Orman Yangınlarını Önceden Tespit İçin İHA’lar İşbaşında

YAZ aylarıyla birlikte Türkiye’nin dört bir yanından yine orman yangını haberleri gelmeye başladı. Yüzde 90’ı insan kaynaklı çıkan bu yangınlarla, Türkiye’nin ciğerleri yanıyor. Biyolojik çeşitlilik ve ekosistem zarar görüyor. Orman yangınları insan ve hayvanların can güvenliğini tehdit ediyor. Orman yangınları, toplumsal maliyetin yanı sıra ekonomik maliyeti ile de karşımıza çıkıyor. Bin hektarlık yanmış orman alanının en basit ifadeyle ağaç dikimine hazırlanması ve fide dikiminin maliyeti bile 10 milyon TL’yi buluyor. Bu nedenle orman yangınlarının önlenmesinde toplumun topyekun bilinçlenmesi büyük önem taşıyor. Orman yangınlarıyla mücadelede “önleme, söndürme ve rehabilite” olmak üzere 3 temel strateji ile hareket eden Orman Genel Müdürlüğü (OGM), Haziran ayı ile başlayan “yangın sezonu” öncesinde tüm hazırlıklarını yapmış durumda. Kiralanan 4 insansız hava aracı (IHA) 1 Haziran itibarıyla yangına hassas tüm bölgeleri ve KKTC ormanlarını 24 saat gözetliyor. Orman yangınlarına daha erken ve etkili şekilde müdahale etmek için 2021 yılında yer ekiplerinde toplam 4 bin 311 adet araç ve toplam 21 bin 90 personel görev yapıyor. İhaleyle kiralanan, tedarikinde gecikme yaşanan yangın söndürme uçakları da işbaşında. Bu uçakların görev süreleri 1 Temmuz ile 30 Kasım arası olarak revize edilmiş bulunuyor. Halihazırda orman yangınlarına erken müdahalede havadan destek sağlanması için 3 amfibik uçak, 6 idare helikopterin yanında 39 adet yangın söndürme helikopteri görev yapıyor.

“ÖNCELİĞİMİZ CAN GÜVENLİĞİ”

Orman Genel Müdürü (OGM) Bekir Karacabey, Türkiye genelindeki 28 bölge müdürlüğü ve 272 işletmede 2021 yılı orman yangınlarıyla mücadele eğitimleri ve hazırlık çalışmaları başlatıldığını ve devam ettiğini söyledi. Karacabey’in açıklamalarına göre bu kapsamda işbaşı eğitim programı, yangın tatbikatı ve Antalya Uluslararası Ormancılık Eğitim Okulu’nda teknik personele yangın uzmanlık eğitimi gibi çalışmalar yürütülüyor. Ayrıca orman yangınlarında yer alan gönüllü yangın söndürme ekiplerine de bu dönemde gerekli eğitimler veriliyor. OGM’nin 2021 yılı itibarıyla 12 bin 854 kişilik gönüllü yangın söndürme ekibi bulunuyor.

Karacabey, yangın sezonu öncesinde yaptıkları eğitim, tatbikat ve denetimlerin hem personelin can güvenliği açısından hem de orman yangınlarına karşı en erken ve problemsiz bir şekilde müdahale edilmesi bakımından hayati önem taşıdığını vurguladı. Bu bağlamda ekip ve ekipmanların daima hazır ve eksiksiz olması gerektiğini belirten Karacabey, “Olası bir orman yangınında önceliğimiz ekiplerimizin ve vatandaşlarımızın can güvenliğidir. Sonrasında ise ormanlarımızın devamlılığıdır. Orman Genel Müdürlüğü olarak, ihbar alman veya tespit edilen orman yangınlarına bin 667 noktada konuşlanmış ilk müdahale ekibiyle en kısa sürede müdahale ediyoruz” diye konuştu.

İHA’LAR GÖREVDE…

Karacabey’in verdiği bilgiye göre; bu yıl orman yangınlarına daha erken ve etkili müdahale için yer ekiplerinde bin 78 adet arazöz, 281 adet su tankeri, 2 bin 270 adet ilk müdahale aracı, 181 adet dozer, 501 adet diğer araç-iş makinaları ile birlikte toplam 4 bin 311 adet araç ve bu araçlarda görevli 10 bin 550 yangın işçisi, 4 bin 110 teknik eleman, 6 bin 440 memur olmak üzere 21 bin 90 personel görev yapıyor.

Erken müdahalede havadan destek sağlanması için 3 amfibik uçak, 6 idare helikopterin yanında 39 adet yangın söndürme helikopteri görev yapıyor.

Orman yangını organizasyonunda kullanılan yaklaşık 9 bin 578 araç, anlık olarak araç takip sistemi ile takip edilerek orman yangınlarına müdahale ediliyor. Karacabey, 2020 yılında orman yangınlarıyla mücadele çalışmalarında Avrupa’da ilk kez Türkiye’de ÎHA kullanıldığını ve 234 adet yangının ÎHA ile kısa sürede tespit edilip, müdahale edildiğini kaydetti. Karacabey, “Bu yıl ise Muğla, İzmir, Antalya, Adana’da kullanılmak üzere 4 ÎHA’nın kiralaması yapıldı. Bu iHA’lar 1 Haziran 2021-31 Ekim 2021 tarihleri arasında 153 gün süreyle görev yapacak, yangına hassas tüm bölgeleri ve KKTC ormanlarını 24 saat gözetleyecek” dedi.

Bu arada Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada envantere yangın söndürme uçağı almak için çalışmaların başlatıldığını açıklamıştı. Kuraklığa bağlı olarak orman yangınlarının arttığını, uçak alma zamanının geldiğini vurgulayan Pakdemirli, Savunma Sanayii Başkanlığı ile sürecin yürütüldüğünü ifade etmişti.

GEÇEN YIL 21 BİN HEKTAR ALAN YANDI

Kuraklığın da etkisi ile 2020 yılında 3 bin 399 adet orman yangını meydana geldi ve 20 bin 971 hektar alan zarar gördü. OGM, bunun yanında geçen yıl 3 bin 7 ziraat yangınına müdahale etti. 2021 yılının ilk 6 ayında ise bin 219 orman yangınında bin 349 hektar alan zarar gördü. OGM, bu dönemde ayrıca 626 adet ziraat yangınına müdahalede bulundu. Türkiye’de orman yangınlarına 10 yıllık periyotlarda bakıldığında yıllık ortalamalara göre (adet ve alan); 1990-1999 yıllarında bin 989 yangında 12 bin 906 hektar, 2000-2009 yıllarında 2 bin 91 yangında 11 bin 45 hektar, 2010-2019 yıllarında 2 bin 477 yangında 7 bin 330 hektar alan zarar gördü. Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, 30 Haziran itibarıyla son üç yıl ortalama orman yangın adedinin 678 iken bu yıl ise bin 219 yangın gerçekleştiğini vurgulayarak, buna rağmen yangın başına düşen alanın 3 yıl ortalamasının 1.48 hektar iken bu yıl 1.1 hektar olarak gerçekleştiğine dikkat çekti. Karacabey, “Yangın adedi iki katına çıkmasına rağmen yangın başına düşen alandaki düşüş, orman kahramanlarının fedakarca çalıştıklarının bir göstergesidir” ifadelerini kullandı.

Karacabey’in işaret ettiği orman kahramanlarından biri de Görkem Hasdemir. Bilindiği üzere geçen ay Marmaris îçmeler’de meydana gelen orman yangınında, 11 yıldır Marmaris Beldibi yangın ilk müdahale ekibinde görev yapan 34 yaşındaki orman işçisi Görkem Hasdemir şehit olmuştu.

TEKRAR ORMANLAŞTIRILIYOR

OGM’nin yangınla mücadelesinin diğer stratejisi de yanan alanların tekrar or-manlaştırılması oluşturuyor. Bu kapsamda; yangından zarar gören orman alanlarında en kısa sürede yanan emvalin kesimi ve sahadan uzaklaştırılmasını müteakip, teknik heyetin hazırlamış olduğu projeye göre; toprak işleme ve saha hazırlığı çalışmaları yapılarak, rehabilitasyon, tensil ve ağaçlandırma çalışmaları ile tohum ekimi ve fidan dikimi sonrasında saha tekrar ormanlaştırılıyor. Yapılan hesaplamalara göre yanan bir hektar alanın ağaçlandırılması maliyeti 6 bin TL ile 10 bin TL arasında değişiyor. Bir hektara bin ile 3 bin adet arasında fidan dikiliyor. OGM, dikilen bu fidanların tamamını kendi fidanlıklarında üretiyor. Fidan fiyatları yaş, boy, çeşit gibi faktörlerle değişiklik gösteriyor. Dikilen bu fidanların satış bedeli 0,60 kuruş ile 1 TL arasında değişiyor.

Karacabey, “Anayasal güvence altına alınan ormanlarımızda yangınlardan zarar gören alanların hiçbir şekilde başka bir amaçla kullanılmasına izin verilmiyor. Bugüne kadar yanan hiçbir alan başka bir amaç için kullanılmamış ve bundan sonrada kullanılmasına müsaade edilmeyecektir” dedi.

Ekosistem oluşması yıllar alıyor

Coğrafi konum itibarıyla Akdeniz iklim kuşağında yer alan Türkiye’de ormanların yüzde 60’ı yangına birinci derecede hassasiyet taşıyor. Bu nedenle Türkiye’de orman yangınları, ormanlara zarar veren etkenlerin başında geliyor. Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, orman yangınlarında sadece ağaçların değil, biyolojik çeşitlilik ve ekosistemin de zarar gördüğünü vurgulayarak, yanan alanlarda ağaçlandırmanın hemen gerçekleştirildiğini, ancak bu alanlarda yeniden ekosistem oluşmasının yıllar aldığını kaydetti.

“Geleceğe Nefes” olacak…

OGM’nin hedefleri arasında Türkiye’nin orman varlığının artırılması da yer alıyor. Türkiye 2020 yılı sonu itibarıyla 22.9 milyon hektar orman alanına sahip bulunuyor. 2021 yılı sonunda Türkiye’nin orman varlığının 23.1 milyon hektara, 2023 yılı sonunda ise 23.4 milyon hektara çıkarılması hedefleniyor. OGM verileri, Türkiye’nin orman varlığı son 18 yılda 2.1 milyon hektar arttığına işaret ediyor. 2020 yılında ağaçlandırma ve erozyonla mücadele alanında yaklaşık 180 bin hektar alanda çalışma yaparak 500 milyona yakın fidanı toprakla buluşturan OGM, 2021’de 600 milyon adet fidanı toprakla buluşturmayı hedefliyor. Bu arada, Milli Ağaçlandırma Günü ilan edilen 11 Kasım’da milyonlarca fidan toprakla buluşuyor. 11 Kasım 2019’da 11 milyon fidan dikimi hedeflenmiş, 13.8 milyon fidan toprakla buluşturulmuştu. 11 Kasım 2020’de ise 5 bin 230 hektar alanda 4 milyon 446 bin 803 adet fidan dikilmişti. Karacabey, Türkiye’de ağaç ve orman sevgisini geliştirmek, toplumun bütün kesimlerinin çevreye olan duyarlılıklarına katkı sağlamak ve gençlerin toprakla haşır neşir olarak doğaya saygılı bir birey olarak yetişmeleri için 11 Kasım’lara ve #GeleceğeNefes projesine devam edeceklerini söyledi.

İhmal ve dikkatsizlik yakıyor

OGM verilerine göre orman yangınlarının yüzde 90’ı insan kaynaklı. 2020 yılında meydana gelen 3 bin 399 yangının çıkış sebebine bakıldığında yüzde 28.4’ünün ihmal ve dikkatsizlik, yüzde 5.8’inin kaza, yüzde 2.1’inin kasıt, yüzde 9.2’sinin yıldırım kaynaklı olduğu görülüyor.

2020 yılında çıkan yangınların yüzde 54.9’unun ise sebebi bilinmiyor. Kasıtlı çıkarılan yangınların ne kadarının terör kaynaklı olduğunun yapılan yargılamalar sonrasında ortaya çıkması bekleniyor. Orman Genel Müdürü Karacabey, orman yangınlarının yaklaşık yüzde 90’ının insan kaynaklı olduğu gerçeğini unutmayarak, yangına karşı topyekün bilinçli olmak gerektiğinin altını çizdi.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA