışla 166 milyon 569 milyon dolar, ithalat ise yüzde 1.13 oranında artışla 205 milyar 615 milyon dolar oldu.

Vergi indirimlerinin olumlu etkisi bekleniyor

Covid-19 salgınından etkilenen ekonomik faaliyetlere destek sağlanması amacıyla başta esnaf olmak üzere tüm vatandaşlara yönelik vergi indirimine gidildi. 2020 sonuna kadar işyeri kira stopajı yüzde 20’den yüzde 10’a indirildi. Küçük ev aletleri bakım onarımı, sanatsal-kültürel faaliyetler, düğün, nikah organizasyonu, konut temizlik ve bakım onarımı, tamir, kuru temizleme, terzilik gibi esnaf hizmetlerinde KDV yüzde 18’den yüzde 8’e indirildi. Ayrıca konaklama ve yeme içme, sinema tiyatro, müzede yüzde 8 olan KDV oranlan da geçici olarak yüzde l’e çekildi. Ekonomistler, otel-lokanta olmak üzere bazı önemli hizmet gruplarında geçici KDV indirimine gidilmesinin ne ölçüde tüketiciye yansıtılacağı belirsiz olsa da, manşet ve hizmet enflasyonunda aşağı yönlü etkide bulunabileceğine dikkat çekiyor.

Murat AKYOL / Ünlü Menkul Değerler Araştırma Müdürü
“Net dipten dönüş verileri”

TÜFE’de yıllık rakamdaki geri çekilme baz etkisinden kaynaklandığı gibi aylık bazda gerçekleşmenin (yüzde 0.58) Temmuz aylarının tarihsel ortalamasına {yüzde 0.14) kıyasla yüksek olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla, enflasyon geri çekilmiş olsa da TCMB’nin para politikasında değişiklik yapmasını beklemiyoruz. Faiz oranlarında değişiklik öngörmüyoruz. Türkiye PM1 imalat endeksi ise Haziran’daki toparlanmanın Temmuz’da devam ettiğini gösterdi. Öncü göstergeler iyileşmeye yönelik net sinyaller verdiği için PMI rakamlarındaki artış sürpriz değil. İmalat endekslerindeki toparlanma piyasaların ardından ekonomilerin de dipten dönüşünü yansıtan net bir tablo ortaya koyuyor. PMI endeksi üçüncü çeyreğe güçlü bir ivme ile başlanacağının sinyallerini veriyor.

Prof. Dr. Erhan ASLANOGLU / Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı
“Göstergeler toparlanmayı teyit ediyor”

Giyim ve gıda dışındaki sektörlerdeki ve Yİ-ÜFE’deki yükseliş, maliyet enflasyonunun arttığını gösteriyor. Enflasyona baskı yapan ana dinamiklerde çok büyük bir değişiklik yok. Dolayısıyla önümüzdeki dönem kurlardaki hareket, pandemi kaynaklı arz kesintileri ve birim maliyet artışını izleyeceğiz. PPK’da faize dokunulmayacağını, enflasyonla ilgili kaygıların sürdürüleceğini tahmin ediyorum. İSO Türkiye İmalat PMI Temmuz’da güçlü toparlanmaya işaret etti. Dünyanın birçok ülkesinde de PMI verisûbenzer görüntü sergiledi. Bu yılki daralma beklenenden az olabilir.