İhracat ve ithalat dengesi enflasyonda düşüş

Avrupa pazarındaki toparlanma ve yüksek kurun etkisiyle ihracat rekor kırıyor. Yine bu süreçte ithalatın yavaşlaması cari dengeye yaradı. Enflasyon ise mayısta tavan yaptı. Ekonomistlere göre, açıktaki daralma sürecek, enflasyon da düşüşe geçecek.

ABD’DEN ekonominin ılımlı ve mütevazi büyüme yoluna girdiği mesajları geliyor. Avrupa tarafında ise geçen hafta deflasyon riskine karşı büyümeye destek için faiz indirimi geldi. Avrupa Merkez Bankası, tüm faizlerde indirime gitti. Mevduat faizi 10 baz puanlık indirimle sıfırın altına çekildi. Aynı şekilde politika faizi de 10 puanlık indirimle yüzde 0.15’e düşürüldü.

İçeride ise kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Türk bankacılık sektörüyle ilgili olumlu mesajlar verdi. Geçen hafta açıklanan iki veri, ekonomide en önemli riskler olarak görülen enflasyon ve cari açıkta en kötünün geride kaldığına işaret ediyor. Verilere göre, mayıs ayında tüketici fiyatları (TÜFE) piyasa beklentilerinin altında yüzde 0.40 arttı. Yıllık enflasyon yüzde 9.38’den 9.66’ya yükseldi. Aylık enflasyona en yüksek katkı, mevsimsel etkiler nedeniyle 0.7 puanla giyim ve ayakkabı fiyatlarından geldi. Enflasyonun beklentilerin altında gelmesinde aylık bazda sert düşüş gösteren gıda ve alkolsüz içecekler grubu etkili oldu. Üretici fiyatları (ÜFE) ise mayıs ayında aylık bazda düşüş gösterdi ve yıllık bazda da geriledi.

ÜFE’deki düşüş, TÜFE’nin haziran ayından itibaren düşeceği beklentilerini de destekliyor. Mayıs ayında tepe noktaya ulaştığı düşünülen enflasyonun, gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki düşüşün etkisiyle çift haneli rakamları görmeden haziran ayından itibaren düşmeye başlaması olası görünüyor.

CARİ AÇIKTA OLUMLU SİNYAL

Öte yandan ihracattaki performans ve ithalattaki yavaşlamanın dış ticaret dengesine olumlu etkisi devam ediyor. TÜİK verilerine göre, nisan ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 30.3 azalarak, 7.2 milyar dolar oldu. Yılın ilk çeyreğini yükselişle tamamlayan ihracat, nisan ayında geçen yılın aynı ayma göre yüzde 7.9 artarak, 13.4 milyar dolar oldu. İthalat ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9.5 gerileyerek 20.7 milyar dolara düştü.

Bu arada mayıs ayında ihracat Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı. Mayısta ihracat geçen yılın aynı ayma göre yüzde 5.8 artışla 13 milyar 413 milyon dolar oldu. Yılın ilk beş ayında ihracat geçen yıla göre yüzde 8 artışla 67 milyar 92 milyon dolar oldu. Son 12 aylık ihracat ise yüzde 1.7 artışla toplam 156 milyar 145 milyon dolara yükseldi.

Ekonomistlere göre, bu yılki önemli risklerden biri olarak görülen enflasyon mayısta tavan yaptı. Dolayısıyla bundan sonra aşağı trend başlayabilir. Yılsonu için iki hane riski görülmüyor. Dış açıkta iyimser beklentilere sahip olan uzmanlara göre, yüksek kurun olumlu etkisi ve Avrupa ekonomisindeki büyüme performansı ihracattaki ivmeye destek olacak. İthalat ise iç talebin gerilemesi nedeniyle yavaşlayacak. Dolayısıyla dış ticaret dengesi olumlu etkilenecek.

“İHRACAT ARTIŞI SÜRER”

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) danışmanı, ekonomist Dr. Can Fuat Gürlesel, ihracatın son aylardaki yüksek performansını üç nedene bağlıyor. Gürlesel’e göre, Avrupa ekonomisindeki toparlanma ve siparişlerin artarak devam etmesi Türkiye’nin ihracatındaki artışın en baştaki sebebi. Özellikle hazır giyim ve tekstil sektörlerine yönelik ciddi sipariş artışı dikkat çekiyor. İkinci olarak ise, döviz kurlarındaki artış ihracata destek oluyor. Bu firmaların rekabet gücünü artırıyor. Kur sepeti geçen yıl 2 TL seviyelerindeyken bu yıl yüzde 2.40’a kadar çıktı. Yüzde 20’lik bir avantaj oluştu. Bir diğeri ise, iç talepteki yavaşlamanın tüketim malı ithalatını yavaşlatması. Sanayici için işlenmiş ara malında bu yıl ciddi gerileme var. Yerliye dönüş var. Bu eğilim devam ederse cari açık yılsonunda 50 milyar doların altına düşer.

Gürlesel, enflasyonda ise mayıs ajanda üretici fiyatlarındaki düşüşe dikkat çekiyor. Bunun kur geçişkenliğinin ortadan kalktığını gösterdiğini belirtiyor. Gürle-sel’e göre, artık reel sektörde fiyat artmaz. Hem tüketici hem üretici fiyatları tavan yaptı, bundan sonra gidiş aşağı yönlü olacak.

“İKİ RİSK DE AZALACAK”

Deniz Yatırım Başekonomisti Özlem Derici de ihracattaki artışı sürdürülebilir görüyor. Çünkü Derici’ye göre, Avrupa’daki büyüme eğiliminin devam edeceğine yönelik sinyaller var. Veriler karışık gelse de Avrupa resesyona girmeyecek. Ayrıca kurdaki istikrar önemli. Bir yıldır neredeyse yüksek kurun pozitif etkisi hissediliyor. Bu yıl büyümede dış talebin katkısı geçen yıla göre daha yüksek olacak. İthalatın düşmesinin de dış dengeye katkısı pozitif oldu. İhracatın ivmesi geçen yıla göre iyi. Kurda güveni sarsacak yeni bir şey olmadığı sürece pozitif katkı sürecek.

Özlem Derici, enflasyonda mayıs rekoru kırıldığım belirterek bundan sonra iki hane olmayacağının görüldüğünü söylüyor.

Keza Derici’ye göre, enflas yonda en yüksek ay mayısta görüldü. Bundan sonra düşüş trendinde olacak. Yılsonu TÜFE tahmini ise yüzde 8.7.

“İHRACAT CESARET VERİCİ”

HSBC Türkiye ekonomisti Melis Metiner, 2014 yılının ilk dört ayında ihracat performansım cesaret verici olarak değerlendiriyor. Aynı dönemde ithalatta ise yıllık bazda düşüş olduğuna ve bu sayede de dış ticaret açığının daraldığına dikkat çekiyor. Metiner’e göre, Avrupa ekonomisinin geçen yıla göre daha güçlü ol- JH ması Türkiye’nin ihracatını destekliyor. Geçen yılın sonunda cari açık/GSYH oranı yüzde 7.9 iken bu yılın sonunda yüzde 6 civarına düşebilir. Türkiye için bu yıl yüzde 2.2 civarında büyüme öngören Melis Metiner, şunları söylüyor: “Türkiye ekonomisinde yeniden dengelenme söz konusu. Sadece Türkiye değil, Brezilya’dan Çin’e kadar bu yıl birçok gelişen ülke büyümeden biraz feragat ediyor. Bu ülkeler biraz daha yavaş büyüyerek ekonomilerinde oluşmuş dengesizlikleri azaltmak istiyorlar.” Metiner’e göre, Türkiye bu yıl biraz düşük büyüme sağlayıp, enflasyon ve cari açık riskini düzeltirse bu başarı olur. Büyüme ihracat kaynaklı olursa daha da iyi…