Hızlı Okumanın Aşamaları

1. Kelimeleri tanıma

Tanıma çabukluğu, beynimizin hızıyla ilgilidir. Beynimizin aradığı kelimeyi bulabilme hızı çabukluğu oluşturur. Beyin, sembolleri sinirler yoluyla gözlerden aldıktan sonra hafızada mevcut sembolleri taramaya başlar ve bulduğu her sembolle aldığı sembolü karşılaştırır. Tam olarak aradığı sembolü bulduğunda tanıma gerçekleşir, işte bu arada yavaştır. Bazı beyinlerde bu süre daha uzundur. Onlar da kısalmıştır.

Jet okumanın bu aşamasının temel hedefi, gözünüze ritim ve çeviklik kazandırmaktır. Kelimeler tanıma aşamasında zihniniz tembeldir ama ilerleyen aşamalarda beyin ile gözün uyumu sağlanacaktır. Böylece daha hızlı bir algılamaya kavuş olacaktır.

Gözünüzün ritimsiz bir şekilde satırların üstünde gitmesini düzeltmek, yanlış öğrenilen okuma alışkanlıklarının bir kısmından kurtulmayı hedefler. Beyninizi daha hızlı çalıştırmaya alıştırmak için ilk adım bu aşamada gerçekleşir. Ortalama 7-10 gün süren bu aşamada sadece hız odaklı okumaya önem verilmelidir ve hız odaklı okumada satırların ilk başta olduğu kadar flu ( belirsiz ) olmasına dikkat etmelisiniz; satır üstünde kılavuzunuz hızlı bir şekilde giderken gözünüzle takip etmeye çalışmalı ve göz hareketleri yapmalısınız. Bu bölümde ritim çalışmaları (hız odaklı okuma), % 40 kapsamlıdır. % 60 ise göz hareketleriniz olmalıdır. Bu aşamada göz kaslarınızı geliştirmek daha önemlidir. Bu aşamada sadece bu çalışmaların hepsini hobi olarak yapmak, sizin için istenilen sonuca ulaşmanızı kolaylaştıracaktır.

Günlük hayatınızdaki okumaları yavaş okumanızla yaparken gözünüzün okurken hızlı sıçramalar yapması, bu sizin çalışmalarınızın iyiye gittiğin bir kanıtıdır. Ritim çalışmasında sorun yaşayabilirsiniz; ama unutmayın, hızlı okuyamayan kişi yoktur. Sadece pes eden insanlar vardır. Ritim çalışmalarında (hız odaklı okuma) ilk başta gözünüz kılavuzun ritmine ayak uyduramaz ama bu aşamanın sonunda gözünüz istenilen ritmi kazanmış olur. Bu aşamada önemli olan hız odaklı okumadır. Bu aşamada çalışma etkin yapılırsa 2 kat artış sağlanır.

Kelimeleri tanımada hız odaklı bir okuma hedef olduğundan, ilk başlarda okumanız hızlandıkça okuma-anlama süreci bundan olumsuz etkilenecektir. Çünkü beyniniz yavaş çalışmaya alışık durumdadır dolayısıyla bu aksaklıkları yaşamanız doğal. Bu aşamada daha hızlı yol almak istiyorsanız, tersten hız odaklı okuma yapmanız daha etkili sonuçlar yaratır. Daha da etkili sonuç almak istiyorsanız, bu iş için hazırlanmış bilgisayar programlarımı kullanabilirsiniz.

2. Kelimeleri net görme

İlk aşamada gözünüz yeterli düzeyde olmadığından sadece flu (belirsiz) olarak gördüğünüz kelimeleri net görmeye başlamışsınızdır. Beyninizle gözünüz arasındaki uyum, istenilen düzeyde değildir ama göz kaslarınız istenilen performansa ulaşmaya başlamıştır. Beyniniz, daha istenilen düzeyde hızlı olmadığı için hız odaklı okuma çalışmasına devam edilmelidir. Bu yüzdendir ki anlama yüzdeniz düşürülüp ritim çalışmalarının (hız odaklı okumaların) temposu arttırılmalıdır. Göz hareketleri ve egzersizleri yaptığınız için göz kaslarınız hızlanmaya devam eder. Bu aşamanın sonunda göz kaslarınız çok fazla çevikleşir. Okuma hızınızda 2 kat belirgin bir artış olmuştur.

3. Kısa süreli anlama dönemi

Jet okumanın en zor dönemidir. Eğer sadece gerekenleri yaparsanız ve egzersiz programınızın tamamınızı yaparsanız, çok kısa sürede bu dönemi geçersiniz. 3-5 kat ideal anlama gerçekleşir. Bu anlatılanlardan fazlasını yaparsınız; sorun yaşamanız kaçınılmaz bir sonuçtur. Örneğin; inanmazsanız, acabalarınız olursa çalışmanızda ancak 2 katlık bir artışla karşı karşıya kalırsınız. Anlama konusunda sorun yaşarsınız. Günlük hayatınızda etkin olarak kullanamazsanız bu aşamada, çalışmadan vazgeçersiniz. Geçici sorunu kalıcı hale getirisiniz ve eğer kendinize biraz değer veriyorsanız, yapılanların sonunu getirirsiniz. Bunu yapmak, sizin için seçeneklerden biridir ve en kolayıdır.

4. İdeal anlama dönemi

Verilen programı gereği gibi yaptıysanız 3-5 kat hızlı okursunuz ve anlarsınız. Bu aşamadan sonra günlük okuma zamanlarınız olmalı ve bu alışkanlığı daha etkili hale getirmeye çalışmalısınız. Eğer bu aşamanın sonunda “ne güzel hızlı okuyorum” derseniz ve okumayı bırakırsanız düşüşler kaçınılmazdır. Şöyle bir örnek, bu aşamanın sonrasını çok iyi açıklayacak:

Arkadaşlarla sohbet ediyorduk; ben de ehliyet için kursa başlamıştım. Sohbet arasında ehliyetinin olduğunu ama araba kullanamadığını söyledi arkadaşım. Ben de arkadaşa, “sanırım ehliyetini evlerindeki misafir odasında süs olsun” diye mi aldığını sorarak takıldım.

Bu anlatılanlar bir süreçten geçmiştir ve jet okuma alışkanlığını kazanmanız için hazırlanmıştır. Bundan sonra ise alışkanlığı etkin kullanma süresi başlayacaktır. Hepimiz, günde 15 dakika kitap ya da bir şeyler okuruz… Eğer bundan sonraki süreçte kendinize günlük 15 dakika okuma zamanı ayırırsanız, okumanız daha iyi bir düzeye gelecektir. Bunu 1 ay kadar devam ettirirseniz, alışkanlığınızı hayatınızın tamamında kullanır hale gelebilirsiniz.

Tanıma çabukluğu, beynimizin hızıyla ilgilidir. Beynimizin aradığı kelimeyi, sembolü bulabilme hızı çabukluğu oluşturur. Beyin, sembolleri sinirler yoluyla gözlerden aldıktan sonra hafızada mevcut sembolleri taramaya başlar ve bulduğu her sembolle aldığı sembolü karşılaştırır. Tam olarak

aradığı sembolü bulduğunda tanıma gerçekleşir, işte beyin için bu süre artık daha da kısalmıştır. Daha hızlı kavrayabilmek için kelime dağarcığınızı geliştirmelisiniz.

5. Okuma Kültürünüz

Hızlı okuyarak anlama konusunda kişinin zengin bir kelime dağarcığı olmalıdır. Hızlı okumada dil, göz ve beynin çabukluğu önemlidir. Kelime hâzinesi sınırlı olan okuyucular okurken zorluk yaşarlar. İyi okuyucuların hepsinin kelime dağarcığı geniştir.

Hızlı okurken anlama sırasında metinde karşılaştığınız, size yabancı gelen kelimeler takılmanıza neden olur. Okuma parçasında size yabancı gelen kelimeler ne kadar fazla olursa, o kadar hızınız düşer, okumanız çekilmez hale gelir.

Sözcük dağarcınızı geliştirmek için; Değişik alanlarda farklı konular içeren kitaplar, dergiler v.b okumalısınız.

Fırsat buldukça sözcük okumanızı önerebiliriz; öğrendiğiniz kelimeleri de günlük hayatınızda kullanın.

Okurken elinizin altında sözlük bulundurabilir, sürekli okumalarınızı sözlükle yapabilirsiniz.

Cemal Kondu