Kısa çalışmada işveren hatasına af geldi

COVID-19 ülke ekonomilerini çok ciddi etkiledi. Virüsün ülkemizdeki etkilerini en aza indirgemek için gerekli ekonomik tedbirler alındı ve alınmaya devam ediliyor. Söz konusu ekonomik tedbirlerden birisi de kısa çalışma oldu. Covid-19 nedeniyle, ülkemizde pandemi ilan edildiği 2020 Mart ve sonrası dönemde 400 bini aşan kısa çalışma başvurularının oluşturduğu yoğunluğu engellemek amacıyla kısa çalışma uygunluk denetimi beklenmeksizin ödeneklerin ödenmesine ilişkin mevzuat yürürlüğe konuldu. Ancak bu süreçte çeşitli nedenlerden kaynaklanan, işveren hatası sonucu fazla veya yersiz hesaplamalar sonucu yapılmış ödemeler için 17 Kasım 2020 tarihinde yayımlanan torba kanun ile terkin imkanı getirildi.

YASAL DÜZENLEME

17 Kasım tarih ve 31307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan,7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 14’üncü maddesi ile 4447 sayılı işsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 29 uncu maddesinde, “Yeni koronavirüs sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler hakkında Bakanlık ve Kurum personeline herhangi bir sorumluluk yüklenemez. Bu kapsamda 2020 Ekim ayı ve öncesi döneme ait işverenlerin hatalı işlemlerinden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemelerden bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olanlar terkin edilir. Tahsil edilenler iade veya mahsup edilemez” hükmüne yer verildi.

İlgili, 4447 sayılı Kanunun geçici 29’uncu maddesi 17/11/2020 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş olup anılan maddeye ilişkin uygulamanın usul ve esasları ise, IŞ-KUR’un 11/12/2020 tarihli genelgesiyle aşağıdaki açıklamalar yapıldı.

İŞ-KUR GENELGESİ

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, İşsizlik Sigortası Dairesi Başkanlığı’nın 11/12/2020 tarih ve E-72808405-010.06.02-00007395095-220/05 sayılı, Covid-19 Gerekçeli Kısa Çalışma Uygulamalarına İlişkin Fazla ve Yersiz Ödemelerin Terkini konulu genelgesi ile nelerin terkin edileceği, nelerin terkin edilemeyeceği konularında uygulama usul ve esaslarına açıklık getirildi. Şöyle ki…

a) Terkin edilecek fazla ve yersiz ödemeler:

• Yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma uygulamalarına ilişkin olmalıdır.

• Fazla ve yersiz ödeme oluşturma işleminin hangi tarihte yapıldığına bakılmaksızın ödeme dönemi 2020 Ekim ayı ve öncesi döneme ait olmalıdır.

• 17/11/2020 tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olmalıdır.

• İşverenlerin hatalı işlemlerinden kaynaklanmış olmalıdır.

• Yeni koronavirüs (Covid-19) gerekçeli kısa çalışma uygulamaları kapsamındaki fazla ve yersiz ödemeler işverenin hatalı işlemi olup olmadığına veya hangi tarihte tahsil edildiğine bakılmaksızın tahsil edildikten sonra iade veya mahsup edilemeyecektir.

b) Terkin edilmeyecek fazla ve yersiz ödemeler:

İşverenlerin yaptığı hatalı işlemden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler terkin edilecek. Ancak, aşağıda belirtilen durumlar işverenlerin yaptığı hatalı işlem olarak kabul edilmiyor ve bu kapsamdaki fazla ödemelerin tahsil ve takip işlemleri başlatılıyor.

• Denetim raporlarına (kısa çalışma talebinin uygun bulunmadığına ilişkin denetim raporları hariç) istinaden oluşan fazla ve yersiz ödemeler,

• Kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunun 25’inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkartılmasından kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler.

Yapılan bir işlemin “işverenlerin yaptığı hatalı işlem” olup olmadığına ilişkin olarak tereddüt edilen her husus il müdürünün başkanlığında oluşturulan biri işsizlik sigortası servisinden sorumlu il müdür yardımcısı veya şube müdürü olmak üzere en az üç kişiden oluşacak komisyon tarafından sonuçlandırılır.

Özellikle, pandeminin başladığı Nisan 2020-Haziran 2020 dönemi olan ilk üç aylık dönemde KÇÖ’den yararlanan birçok işyerinin, konunun yeterince anlaşılamaması, çok aceleye getirilmesi, müfettişlerin yerinde yeterli denetimleri yapamaması, başvurularda hatalar yapılması vb. hususlar nedeniyle birçok işverenin hatalı işlem yapması ve bu hatalı işlemler nedeniyle fazla veya yersiz ödemelerden yararlanmış olabilmeleri mümkündür. Bu nedenle, 2020 Ekim ayı ve öncesi dönemlere ait bazı hatalı işlemlerin terkin edilmesi yerinde oldu.

TALHA APAK