Sanal Dünya Metaverse’nin Hayatımıza Girmesi

Sanal dünya Metaverse. Yaşanan hızlı değişimlerle beraber, adeta bir bilim-kurgu filminin ortasına düşmüş gibi hisseder ve tüm bu hıza alışmaya çalışırken yeni bir kavram daha sık sık karşımıza çıkar oldu. Yaşadığımız fiziksel dünyayı “sanal dünya” olarak bize sunan bu kavram; Facebook Üst Yöneticisi (C-F.O) Mark Zuckerberg tarafından şirketi gelecek 5 yıl içinde bir metaverse şirketine dönüştürmeyi hedeflediğini açıklamasından sonra dikkat çekmeye başladı.

Teknoloji Endüstrisinin Odağı Metaverse

Zuckerberg’e göre, dijital alanlarda insanlarla birlikte olabileceğimiz sanal bir ortam olan metaverse, bir nevi bedenlenmiş internet olarak lanse ediliyor. İnsanların sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) cihazlarını kullanarak yer alacakları alanları ifade eden söz konusu teknoloji, Microsoft dahil olmak üzere pek çok teknoloji şirketinin de giderek merceğine yerleşiyor.

Metaverse’in temeli, yazar Neal Stephenson’un 1992 yılında yazdığı Snow Cash kitabına dayanıyor. Kitap; fiziksel, artırılmış ve sanal gerçekliğin bir internet ortamında paylaşıldığı teorisini işliyor. Çeşitli zamanlarda bilim-kurgu türündeki kitap ve filmlerde sıkça karşımıza çıkan “sanal dünya” tasarısı, metaverse ile birlikle artık “gerçek!” oluyor.

Şimdiye kadar hayal dünyamızın bir parçası olan bu teknolojiler, giderek hayatımızın bir parçası olurken; söz konusu sanal evrende, sanatçılar sanat eserlerini sergileyebilir, bilim adamları toplantılara katılabilir, insanlar sosyalleşebilir ve mağazaları gezebilir. Tıpkı, geçtiğimiz aylarda avatar olarak karşımıza çıkan rapçi Travis Scott’ın verdiği sanal konsere katılan izleyiciler gibi. İnsanların avatarlarıyla etkileşime girebileceği, fiziksel gerçekliğe paralel bir siber alan olan metaverse dünyasının kendine özgü özellikleri bulunuyor.

Bu özellikler sayesinde, bir arkadaşınızla sanal bir restoranda avatarlarınızla buluşup sohbet edebilirsiniz. Ortam, ses ve avatarlar, gerçek hayatın birer kopyaları olarak karşımıza çıkarken, metaverse giderek daha da bir gerçeklik haline geldikçe insanların etkileşimde bulunması için bir çevrimiçi alan yaratacaktır. Bu da yaratılan yeni bir dünya demektir ve söz konusu teknolojinin esas amacı da budur.

Metaverse Dünyasının Özellikleri

Artırılmış gerçeklik: Kısaca, gerçek dünyadaki çevrenin ve içindekilerin, bilgisayar tarafından üretilerek sunulması diyebileceğimiz bu teknoloji, bugün birçok şirket tarafından kullanılmaktadır. Örneğin; oteller hazırladıkları görüntülerle, misafirlerine sanal turlar yaptırarak beklentilere uygun deneyimler yaratıyorlar.

Mixed reality: Karma gerçeklik, fiziksel ve dijital nesnelerin bir arada bulunduğu ve gerçek zamanlı etkileşime girdiği yeni ortamlar ve görselleştirmeler üretmek için gerçek ve sanal dünyaların birleştirilmesi olarak tanımlanan teknoloji ile kullanıcılar hem sanal hem de gerçek nesnelerle etkileşime girebiliyorlar.

Multiverse: Çoklu evren denilen bu teknolojide birbirinden bağımsız olarak çalışan birçok farklı evren kastedilmektedir. Facebook, Minecraft, instagranı, Twitch, Roblox, Fortnite, Discord ve insanların sosyalleştiği, oyun oynadığı, alışveriş yaptığı diğer tüm sanal sosyal medya ve oyun yerleri gibi tüm bu çoklu evrenler, teoride metaverse tarafından tek bir yerde toplanabilir.

Virtual realty: Sanal gerçeklik; teknoloji kullanılarak oluşturulan kurgular ile gerçek ve hayalin birleştirilmesidir. Kulaklık gerektiren sürükleyici bir deneyim olan sanal gerçeklik oyunları ve gerçek dünyada geçen eğilimler hâlihazırda kullanılmaktadır.

Meatspace: Gerçek dünya. Blockchain, Yapay Zeka, Bulut, NFT’ler, kripto para birimi vb. gibi birçok teknoloji için buluşma alanı olacak olan metaverse; The Matrix, Pokemon Go, Minority Repori, Black Mirror gibi çok sayıda film ve video oyunu ile mental olarak bizleri kendisine hazırlamış durumda.

Şirketlerin Odağında Metaverse

Her ne kadar Mark Zuckerberg’in çıkışıyla bir anda popülerlik kazanmış olsa da, söz konusu kavram Facebook’un bir uzantısı değil, internetin bir üst hali olan açık bir alan. Birçok önemli teknoloji şirketleri, bu alanı ele geçirmek için büyük yatırımlar peşine düştüler bile. Örneğin Microsoft, video konferans uygulaması Teams’te sanal ve gerçek dünyayı bir arada kullanacağını duyurdu.

Buna göre Teams üzerinden toplantıya katılan çalışanlar, kamera görüntüsü yerine üç boyutlu avatarlarını ya da animasyonlarını kullanabilecek. Microsoft dışında; Nvidia ve Unity Software gibi şirketlerin de konu ile ilgili araçlar, hizmetler veya içerik geliştirdikleri görülüyor. E-ticarel devi Alibaba da “Ali Metaverse” dahil olmak üzere çeşitli ticari markaları tescil ederek yeni dünyaya hazırlanıyor.

Metaverse’in tam olarak geçerli olması için uzun bir yolun olduğu açıkça görülse de, şimdiden yapılan yatırımlar gittikçe artıyor. Teknoloji araştırma ve danışmanlık şirketi Gartner Analisti Tuong Nguyen, AA’ya yaptığı açıklamada, metaverse’i iletişim için henüz belirlenmemiş protokolleri kullanacak, bağımsız ancak birbirine bağlı ağların kalıcı ve sürükleyici “dijital ortamı” olarak tanımlarken, metaverse konseptinin son zamanlarda popüler hale gelmesinin birçok nedeni olduğunu belirtiyor.

Nguyen, metaverse’in bireysel olarak önemli, ayrık ve bağımsız olarak gelişen bir dizi trend ve teknolojinin başka bir trendi ortaya çıkarmak için birbirleriyle etkileşime girdiği kombinatoryal trendin bir örneği olduğunu belirtiyor. Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik, metaverse için hem lensler hem de deneyimler olarak hizmet edebilir. Bu nedenle metaverse in popülaritesi artırılmış gerçeklik ve sanal gerçekliğe bağlandı.

Metaverse muhtemelen aynı zamanda takas edilemez tokenleri de içerecektir. Benzer şekilde, metaverse’in popülaritesi NFT’ler tarafından da desteklendi. Bunlar, metaverse’in son zamanlarda neden popüler hale geldiğinin iki örneği olduğunu söyleyen Nguyen, metaverse’in insan hayatını nasıl etkileyeceği sorusunun belli bir cevabı olmadığını da sözlerine ekliyor.

Analist Victoria Petrock ise konuyla ilgili görüşlerini dile getirirken; büyük teknoloji şirketlerinin metaverse’i internetin evriminde ‘bir sonraki büyük şey” olarak tanıttığını belirterek; “Fiziksel kaynaklar şu anda sınırlı, ancak dijital kaynaklar sonsuz olabilir. Metaverse’de, bir kişi birkaç farklı kimliğe ve sınırsız miktarda eşyaya sahip olabilir.” diyor.

BUSINESSTÜRKİYE / www.businessturkiye.com.tr