Eski Yıldızlar Yeni Moleküllerin Oluşumuna İmkân Veriyor
Avrupa Uzay Ajansının Herschel uzay görevinden elde edilen veriler, ömrünün sonuna gelen yıldızları çevreleyen gezegenimsi bulutsuların içinde suyun oluşumunda rolü olduğu düşünülen yeni bir molekülün varlığını keşfetti.
Yıldızların yapısındaki hidrojen füzyon tepkimeleri sonucu helyuma dönüşür. Güneş ölçeğindeki yıldızlardaki hidrojen tükenmeye başladığında, yıldızın çekirdeği kütleçekim etkisi ile içe doğru çökerek beyaz cüceye dönüşürken yıldızın dış katmanları uzaya saçılır. Yıldızın kütle kaybetmesine neden olan bu süreç sonucunda yıldızın etrafı gezegenimsi bulutsu adı verilen toz ve gaz bulutuyla çevrelenir. Çekirdek kütleçekim etkisiyle küçüldükçe sıcaklığı yükselir. Bu nedenle yıldızdan yayılan morötesi dalga boyundaki ışığın (UV) miktarı artar. Morötesi dalga boyundaki ışık gezegenimsi bulutsu içindeki moleküllerle etkileşerek bu moleküllerin parçalanmasına ve yeni moleküllerin oluşmasma neden olur.
Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlanan iki ayrı çalışmada araştırmacılar uzayda suyun ve oksijen içeren moleküllerin oluşumunda önemli rolü olan bir molekül keşfetti. Yeni bulunan OH+ molekülü hidrojen ve oksijenden oluşan artı yüklü bir iyon.
Çalışmalardan birinin yazarlarından, Hollandaîda-ki Leiden Üniversitesinden Dr Isabel Aleman inceledikleri 11 gezegenimsi bulutsunun üçünde OH+ molekülünü tespit ettiklerini ve bu bulutsuların sıcaklığı 100.000 Kelvirfden yüksek olan yıldızların çevresinde olduğunu söylüyor. Yüksek enerjili ışınımın gezegenimsi bulutsuların içindeki kimyasal tepkimeleri tetiklediği, bunun da yeni moleküllerin oluşumuna imkân verdiği düşünülüyor.
