Dünyayı saran NFT trendini uzmanlar yorumladı

JACK Dorsey’nin attığı ilk tweet NFT olarak 2.9 milyon dolara satıldı. NBA’in Top Shot projesi ile maçların önemli anları NFT haline getirilerek satışa sunuldu. Beş aylık süreçte 250 milyon dolarlık NFT satışı gerçekleştirildi. Ünlü sanatçı Beeple’ın ‘Everydays: The First 5000 Days’ isimli dijital sanat eseri ise tek başına 69 milyon dolara satıldı.

NFT satışı

Dünyayı kasıp kavuran NFT (Non Fungible Token) trendini Türkiye de yakaladı. Tarık Tolunay’ın Pandemi isimli sanat eseri Mart ayında Iranlı bir koleksiyonere 36 bin dolara satıldı. Bu, Türkiye’nin NFT’ye çevrilerek satılan ilk eseri oldu. Futbolcu Mesut özil de avatar, şapkalar, kramponlar ve giysilerden oluşan koleksiyonunu satışa sundu. Cüneyt özdemir, bir tweet’ini, Saba Tümer ise kahkahasını sattı.

4129 Grey CEO’su Alemşah Öztürk, oyuncu Bensu Soral gibi birçok kişi de NFT eserlerini satışa çıkardı. Gülben Ergen, kendisiyle özdeşleşen ‘Bana unutmayın ki hiçbir şey olmaz’ cümlesini bağış amaçlı NFT kaydını yaparak satışa çıkardı. Saba Tümer’in kahkahası 90 bin TL’ye satıldı. Kral Şakir’in yaratıcısı karikatürist Varol Yaşaroğlu, ‘Muix’ çizimleri ile .

NFT satışına çıktı. Hatta son çıkan kripto para yönetmeliği bile NFT üzerinden satışa çıktı. Kripto para araştırmacısı Enes Özkan, TCMB’nin yeni kripto para yönetmeliğini NFT olarak, yani blokzincir üzerinde kendisi tarafından imzalanmış bir sanat eseri olarak satışa çıkardığını duyurdu. Tasarımcı Murat Pak’ın Piksel isimli 1 pikselin görüntüsünden oluşan eseri de yakın zamanda 1.36 milyon dolara satıldı.

NFT teknolojisi aracılığıyla, dijital sanat eserlerini, bir tweet’i, bir maçın efsane olmuş 10 saniyesini, aslında dijitalde yer alan her şeyi ve her anı blokzincir üzerinden alıp satabiliyorsunuz. Genellikle koleksiyon amaçlı yapılan bu satışlarda, dijital ürünü satın alan kişi bir başkasına sattığında, ilk satıcı da otomatik olarak komisyonunu alıyor. NFT rüzgarı başta sanat, spor ve oyun dünyası olmak üzere tüm dünyayı sarmış durumda. Peki bu çılgınlık nereye gidiyor? Uzmanlar NFT trendine ilişkin tüm merak edilenleri masaya yatırdı…

BLOKZIIMCIRDE BAKKAL DEFTERİ

Cerebrum Tech Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Dr. R. Erdem Erkul blokzincirin geleceğin umut veren teknolojilerinden biri olduğunu belirterek, “Blokzincir, bilgisayar terminolojisinde birbirine zincir halinde bağlı blokların tuttuğu ve sürekli büyüyen bir işlem kayıt defterini ifade eder. Eşten eşe birbirine bağlı olan bu blokların işlem kayıtlarını sakladığı depoya da dijital defter diyoruz.

Peki bu teknolojiyi nasıl basit bir şekilde anlamlandırabiliriz? Bir bakkal defteri düşünün, bu bakkal defteri kaybolduğunda bakkal ve müşteriler arasında bir mağduriyet oluşacaktır. Fakat blokzincir teknolojisiyle bu bakkal defterinden anonim bir şekilde 10 bin kopya olduğunu düşünün. Bu muazzam şekilde hata payını, hilecilik ve çalınma riskini azaltıyor. Herkesçe ulaşılabilir, anonim bir bilgi kayıt zinciri oluşuyor. Bloklara işlenen kayıtların kınlamaz ve değiştirilemez olmasının altında ise basit bir mantık yatıyor. Blokları bozabilmek için milyarlarca kopyası olan bu kayıt defterindeki blokların yarısından fazlasının değiştirilmesi gerekiyor. Böyle bir müdahalenin yapılabilmesi ise neredeyse imkânsız” diyor.

SANAL KEDİLERE 845 BİN DOLAR

Blokzincir teknolojisinin beraberinde NFTlerin de sanat dünyası tarafından hızla benimsendiğinin de altını çizen Erkul şu bilgileri aktarıyor: “NFT’yi daha çok bir sertifika, bir tapu gibi düşünebilirsiniz. Fiziki dünyadaki bir varlığın blokzincir üzerinde aidiyetini NFT ile sağlayabiliriz. Dünya üzerinde bulunan tüm sanat eserleri, yaratıcısı tarafından NFT’ye dönüştürülebilir.

Üstelik bu dönüşüm bir taklit ya da kopya değil, aksine ürünün tek ve orijinal olduğunun kanıtıdır. Son günlerde sanatçılar hızla eserlerini NFT şekline dönüştürüyor ve sektörde inanılmaz büyüklükte satışlar söz konusu. Bu da sanat çevrelerinde sükse yapıyor tabii. Hatta geçtiğimiz günlerde ilk tweet’lerini satışa çıkaran bazı sanatçılar da oldu, örneğin, Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan CryptoKitties platformu var. Kripto kedi sahiplenen kullanıcılar bu kedilere bir sanat eseri gibi sahip oluyor.

Bu kedilerin biyolojide karşılaştığımıza benzer bir yapıları var. Her bir kedinin fenotipi ve bu fenotipi yaratan bir gen dizilimleri var. Bu gen dizilimlerinden gelen bilgi ile kullanıcılar farklı kedileri çiftleştirebiliyor ve yeni kediler oluşturabiliyorlar. Sadece 30 günde sanal kediler için 845 bin dolar harcandı.”

HER ŞEY DİJİTALE KAZINABİLİR

Blockchain Akademi Kurucusu Devrim Danyal, NFT’nin yeni nesil teknolojik bir kayıt sistemi olduğunu belirterek, “Blokzincir altyapısı üzerinde yer alan NFT sistemi, içerik üreticileri için bir nevi dijital tapu gibi değerlendirilebilir. Tanımlayabildiğimiz her türlü veriyi NFT haline dönüştürebiliriz. Bu verinin kaynağı olarak da, aklımıza gelen gelmeyen, gözlü görülen görünmeyen, elle tutulan tutulmayan her şeyi alabiliriz.

NFT, içerik üreticilerinin içeriklerinden seçecekleri bir bölümü ya da dilerlerse tamamını dijital ortamda tarihe kazımaları olarak da tanımlanabilir. NFT başlangıç olarak dijital eser ve anlar için kullanılıyor olsa da yakın bir gelecekte tüm sertifikasyon süreçlerimiz, gayrimenkul tapularımız, araç ruhsatlarımız, her türlü ehliyetlerimiz, okul diplomalarımız, sigorta poliçelerimiz gibi günlük hayatta kullandığımız her türlü belgeyi NFT olarak oluşturmaya ve kullanmaya başlayacağız” diyor.

NFT trendinin Türkiye’de de ilgi görmeye başladığını belirten Danyal, Türkiye’de tüm fiziksel ya da dijital içerik üreticilerini bir araya getirmeyi ve birbirlerinin sinerjilerinden faydalanmalarını amaçlayan NFTstüdyo.com adı altında bir toplulukları olduğunu söylüyor. Bu toplulukta dijital içerik üretenler sanatçılardan karikatüristlere, şarkıcı ve oyuncu sanatçılardan multidisipliner içerik üreticilerine, ekran ve beyaz perde yıldızlarından farklı sektörlerden bir çok tanıdık isim bulunuyor.

Bugüne kadar üretilmiş her türlü içeriğin dijital ikizini oluşturma yoluyla dijital tarihe kazımanın mümkün olduğuna işaret eden Danyal’a göre asıl dönüşüm, elimizde yazılı olarak bulunan resmi ya da özel tüm belgelerin NFT altyapısını kullanarak dijitalleştirilmeye başlandığında olacak. Bu noktadan itibaren artık internet bankacılığı tarzında kullandığımız dijital cüzdanlarımız içerisinde sadece rakam olarak hesap bakiyemizi değil, NFT varlıklar olarak evimizin tapusunu, aracımızın ruhsatını, mezun olduğumuz okulların diplomalarını da görmeye başlayacağız.

“2021 ‘DE PATLAMA YAŞANDI”

Türkiye Fintech Derneği FINTR Başkanı Demet Zübeyiroğlu NFT’yi, “Sanat eseri, gayrimenkul veya koleksiyon parçası gibi değiştirilemez, kopyalanamaz varlıkların blockzincir teknolojisi kullanılarak ‘token’lara dönüştürülmüş hali. Üç ana özelliği var, teklik, az bulunurluk ve bölünmezlik” sözleriyle açıklıyor. Satış hacmi açısından NFT’nin en popüler kategorisi sanal koleksiyon ürünleri halen tüm satışların dörtte birini oluşturuyor. 2017’de kullanıcıların sanal kedileri toplayıp büyütmelerini sağlayan CryptoKitties’le patlama yaşadıktan sonra biraz durulan bu alan, bu sene sporcuların ve ünlülerin token’a dönüştürülmüş sanal versiyonlarının satılmasıyla yeniden çok popüler hale geldi.

NFT’nin oyun sektöründe de hızla büyüdüğünü ifade eden Zübeyiroğlu, “Sanal gerçeklik ve sanal para kavramına zaten aşina olan oyuncular NFT’ler için mükemmel bir hedef kitle. NFT’lerin dahil olmasıyla oyun içi öğeler token’a çevrilerek satılabiliyor. Bu sayede hem oyun deneyimi daha somut ve ödüllendirici hale geldi hem de oyuncuların gelir elde edebileceği başka bir kanal açılmış oldu.

Diğer bir kullanım alanı da sanat sektörü. NFT kopyalanamaz ve bölünemez olduğundan satılan dijital esere kimin sahip olduğu, eserin özgün olup olmadığı gibi birçok soru işaretine doğrudan cevap veriyor. Böylece sahtekarlık ve telif hakkı ihlali gibi sorunlar ortadan kalkıyor” diyor. Geçtiğimiz sene tüm dünyadaki NFT işlemlerinin değerinin yaklaşık 340 milyon dolar olduğunu da hatırlatan Zübeyiroğlu, “2021’de ise NFT pazarında bir patlama yaşandı” diyor.

NFT SATIŞI YAPAN TÜRKLER

Zübeyiroğlu’nun verdiği bilgilere göre sanal dünyalar da NFT’lerin yoğun kullanıldığı başka bir alan. Decentraland, The Sandbox ve Cryptovoxels gibi merke-ziyetsiz sanal gerçeklik platformları, kullanıcıların sanal arazileri ve diğer oyun içi NFT öğelerini oluşturmalarına ve bunlardan para kazanmalarına olanak tanıyor. Bu kategori özellikle Z jenerasyonunda popüler. Son olarak henüz erken bir aşamada olsa da mülkiyet ve hisse gibi somut dünya varlıkları ve belgeler de NFT ile satılıyor. Aslında dünyada eşsiz ve nadir olan her şeyin NFT olarak satışa çıkarılabileceğini belirten Zübeyiroğlu şu bilgileri aktarıyor:

“Türkiye teknoloji trendlerini çok hızlı yakalayan bir pazar, NFT trendi de Türkiye’ye ulaştı. Dijital sanatçı Tarık Tolunay’ın ‘Frac-tal Istanbul-Pandemi’ adlı eseri, Türkiye’nin NFT’ye çevrilerek satılan ilk eseri oldu. Ve ardından diğer örnekler geldi. Bugün NFT’yi koleksiyoner fantezisi olarak gören taraflar olsa da daha önce blokzincir ve kripto paralar için de benzer yorumların yapıldığını hatırlatmak isterim. Balon olarak nitelendirilen teknolojilerin her birinin er ya da geç büyük pazarlar yarattığına tanık oluyoruz.

“DİJİTAL KOPYA ALINIYOR”

NFT’nin kamu sicillerinde tutulan kayıtların dijital bir versiyonu gibi düşünülebileceğini belirten Avukat özlem Sezgin ise, “Sanat eserinin sahibi eserinin NFT’sini sattığında, alıcı temelde çalışmanın dijital bir kopyasına, örneğin JPEG, PDF formatındaki bir kopya üzerinden, eser sahibi tarafından belirlenmiş haklara sahip olur. Yani NFT’ye sahip olmak demek NFT ile ilişkili sanat eserine sahip olmak değildir” diyor.

NFT’lerin kullanım alanının sınırsız olduğuna da değinen Sezgin’e göre, oyun avatarları, silahları, giysileri, diğer eşyalar gibi dijital koleksiyon parçaları veya önemli spor anlarının video görüntüleri, resim, müzik eseri, patent veya diğer fikri mülkiyet hakları, gayrimenkul, değerli eşyalar, araçlar ve diğer tüm mülkler, kayıtlar ve kimlik doğrulama belgeleri, lisanslar, akademik kimlik bilgileri, finansal belgeler, etkinlik biletleri, seçim, anket, oylama, sadakat programları, müşteri tanıma prosedürleri, ürün tedarik zinciri takibi ve daha fazlası için NFT kullanılabilir.

Sezgin kripto paralarla ödeme yapmayı yasaklayan yeni yönetmeliğin NFT’leri kapsayıp kapsamayacağı konusunda da şu bilgileri aktardı: “Nifty Gateway’in 100 bin doların üzerindeki ödemeler için banka hesabını bağlayabilme, kredi kartı ile ödeme yapabilme opsiyonunu saymazsak NFT, Bitcoin, Ethereum gibi kripto paralar ile satın alınabiliyor. 16 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazetede ‘Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmasına Dair Yönetmelik’ yayımlandı.

Kripto varlıklar, bu yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin olarak tanıma kavuşmanın yanı sıra kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamayacağı, kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamayacağı hükme bağlandı. Yani kripto parayla elbise ve benzeri alımlar yasaklandı.

Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemeyeceği de hükme bağlandı. Bu düzenleme ile kişiler, bir ödeme ya da elektronik para kuruluşu kullanıyorsa ki bankalar bu kuruluşlar arasında değil- kripto varlıkların alım satımını yapan platformlardan fon aktarımı için bu kuruluşları kullanamayacak. Bu arada global borsalardan yapılacak işlemler ile global borsalarla yerel kripto borsaları arasında herhangi bir engel olmadığını da belirtmek gerek.”

40 KARAKTERLİK DİJİTAL KOD

NFT ürünlerinin kopyalanamaz ve blokzincir ağında saklandığı için çahnamaz özellikte olduğunu belirten Coinoxs kurucusu Can Azizoğlu, “Satışa çıkarılacak ürünü kodlara dökerek açık artırma sitelerinde satışa sunabiliyorsunuz. Satın alan kişi ürünün 40 karakterlik dijital koduna sahip olarak tüm haklarını elinde tutabiliyor.

Bu yönüyle özellikle koleksiyonerlerin ilgi odağı. Aslında türünün tek örneği olabilecek her alanda kullanılması mümkün. Şimdiye dek sanat, spor, oyun sektörü ve hatta dijital parfüm gibi ilginç alanlarda kullanımını gördük. Dijitale dökülebilen her türlü ürünün NFT’ye dönüştürüldüğünü görmemiz şaşırtıcı olmayacaktır” diyor. Belki de ileride elinde NFT eseri bulunduranların bir DaVinci tablosu kadar değerli bir esere sahip olabileceğini söyleyen Azizoğlu, “Çok sayıda sanatçı, spor kulübü ve müzik grubu bu alandan kazanç sağlayabileceklerini fark etti.

Özellikle NBA’in Top Shot projesi, önemli anların NFT haline getirilip satışa sunulduğu bir site olarak öne çıkıyor. Beş ayda 250 milyon dolarlık NFT satışı gerçekleştirmesi aslında sektörün ne kadar büyüdüğünün bir başka kanıtı” diyor.

TÜRKİYE’Yİ BİTCİ TEMSİL EDECEK

Bittrex Global, CertiK, Fifth Era, Hard Yaka, Ledger, Trovio ve Uphold gibi dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinin bir araya geldiği Universal Protocol Alliance, bünyesinde oluşturacağı NFT işbirliği platformu için Bitci Teknoloji’ye üyelik davetinde bulundu.

Üyelik sürecinin sonlanmasıyla Bitci Teknoloji, söz konusu platformda Türkiye’den yer alan ilk ve tek blokzincir şirketi olacak, özellikle fintek ve blokzincir alanlarında Silikon Vadisi’nin en önemli girişimcileri arasında gösterilen Matthew C. Le Merle’in başkanlığını üstlendiği Universal Protocol Alliance, geçtiğimiz dönemde hayata geçirdiği dünyanın işleme açık ilk karbon token’ı olan ‘UPCÖ2’ ve net sıfır karbon emisyonuna sahip ‘Sıfır Bitcoin’ gibi yenilikçi projelerle adından söz ettirmişti.

Bitci Teknoloji Kurucusu Çağdaş Çağlar, böylesine önemli bir proje içinde yer almaktan mutluluk duyacaklarını ifade ederek, “Yola çıkarken en büyük hedefimiz ülkemizi blokzincir alanında en iyi şekilde temsil etmek, ülkemiz kaynaklarıyla küresel bir şirket yaratmaktı. Bugün bu doğrultuda çok önemli projeleri hayata geçiriyoruz. Bu daveti çok önemli bir dönüm noktası olarak görüyoruz. Bu işbirliğiyle birlikte Türkiye’yi bu platformda temsil eden ilk ve tek Türk şirketi olacağız” diyor.

Universal Protocol Alliance’ın farklı varlıkların tokenize edilmesi konusunda büyük bilgi birikimi olduğunu ifade eden Çağlar, platform bünyesinde bir NFT çalışma grubu oluşturulacağını söyleyerek şunları aktarıyor: “Taraftar token projeleri başta olmak üzere, enerji, gayrimenkul, tedarik zinciri gibi farklı alanlarda toke-nizasyon ile ilgili tecrübelerimizi aktarmaktan büyük mutluluk duyacağız. Umuyoruz ki buradan doğacak yeni iş fikirleriyle, blokzincirin dünyadaki kullanım alanlarının genişlemesine katkı sunarken, Türk yazılımcılarının başarılarını da dünyada gösterme fırsatı bulacağız.”

DOLANDIRICILARIN DA GOZBEBEGİ OLDU

NFT’ler popüler olmalarıyla beraber siber suçluların da gündemine girdi. Değiştirilemeyen token’ların dijital çizimler, animasyonlu GIF’ler, şarkılar veya video oyunlarındaki öğeler de dahil olmak üzere, dijital her şeyi içerebileceğini belirten Keepnet Labs Türkiye Genel Müdürü Erdinç Balcı, “Bir NFT, gerçek hayattaki bir tablo gibi türünün tek örneği veya bir ürünün birçok kopyasının bir kopyası olabilir. Blokzinciri, dosyanın sahipliğinin kime ait olduğunu izler. Son dönemde manşetlerden inmeyen NFT’lerin bazıları milyonlarca dolara satıyor. Kripto tabanlı NFT siber suçlulara da fırsat yaratıyor.

Bitcoin ve Ethereum’un yeniden yükseliş trendine girmesiyle gündeme gelen kripto para birimlerinin bir başka versiyonu olarak görülen NFT’ler, her birinin eşsiz oluşu ve değiştirilemeyen yapıları ile eşsiz sanat eserleri ile de benzerlik gösteriyor. Eserler kendi içlerinde orijinalliğini belgeleyecek şekilde düzenlenseler de hesaplar korunmadığı takdirde dijital alışverişteki diğer tüm riskler NFT pazaryerlerinde de geçerli. NFT’lerin blokzinciri tabanlı doğası gereği bir NFT çalındıktan sonra pazaryeri onun kontrolüne sahip olamıyor, etkilenen kullanıcıların kayıp koleksiyonlarını kurtarması da pek olası görünmüyor” diyor.

Popüler NFT platformları

Dünyada farklı yapılarda birçok NFT sitesi var ve sayıları giderek artıyor. Sanat, sanal gerçeklik ve sporun da dahil olduğu 200’den fazla kategoride 4 milyondan fazla ürün satılan OpenSea, dünyadaki en büyük NFT pazaryerlerinden. NBA Top Shot da kullanıcıların NBA’deki en önemli anları video olarak satın alabildikleri büyük bir platform. Burada 2021 Mart ayında 260 milyon doların üzerinde NFT satıldı. Pokemon’a benzer savaşçı çizgi film karakterlerini satan Axie Infınity, dijital sanat eserlerinin satıldığı SuperRare ve sanal gerçeklik platformu Decentraland de çok popüler. NiftyGatevvay, Foundation, Rarible, Mintable, Mintbase ilk akla gelen NFT siteleri arasında. Fiziksel müzayede siteleri Sothebys ve Christies de bu ekosistemde yerlerini aldı.

Elbruz YILMAZ / Bitpanda Türkiye ve MENA Yönetici Direktörü
“Yeni yönetmelik NFT’leri kapsamaz”

NFT’ler diğer token’larla takas edilemez ve değiştirilemezler. Bu özelliği, telif hakkı ve ticaret mülkiyetini kanıtlamanın yeni ve mutlak bir yöntem. Kişi, internette ücretsiz olarak izlenebilecek bir sanat eseri için neden bu kadar para öder ki diye sorabilirsiniz.

Aynı şey müzelerde görebileceğiniz, ancak sahip olmadığınız ve yeniden üretme hakkınız olmayan fiziksel sanat eserleri için de geçerli. NFT’ler bir sanat eserinin mülkiyeti ve telif hakkına sahip olmakla ilgilidir. Şubat ayında 600 bin dolara (300 Ether) Nyan Cat adındaki gökkuşağı animasyonlu NFT satıldı. Kripto paralarla ödeme yapmayı yasaklayan yeni yönetmelik NFT’leri kapsamıyor. NFT’ler aslında bir ödeme olarak kullanılmazlar, belirli bir varlığa atanan ve bir varlığın sahipliğini kanıtlayan benzersiz değerlerdir.

Çiğdem ÖZTABAK / Deliveri App Kurucu CEO’su
“Dijital sanatlarda yaşanan patlamanın çıktısı”

NFT 2020’de dijital sanatlarda yaşanan patlamanın çıktısı olarak gösteriliyor. NFT’nin gücü sadece sanat ya da oyunlarla sınırlı değil. Bilim alanı, patentler, gazetecilik sektörü de NFT treninde bir vagon olma yolundalar. Her türlü yaratıcı iş yapan, içerik üreten her kişiyi yakından ilgilendiriyor. Jack Dorsey’nin ilk tweet’inin satılması, her şeyin, her bir aracın tekleştirilebilir, saklanabilir ve korunabilir bir şekilde satılmaya açık hale geldiğini doğruladı. NFT pazarı Türkiye’de de ilgi gördü. Sanat ve girişim ekosistemindeki birçok ismi bu alanda duyduk.

İsmail Hakkı POLAT / Kadir Has Üniversitesi Öğretim Görevlisi
“Yeni kuşağın değer algısını yansıtıyor”

NFT henüz deneysel aşamada ama çalıştığını görüyoruz. Çocukluğumuzda koleksiyon yaparken çikolatadan çıkan kartları toplardık. NFT de ilk olarak dijital oyun kartlarının açık artırmaya çıkmasıyla görüldü. Şu an deneysel aşamada olduğundan sadece koleksiyon değeri olan şeyler alınıp satılıyor ama aslında çok daha fazlasını ifade ediyor. Bir topluluk, arasındaki sosyal sözleşme ile bir şeyi değer kabul eder ve değer konusunda konsensüs sağlanırsa o değer artar ya da azalır.

Değer algısı toplumsal bir şeydir. Yeni kuşağın yeni değer algısı da djjital içerikler. Örneğin Güney Kore’deki LOL turnuvasının djjital anı kartları… Abartıldığı da olmuyor değil. Tweet’ler de satılıyor mesela. Bunların da koleksiyon değeri var. Yıllar sonra bugün satın alınan ünlü bir tweet’in sahibi olmak önemli olabilir. Dyital sanat eserleri alım satımında yoğun olarak kullanılıyor.

Sezgin ERZAN / Inovatecharge İnovasyon Direktörü
“Yeni kripto para yönetmeliği de NFT olarak satışta”

NFT’nin bana göre en ilgi çekici kullanım alanları spor, magazin, sosyal medya platformları ve popüler kültür alanları. Genellikle koleksiyon, dijital sahiplik ve mülkiyet hakları alanında tercih ediliyor. Yakın zamanda Tvvitter’ın kurucusu Jack Dorsey’in ilk tweet’i 2.9 milyon dolara (yaklaşık 23 milyon TL) Türk asıllı iş insanı Sina Estavi tarafından satın alınmıştı. İlerleyen dönemlerde NFT’leri aklımıza gelebilecek har alanda kullanılabileceğini düşünüyorum ama temelde ‘sınırlı üretilen şeyler veya tekrarı olamayacak anlar, anılar’ olacaktır.

Örneğin, Genies Wearable ile yaptığı iş birliği sonucunda Mesut Özii Next Chapter Boots ve The Kit ürününü ortaya koymuş, bu dijital ürünler NiftyGateway’de düzenlenen bir açık artırma ile satılmıştı. Ayakkabılar 1886 dolara alıcı bulurken, The Kit ise 2 bin 525 dolara satılmıştı. Daktilol984‘ün kurucusu, ekonomist ve kripto para araştırmacısı Enes Özkan, TCMB’nin yeni kripto para yönetmeliğini NFT olarak, yani blokzincir üzerinde kendisi tarafından imzalanmış bir sanat eseri olarak satışa çıkardı.

Alphan GÖGÜŞ / Huobi Bölge Genel Müdürü
“NFT’ler dijital ayak izimiz olacak”

NFT’lerin iş dünyasındaki kullanım alanlarına örnek vermek gerekirse bir şirketin hisseleri, yapılan sözleşmeler, sertifikalar, eğitim alanına bakacak olursak öğrencilerin karneleri, eğlence sektöründe biletler veya marka sadakatini artırmak için ürünlere özel barkodların NFT olarak üretilmesi şu anda aklıma ilk gelen örnekler arasında. Ethereum ile hayatımıza giren NFT’ler farklı platformlarda da üretilebilir hale geldiler. Bugün Ethereum’daki en büyük NFT pazaryerlerinden biri olan OpenSea.io üzerinde 15 milyondan fazla NFT üretilmiş durumda.

Bugün sosyal medyada sahip olduklarımız, özgeçmişimiz ve ilgi alanlarımız gibi bizi biz yapan değerleri nasıl takipçilerimizle paylaşıyorsak, NFT’ler de gelecekte djjital kimliklerimizde bizi anlatmaya yardımcı olacak değerler olarak yer alacaklar. Geleceğin kullanıcı odaklı internetinde NFT’lerin birer djjital ayak izi gibi davranacağını ve hem içerik üreten kişiler hem de içerik tüketen kullanıcılar için önemli bir gelir elde etme modeli olarak kurgulanacağını düşünüyorum. NFT’lerin sanat ve oyun dünyasındaki mevcut potansiyelinin yaygınlaşacağını düşünüyorum.

NFT tuzakları

Uzmanlar NFT meraklılarını ve koleksiyonerleri, siber suçluların tuzaklarına karşı uyarıyor. İşte en bilinen beş NFT tuzağı:

• Kopya NFT mağazaları: Siber suçlular sık sık bilinen markaların sitelerine birebir benzeyen kötü amaçlı web siteleri oluşturarak, dikkatsiz ziyaretçilerin kimlik bilgilerini çalabilir ya da karşılıksız satışlar yapabilirler. Bu dönemde popülerlik kazanan NFT mağazalarının ismini, logosunu ve tasarımını kullanan kopya NFT mağazalarına kanmamak için tetikte olunmalı.

• Sahte NFT mağazaları: Kopya mağazalarla aynı kötü amaçla kurulabilecek bu mağazalar, daha önce gördüğünüz ya da duyduğunuz markalar şeklinde değil, pazara yeni katılan NFT mağazaları şeklinde karşınıza çıkacak. NFT ilginizi güvenilirliği doğrulanmak mecralarda sürdürmeye özen göstermelisiniz.

• Dolandırıcılar ve taklit NFT’ler: İnsanlar çevrimiçi ortamlardaki bir dijital ürünün sahipliği için milyonlarca dolar öderken, satıcı sanatçının kimliğini ve ürünün satışının herhangi bir fikri mülkiyet hakkını ihlal edip etmediğini doğrulamak hâlâ bir zorluk. NFT’lere teklif verirken tam olarak neyi kimden satın aldığınızı sorgulamasınız.

• Ücretsiz NFT vaatleri: Siber korsanlar ücretsiz kripto para vaatleriyle bugüne kadar pek çok kripto meraklısını dolandırdı. Ücretsiz NFT vaatleriyle sizden bilgilerinizi, başkalarını davet etmenizi veya etiketlemenizi isteyen e-postalara, sosyal medya gönderilerine ve sahte web sitelerine karşı hazırlıklı olun.

• Sahte sosyal medya sayfaları: Kripto meraklıları sosyal ağlarda bir hayli aktifler ve irili ufaklı sayısız gruba sahipler. Bunu fırsat bilen siber korsanlar kullanıcıları tuzağa düşürmek için ünlü grupların sahte profillerini ve sayfalarını açmaya başladılar bile. Siber dolandırıcıların sahte veya var olmayan NFT’leri kullanıcılara satmaya çalışacakları bu tür daha fazla grubun ortaya çıkması bekleniyor.

Ürün DİRİER