Avrupa Birliğinin yeni hibe programı Horizon 2020 kapsamında yenilikçi projelere 2014 ve 2015’te 15 milyar euro hibe verilecek. Türk araştırmacılar, şirketler, üniversiteler projelere ortaklı girip destek alabilir. Bilgi iletişim teknolojilerinden nanoteknolojiye, robotikten sağlığa kadar birçok alanda karşılıksız hibe var…

AVRUPA Birliği nin (AB) yenilikçi projeleri desteklemek için oluşturduğu ‘Çerçeve Program’la-rının 7’ncisi geçen yıl sona erdi. Birlik bu yıl Horizon 2020 adıyla yeni bir program başlattı. Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı’nın devamı niteliğinde olan Horizon 2020 Programı, 2014-2020 yıllan arasında yürütülecek. Toplam 71 milyar euro bütçesi olan yeni program Avrupa’daki araştırmacılar ve araştırma kuruluşları arasındaki işbirliği faaliyetlerini desteklemeyi hedefliyor. Program uluslararası ortaklıklar yolu ile geleceğin teknolojilerine yön verme amacıyla oluşturuldu. Türkiye’nin de dahil olduğu Horizon 2020 Programı, Türk araştırmacılara yeni ufuklar açacak.

İKİ YILDA 15 MİLYAR EURO HİBE

Horizon 2020 Programı da 7. Çerçeve Programı gibi Avrupa Komisyonu tarafından yürütülüyor. Avrupa Komisyonu belli aralıklarla proje çağrılarına çıkarak, başarılı olma potansiyeli bulunan projelere hibe desteği sağlayacak. Programm 2014-2015 dönemi çağrıları 11 Aralık 2013 tarihinde açıldı. Çağrılara bilim insanları, KOBİ’ler, sanayi kuruluşları, kamu kurumlan, sivil toplum örgütleri, bireysel olarak araştırmacılar başvuruda bulunabiliyor.

2014-2015 dönemi çağrıları ile Avrupa Komisyonu toplam 15 milyar euro karşılıksız hibe dağıtacak. Araştırmacılar ve kuruluşlar, bilgi iletişim teknolojilerinden nanoteknolojiye, robot ve uzay teknolojilerinden sağlığa, eneıjiden sosyal bilimlere kadar birçok alanda Avrupalı ortaklarla bir araya gelerek proje başvurusunda bulunabilecek. Bunun yanı sıra, araştırmacılar çığır açıcı fikirlerin desteklendiği ERC ve araştırmacıların kariyer gelişimlerinin desteklendiği Marie Sklo-dowska Curie Programı’na bireysel olarak, ortaklık kurmadan başvuruda bulunabilecek.

TÜBİTAK-UKO, ARAŞTIRMACININ YANINDA

Horizon 2020 Programları’na ilgi duyanlara Türkiye’de TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu) rehberlik yapıyor. Zaten TÜBİTAK bünyesinde bulunan AB Çerçeve Programlar Ulusal Koordinasyon Ofisi (UKO), Horizon 2020’den Türkiye’nin üst düzeyde faydalanabilmesi için faaliyet gösteriyor. Ulusal Koordinasyon Ofisi çeşitli bilgilendirme, yönlendirme, teşvik etme ve ortaklık kurma faaliyetleri gerçekleştiriyor. Bunun yanında Türk araştırmacıların proje başvurularının kalitesinin artırılması da UKO’nun en önemli hedeflerinden biri.

Ulusal Koordinasyon ofisinde görev yapan, her biri Horizon 2020 Programı’nm farklı alanlarında uzmanlaşmış Ulusal İrtibat Noktaları yani uzmanlar, Program’a ilişkin tüm süreçlerde araştırmacılara kılavuzluk yapıyor. Bu uzmanlar, araştırmacı ve iş dünyası temsilcilerine proje hazırlama, sunma aşamalarında, hukuksal ve finansal konularda ücretsiz yardım ediyor. Türk araştırmacıların Avrupa’nın en iyi Ar-Ge ve yenilik aktörleri ile bir araya gelmelerine de yardımcı olan UKO, Avrupalı partnerleriyle proje ortaklıkları kurmalarına destek veriyor.

Ulusal İrtibat Noktaları’na www.fp7.org.tr adresinden ulaşılabilir.

DESTEK ALMADAN ÖNCE DESTEK

UKO, Horizon 2020’ye Türkiye’den başvuruları artırmak için özel bir destek ve ödül programı üzerinde de çalışıyor. “Horizon 2020 Destek ve Ödül Programı” adını taşıyan bu özel programın detaylarının birkaç aya kadar açıklanması bekleniyor. Programda amaç, başvuru süreçlerinde de araştırmacılara maddi destek sağlamak…

Hazırlanacağı üzere 7. Çerçeve Programı için de böyle bir destek ve teşvik mekanizması vardı. Şimdi bunun genişletilmesi planlanıyor. Örneğin 7. Çerçeve Progra-mı’nda araştırmacıların bu program ile ilgili yapacakları seyahatlerin ekonomi sınıf gidiş dönüş uçak biletlerini UKO alıyordu. UKO yetkilileri; “Bu mekanizma ile araş-jp turnacılarımızın seyahat, organizasyon, proje yazma, ön değerlendirme hizmetleri desteklenecek. Örneğin araştırmanın projesi bir uzmana yazdırıldığmda araştırmacı bunun parasını UKO’dan alabilecek. Bunun yanında, Horizon 2020 programında başarı sağlayan araştırmacılarımıza projedeki rolleri ve bütçelerine paralel olarak başarı teşvik ödülleri verilecek” diyorlar. İlgilenenler TÜBİTAK web sitesinde yayınlanacak bu destek ve ödül programının detaylarını ve yararlanma koşullarını önümüzdeki bir iki aya kadar takip edebilirler.

ALT VE ÜST LİMİT YOK

Horizon 2020’de çağrıya çıkılan programlardan Türk araştırmacılar ne kadar destek alabilecek? Bu konuda net bir bilgi vermek mümkün değil. Ancak 7. Çerçeve Programındaki deneyimler gösteriyor ki, Türk araştırmacılar proje başına ortalama 250 bin euro destek aldılar. Ancak 7. Çerçeve Programı’nda Türk tarafının 10 bin euro’dan başlayıp 4 milyon euro’ya kadar destek sağlayabildiği biliniyor. Horizon 2020’de de benzer rakamlara kolaylıkla ulaşılabilir. Burada önemli olan projenin toplam büyüklüğü ve Türk tarafının üstleneceği sorumluluk… Bu nedenle hiçbir programda desteğin alt ve üst limiti açıklanmıyor. Yapılan değerlendirmeler sonunda Avrupa Birliği Komisyonu hangi projeyi ne kadar destekleyeceğine karar veriyor.

İşte Horizon 2020 Programı’nın çağrıya çıkılan ilk alt programlar…

YENİ VE GELİŞEN TEKNOLOJİLER (FET)

Yeni ve Gelişen Teknolojiler Alanı -FET (Future and Emerging Technologies), Bilimsel Mükemmeliyet Programı altında yer alıyor. 6. ve 7. Çerçeve Programları içerisinde Bilgi ve İletişim Teknolojileri Alanı alünda yer alan FET, özellikle 7. Çerçeve Programı’nda elde edilen başarı göz önüne alınarak Horizon 2020 Programı içerisinde bağımsız bir alan olarak tanımlandı. FET, bilim ve mühendislikten doğan yüksek riskli araştırmalar ile yeni ve çığır açıcı teknolojiler keşfedilmesini amaçlıyor. Üç farklı faaliyet alanı ile yapılandırılan FET çağrıları 11 Aralık 2013 tarihinde açıldı.

• FET Open Çağrısı: Yeni ve sarsıcı teknolojilerin keşfedilmesini amaçlayan çağrının konu sınırlaması yok. Bilimsel ve teknolojik tüm araştırmalar desteklenecek. FED Open Çağrısı ile gelecek vaat eden yeni alanların tespiti ve gelişmelerinin sürdürülebilirliği hedefleniyor. Çağrı için son başvuru tarihi 30 Eylül 2014. Çağrının 2014 yılı için bütçesi 77 milyon euro.

• FET Proactive: Bu programda iki alt başlık var. 1 Nisan 2014 tarihinde kapanacak çağrıda, bilişsel sistemler, kuantum simülasyon, küresel sistemler bilimi konu başlıkları desteklenecek.

Çağrının toplam bütçesi 35 milyon euro. 25 Kasım 2014 tarihinde kapanacak olan çağrıda ise yüksek başarımlı hesaplama konuları desteklenecek. Bu çağrının bütçesi ise 97 milyon 400 bin euro.

Bu alanların yanı sıra, bilgisayar bilimleri alanında Yeni Nesil Yüksek Başarımlı Hesaplama (HPC) alanına ait özel bir FET inisiyatifi oluşturuldu. Bu inisiyatif ile düşük güç tüketimli gömülü sistemler, ileri modelleme, simülasyon ve büyük veri uygulamalarına yeni çözümler geliştirilmesi hedefleniyor.

9 FET Flagships: Bu başlık altında küresel problemlerinin çözümü için büyük ölçekli, disiplinler arası ve bilimsel araştırmalar desteklenecek. Bilim ve teknolojinin, toplum ve ekonomi üzerinde dönüştürücü etkisini arttırmayı hedefleyen çağrının kapanış tarihi 10 Nisan 2014. Bu yılki bütçesi ise 1 milyon 600 bin euro.

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ (ICT)

Bilgi ve iletişim Teknolojileri Çağrısı, Endüstriyel Liderlik ve Rekabetçilik Programı altındaki Kolaylaştırıcı ve Endüstriyel Teknolojiler Programı altında yer alıyor. 6. ve 7. Çerçeve Programı’nın devamı niteliğinde olan ICT (Information and Commu-nication Technologies) alanı, yenilikçiliğin ve yaratıcılığın desteklenmesi ile Avrupa sanayinin rekabet edebilirliğinin sürdürülebilmesi amacına hizmet ediyor. ICT çağrılarına KOBİ’ler, sanayi kuruluşları, üniversiteler, araştırma merkezleri, kamu kurumlan, sivil toplum örgütleri başvuruda bulunabiliyor.

İşbirliğine dayalı bir alan olması sebebiyle minimum katılım koşulu, üç farklı AB üye veya programa katılabilen ülkeden birbirinden bağımsız üç farklı tüzel kişilik olarak başvurulması… Bilgi ve iletişim Teknolojileri Alanı 2014 yılı çağrıları 11 Aralık 2013 tarihinde açıldı. Yeni nesil bileşen ve sistemler, ileri hesaplama, geleceğin interneti, içerik teknolojileri ve bilgi yönetimi, robotbilim, fotonik, nesnelerin interneti, bilgi güvenliği, siber güvenlik ve haberleşme ağları özelinde AB – Japonya araştırma ve geliştirme işbirliği konuları desteklenecek.

İki alt çağrıdan oluşan ICT 2014 çağrısının (H2020-ICT-2014) toplam bütçesi 783 milyon 500 bin euro. İlk çağrı (H2020-ICT-2014-1) için son başvuru tarihi 23 Nisan 2014 olup, 685 milyon 500 bin euro bütçeye sahip. Sadece “Geleceğin İnterneti için İleri 5G Ağ Altyapıları” araştırma alanını kapsayan ikinci alt çağrı (H2020-ICT-2014-2) için ise son başvuru tarihi 25 Kasım 2014. Bu çağrının toplam bütçesi 125 milyon euro.

AKILLI, TEMİZ, ENTEGRE ULAŞIM ALANI

Ulaşım sektörü, ekonomik büyümeyi tetikleyebilmesi, istihdam yaratma kapasitesi ve dünya şirketleriyle işbirliği yapılabilmesi nedeniyle Avrupa ekonomisi için büyük önem taşıyor. Aslında ulaşım ile ilgili yenilikçi projeler AB Çerçeve Programları’nın başlangıcından bu yana destekleniyor. Horizon 2020 Programı’nın en büyük bütçelerinden biri de Akıllı, Temiz ve Entegre Ulaşım Alam’na ayrıldı. Toplam 6 milyar 330 milyon euro bütçeli alt programda desteklenecek projelerle ulaşımın çevreye olan zararlı etkisinin azaltılması, fosil yakıtlarına olan bağımlılık, trafik sıkışıklığı, erişilebilirlikte yaşanan güçlükler gibi toplumsal problemlere yenilikçi, sürdürülebilir, akıllı, temiz ve bütünleşik çözümler üretilmesi hedefleniyor.

Bu alanda küresel pazarlarda Avrupa sanayisini geliştirecek ve rekabet gücünü artıracak ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi öncelikler arasında yer alıyor. 11 Aralık 2013 tarihinde açılan Akıllı, Temiz ve Entegre Ulaşım Alanı, 2014-2015 çağrılarında, “Mobility for Growth” başlığı kapsamında havacılık ve havayolu ulaşımı, demiryolu ulaşımı, karayolu ulaşımı, denizyolu ulaşımı, şehir içi ulaşım, lojistik, akıllı ulaşım sistemleri, altyapı, ulaştırma politikaları için sosyoekonomik araştırmalar konuları destekleniyor. “Clean Vehic-les” başlığı kapsamında elektrikli ve hibrit araçlar ile ilgili konuların ağırlıklı desteklendiğini belirtelim. “KOBl’lerde Yenilikçilik” başlığı altında ise ulaştırma alanında faaliyet gösteren KO-Bî’lerin bireysel olarak proje başvurusu yapabilecekleri çağrılar bulunuyor. Çağrıların içeriği ve çağrı kapanış tarihleri ile ilgili detaylar için Horizon 2020 resmi sitesi ec.euro-pa.eu/research/participants/portal/desk-top/en/home.html ziyaret edilebilir.

UZAY ÇAĞRILARI

AB, uzay alanında projelere önümüzdeki iki yılda yaklaşık 200 milyon euro hibe verecek. 2014 çağrıları, 26 Mart 2014 tarihinde, 2015 çağrıları ise 27 Kasım 2014 tarihinde kapanacak. Bu çağrılara 2014 yılı için 109.5 milyon euro, 2015 yılı için ise 94 milyon euro ayrıldı.

Horizon 2020’de uzay alanında GNSS tabanlı uygulama geliştirilmesi, elektronik devre, radar, algılayıcı (sensör teknolojileri), uydu ve yer istasyonları iletişim sistemleri, veri işleme, veri madenciliği, analizi, arşiv-lenmesi ve modellenmesi, yeryüzü bilimlerinde kullanılması, atmosfer bilimi, deniz ve yer bilimlerinin uzaydan elde edilecek bilgilerle ilerletilmesi ve bu konularda uygulamalar geliştirilmesi desteklenecek. Çağrıya, ayrıca robotik teknolojiler, astrofizik ve astronomi, uydu platformları ve fırlatıcıları, gelişmiş materyaller, elektrikli itki sistemleri gibi konularla uğraşan elektrik elektronik, bilgisayar, makine, mekatronik mühendislikleri, fizik, kimya, mateıyal bilimi, çevre bilimleri, astronomi ve daha birçok disiplinin birlikte çalışarak ortaya çıkaracağı projeler başvurabilir.

NANOTEKNOLOJİ (NMP) ALANI

Nanoteknoloji, İleri Malzemeler, İleri imalat ve İşleme Teknolojileri (NMP) Alanı, Avrupa’nın endüstriyel kapasitesini ve istihdamını artırmak için tasarlanmış bir program. Daha çok laboratuvar ve endüstri demo faaliyetlerine ağırlık veren NMP, Ar-Ge, inovasyon ve koordinasyon faaliyetlerine kaynak sağlıyor. Üniversiteler, araştırma kuruluşları, sanayiciler, kamu ve sivil toplum kuruluşlarının katılabileceği bu programda KOBİ’lerin katılımı öncelikle teşvik ediliyor. 11 Aralık 2013 tarihinde yayınlanan NMP çağrıları kapsammda 2014 yılı için 482 milyon euro, 2015 yılı için ise 498 milyon euro hibe verilecek. NMP çağrıları kapsammda desteklenecek alanlar ise şunlar: İleri malzemelerin üretimi (hafif çok fonksiyonlu malzemeler, sürdürülebilir kompozitler, yüzey modifikasyonu ve fonksiyonel sıvılar, nanotıp ve biyomalzemeler, düşük karbon emisyon teknolojileri, dayanıklı ve sürdürülebilir malzemeler, ileri malzemelerin güvenlik testleri ve düzenlemeleri ve NMP alanının üretim öncesi jenerik ihtiyaçları (yönetim, standartlar, modeller, yapılanma).

TOPLUM VE TOPLUM İÇİN BİLİM

Toplum ve Toplum İçin Bilim Alanı’nda gençler için bilim eğitim ve kariyerini çekici hale getirmeye yönelik faaliyetler; araştırma ve yenilikte cinsiyct eşitliğini sağlamaya yönelik faaliyetler; toplumu bilim ve yenilik ile bütünleştiren faaliyetler; sorumlu araştırma ve yeniliğin geliştirilmesi için yönetişim geliştirmeye yönelik faaliyetler desteklenecek. Araştırma kuruluşları, üniversiteler, sanayi, sivil toplum kuruluşları bu alt programa başvurabiliyor. Koordinasyon ve destek çağrıları için en az bir ortaklı projeler, araştırma ve yenilik aksiyonları için en az üç farklı ülkeden en az üç ortaklı projeler hibe alabilir. 2 Ekim 2014 tarihine kadar açık olacak çağrı kapsammda toplam 44.3 milyon euro hibe desteği verilecek.

Bunlara dikkat edin!

• AB’den hibe alacak bir fikriniz varsa, proje ve başvuru evraklarını doğru hazırlayın. Başvuruların yarıya yakını bu aşamada geri dönüyor. Her programın ayrı bir proje yazım formatı var. Bunları çok dikkatlice anlamak ve uygulamak gerekiyor.

• AB hibe programlarında başarı için iyi İngilizce bilinmesi, ortak çalışma kültürüne sahip olunması önem taşıyor.

• TÜBİTAK’ın onayından geçmesi için üniversite hocalarıyla birlikte çalışılması öneriliyor.

• Hibe programları genelde sürelidir. Yararlanmak için son başvuru ve bitiş tarihini kaçırmayın.

• Özellikle program rehberlerini doğru okuma ve anlama konusunda sıkıntılar yaşanıyor. Bu nedenle uzman danışmanlardan yardım alın.
• Danışmanlara önceden para vermeyin. Bazı danışmanlar, parayı önceden aldıklarında işi takip etmiyor, “Başvurduk çıkmadı” diyorlar.

• Danışmanınızın referanslarını iyi araştırın. ‘Çantacı’ diye tabir edilen danışmanlardan uzak durun.

7. Çerçeve Programında destek alan bazı projeler

• Tofaş’ın liderliğini üstlendiği Robo-Partner Projesi’nde otomotiv montaj hattında ses, imge ve el komutlarını kullanan robot geliştirilmesi çalışmaları var. Projenin bütçesi 8 milyon euro.

Proje ortakları ile işbirliği içerisinde geliştirilen robotik üretim hattı Türkiye’de kalacak. Proje ile daha üretken ve güvenli ulusal otomotiv üretim teknolojileri geliştirilmesine katkı sunulacak.

• TUSAŞ’ın (Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş.) da içinde yer aldığı diğer bir proje MAAXSIMUS (More Affordable Aircraft structure lifecycle through eXtended, Integrated, B Mature nllmerical Sizing). Projeyle yeni nesil AB uçaklarının teknolojik açıdan daha üstün ve daha düşük maliyetli üretilmesi hedefleniyor. Toplam 30 milyon euro bütçeyle gerçekleştirilen 58 ortaklı proje, Airbus France SAS koordinatörlüğünde yürütülüyor. TUSAŞ projede pencere çerçevelerini Resin Transfer Molding (RTM) teknolojisi ile tasarlayarak üretim ve sertifikasyon işlerini tamamlayacak. 540 bin euro bütçe alan TUSAŞ, gelecekte tasarlanacak uçaklarda da RTM teknolojisini kullanarak, tasarım alanında söz sahibi olmayı hedefliyor.

• Boğaziçi Üniversitesi’nin koordine ettiği MARSITE Projesi’nde Avrupalı ortakların yardımı ile Marmara’da sismik çalışmalar gerçekleştiriliyor ve böylelikle deprem odakları ve riskleri belirleniyor. Projenin toplam bütçesi 7 milyon 769 bin euro. 2012’de başlayan projenin 2015’nin sorunda tamamlanması planlanıyor.

• Sabancı Üniversitesi’nin Türkiye yürütücüsü olduğu İnsan Beyni Projesi’nde, insan beyninin gerçekçi bir modellemesi yapılacak ve insan beyninin gerçekten nasıl çalıştığının anlaşılması sağlanacak. 7. Çerçeve Programı’nın amiral projelerinden biri olan projeye dünyadan 130’u aşkın araştırma kurumu katılıyor. İnsan Beyni Projesi (Human Brain Project – HBP), bugüne kadarki en iddialı nörobilim projesi olarak kabul ediliyor. Projenin toplam bütçesi 1.2 milyar euro. Projenin ilk evresi olan 2013-2016 yılları arasında Avrupa Birliği Komisyonu 54 milyon euro katkı sağlayacak.

RAHİME BAŞ UÇAR