Türkiye-Fransa ekonomik ilişkiler çok köklü

DOĞU Akdeniz’de yaşanan gelişmeler nedeniyle Türkiye-Fransa ilişkileri bu sıralar gergin seyretse de iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler çok köklü. Türkiye’nin en önemli dış ticaret partnerlerinden biri olan Fransa, en fazla ihracat yaptığımız ülkeler sıralamasında listenin ilk sıralarında yer alıyor. Üstelik Fransa sadece en fazla ihracat yaptığımız ülkelerden biri değil, aynı zamanda Türkiye’de en fazla yatırımı olan ülkelerin de arasında. Başta Renault olmak üzere 30 civarında Fransız şirketin Türkiye’de yaklaşık 5.5 milyar dolar düzeyinde yatırımı var. Bu hafta Fransa ekonomisini ve Türkiye ile Fransa arasındaki ekonomik ilişkileri mercek altına aldık.

EN BUYUK YEDİNCİ EKONOMİ

Dünyanın en büyük yedinci ekonomisi olan Fransa, güçlü sanayi temeli, çok sayıda büyük ulusal işletmesi ve önemli uluslararası fuarlara ev sahipliği yapması ile sayısız ticaret fırsatları barındıran bir ülke. Çeşitlendirilmiş ve sofistike tüketim alışkanlıkları, yüksek harcama güçleri ile Fransız tüketiciler ticaret partnerlerine yüksek karlılık potansiyeli sunuyor. Fransa, Dünya Bankası “îş Yapma Kolaylığı” endeksinde 32’nci sırada yer alıyor.

67 milyonluk nüfusu ile Fransa, Almanya’dan sonra AB’nin en kalabalık ikinci ülkesi. 2019’daki yüzde 8.4’lük işsizlik oranı ile bu alanda hem dünya hem de Avrupa Birliği (AB) ortalamasının üstünde. Bunun başlıca nedeni, Fransa’daki katı işgücü piyasası düzenlemeleri, işgücünün yüzde 77’si hizmetler sektöründe, yüzde 20’si sanayide istihdam ediliyor. Hizmetler sektöründeki istihdamının son 10 yılda devamlı artan eğilimde olması, Fransa ekonomisinin gelişimini sürdürdüğünün bir göstergesi. 2019’daki GSYH büyüklüğü cari fiyatlarla 2.7 trilyon dolar olan Fransa, AB’de Almanya’dan sonra ikinci en büyük eko-durumunda. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre ise, 2019’da yıllık reel olarak yüzde 1.3 oranında büyüyen Fransa ekonomisinin, 2020’de Covid-19 etkisiyle yüzde 7.2 daralması bekleniyor.

NÜKLEER ENERJİDE İKİNCİ

Gelişmiş ve sanayileşmiş bir ülke olan Fransa’da, enerji, kimya, turizm, ulaşım, yiyecek, içecek ve hazır giyim önde gelen sektörleri oluşturuyor. Bu sektörlerde alanında lider birçok firmaya ev sahipliği yapıyor. Fransa turizm sektöründe de dünyada söz sahibi ülkeler arasında yer alıyor. Dünya Turizm Organizasyonu verilerine göre, dünyada en çok turistin ziyaret ettiği ülke, başkenti Paris ise Bangkok’un ardından yılda yaklaşık 20 milyon turist ile dünyada en çok ziyaret edilen ikinci şehir.

Nükleer Enerji Enstitüsü verilerine göre Fransa, ABD’den sonra dünyada en fazla nükleer enerji üreten ülke durumunda. Fransa Ulusal Meclisi, yenilenebilir enerji üretimini artırmaya yönelik kararlar alarak mevcutta yüksek oranda nükleer kaynaklı olan enerji üretiminin 2030’a kadar yüzde 33 oranında yenilenebilir enerjiden üretilmesini hedeflemiş durumda. Ancak AB raporları yapılan yatırımların bu hedefin altında kalındığını gösteriyor.

DIŞ TİCARET 14 MİLYAR DOLAR

Comtrade verilerine göre, Fransa 2019’da toplam 569 milyar dolarlık ihracat, 651 milyar dolarlık da ithalat gerçekleştirdi. En yakın ticari ilişkilerini komşu ülkeler olan Almanya, İtalya, Ispanya, Belçika ve dünya ticaretinde başı çeken ABD ve Çin ile yapıyor. Türkiye ise 2019’da 6.76 milyar dolarlık ithalat yaparken, bu ülkeye yaklaşık 7.95 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 2019’da 14 milyar doları aşan ikili ticaret ile Fransa, Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı yedinci ülke konumunda.

Türkiye’nin Fransa’ya en çok ihracat yaptığı sektörlerin başında otomotiv, makine ve makine parçaları, elektrikli cihazlar ve giyim ve aksesuarları geliyor. Bu sektörlerin tümünde son beş yılda artış görülürken, yıllık ortalama yüzde 15 büyüme ile otomotiv ve yıllık ortalama yüzde 12 büyüme ile makine ve makine parçaları ilk sıralarda göze çarpıyor.

Türkiye’nin Fransa’ya gerçekleştirdiği I genel ihracat ise yıllık ortalama yüzde 8’in üzerinde bir artış gösteriyor. Fransa’nın toplam ithalatında da son beş yılda artış gösteren ve dış ticaret dengesinin negatif olduğu bu iki sektör, Türkiye’nin Fransa’ya ihracatında artış için yüksek potansiyel taşıyor.

SEKTÖRLER BENZER

Türkiye’nin Fransa’dan en çok ithalat yaptığı sektörler ise otomotiv, makine ve makine parçaları, demir çelik, elektrikli cihazlar, plastik ve plastik ürünleri olarak sıralanıyor. Son beş yılda yıllık ortalamaya bakıldığında otomotiv ithalatının yüzde 5, makine ve makine parçaları ithalatının da yüzde 6 gerilediği dikkat çekiyor. Türkiye’nin Fransa’dan genel ithalatı ise söz konusu dönemde yüzde 4 oranında gerilemiş durumda. Bu dönemde yapılan ihracatta en fazla artış ise yıllık ortalama yüzde 14 oranında artış gösteren demir çelik sektöründe görüldü.

Fransa ile ticaretimizde en fazla ihracat ve ithalat yaptığımız sektörler büyük oranda benzerlik gösteriyor. Ancak, bu sektörlerde ihracatımızda artış meydana gelirken ithalatımızın azalması Fransa ile ticaretimizin yıldan yıla daha karlı bir hale geldiğinin göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Türkiye’deki bazı büyük Fransız yatırımları

A Raymond, Air Liquide, Bel Karper Gıda, Biolandes Gül, Chimirec Avrasya, Danone, Danone Tikveşli, Darinda Turkey, Eker Süt Ürünleri, Erikli Su, Innovcoat Boya, Konya Çimento, Leana Tekstil, Lesaffre Mayacılık, Ligum Kauçuk, Mais-Motorlu Araçlar, Mecalac İş Makineleri, Meriç Grup Çelik İskele, Nexans Türkiye, Paktürk Ambalaj, Saint Gobaın Weber Yapı Kimyasalları, Sırmagrup İçecek, Tamtaş Yapı Malzemeleri, Total Turkey, Tubest Baca Sistemleri, Özlem Tarım Ürünleri, İşbir Optik Sanayi.

Çağatay ÖZDOĞRU / DEİK Türkiye-Frans İş Konseyi Başkanı
“İlişkilerimiz köklü bir geçmişe dayanıyor”

Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinden olan Fransa ile güçlü ticari ilişkilerimiz mevcut. Burada, her iki ülkenin de güçlü ulusal ve uluslararası ticari fırsatlar sunmasının rolü elbette büyük. Salgın sonrası dönemde, küresel ekonomi zorlu bir dönem geçirdi.

Ekonomik göstergeler açısından, İspanya ve İtalya ile birlikte Fransa da pandemiden en çok etkilenen ülkeler arasında yer aldı. 2021’de pandeminin etkilerinin azalmasıyla birlikte Fransa ekonomisinin tekrar toparlanmaya geçmesi beklenirken, ülke ekonomisinin ancak 2025’te 2019 seviyesini yakalayabileceği öngörülüyor. Türkiye, Fransız yatırımcılara pek çok fırsat sunuyor. Özellikle son dönemde, Fransızların Türkiye’ye artan ilgilerini gözlemliyoruz. Salgın sonrası dönemde de ikili ticari ilişkilerimizin güçlenerek devam edeceğini öngörüyorum. Türkiye’de faaliyet gösteren Fransız sermayeli firma sayısı 30. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanan net uluslararası yatırım pozisyonu verilerine göre, 2019 sonu itibariyle Türkiye’de bulunan Fransa sermayeli doğrudan yatırımların tutarı ise 5.5 milyar dolar seviyesinde. Türkiye ve Fransa ilişkileri, beş asırlık köklü bir geçmişe dayanıyor. Ayrıca Fransa’da yaşayan hatırı sayılır bir Türk nüfusu bulunuyor.

İkili siyasi ilişkilerde zaman zaman farklı konjonktür mevcut olabilir, ama bunun geçici bir dönem olduğuna inanıyorum. Fransa ile olan hem tarihi hem kültürel güçlü bağlarımız sayesinde, iki müttefik ülkenin asgari müştereklerde buluşarak aklıselimin kazanacağına dair güvenim tam. Siyasi ortamın Türk ve Fransız iş dünyasının pozitif etkileri ile daha iyi bir döneme gireceğini düşünüyorum.

Özbey Men