Enflasyonda çift haneye gidiş sürüyor
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) enflasyonu ağustos ayında yüzde 0,09 olarak gerçekleşti. Sıfır dolayındaki beklentilerin üzerinde olan bu oran geçen yılın aynı ayındaki yüzde -0,10’luk enflasyonu da aştı. Bu nedenle temmuz ayında yeniden yükselişe geçen yıllık enflasyon ağustos ayında biraz daha yukarı tırmandı. Temmuz ayında yüzde 9,32 düzeyinde olan yıllık tüketici enflasyonu ağustos ayında yüzde 9,54’e çıktı.
Geçen yılın aralık ayında yükselişe geçen enflasyon yılın ilk yarısında da buna yakın seviyelere gelmiş, fakat “baz etkisi” sayesinde haziran ayında biraz düşmüştü. Ancak bu düşüş beklenenin yarısı kadar olmuştu. Temmuz ayında ise bir miktar daha düşüş beklenirken tam tersine yükseliş yaşanmıştı.
Bu yükselişin ağustos ayında da sürmesiyle enflasyon bir kez daha çift hanenin eşiğine geldi. Böyle giderse yıl sonundan önce çift haneyi görebiliriz.
KURAKLIK ETKİSİ
Bu yıl enflasyondaki yükselişin önemli nedenlerinden biri aralık ve ocak aylarında döviz kurlarında yaşanan sıçrama, diğeri de tarımdaki kuraklık yüzünden gıda fiyatlarının genelde yüksek gerçekleşmesi oldu. Ağustos ayındaki yükselişin arkasında da gıda fiyatları var. Geçen yıl ağustos ayında “mevsim normalleri”nin (son 10 yılın ortalaması) aksine düşüş gösteren gıda fiyatları, bu yıl aynı ayda mevsim normallerini de biraz aşan bir artış gösterdi. Bu nedenle ağustos ayında gıda fiyatlarının enflasyona katkısında geçen yılın aynı ayına göre 0,39 puanlık yükseliş yaşandı.
Ağustos ayında lokanta ve oteller grubundaki fiyat artışı da oldukça yüksek gerçekleşti. Bu da enflasyonun yükselmesine etkide bulundu. Fakat bu gruptaki fiyat artışlarının arkasında da muhtemelen gıda fiyatlarındaki yükseliş var. Dolayısıyla gıda fiyatlarındaki yüksek seyirin enflasyondaki tırmanış üzerinde göründüğünden de fazla bir etkisi bulunuyor.
Ağustos ayında enflasyonun daha fazla yükselmesini, giyim ve ulaştırma gruplarında yaşanan fiyat düşüşleri önledi. Esasında indirim sezonunun yaşandığı giyim ve ayakkabıda fiyatlar mevsim normallerine yakın bir oranda düştü. Fakat geçen yılın aynı ayındaki düşüş daha az olduğu için, giyim ve ayakkabı grubunun enflasyona katkısı 0,14 puan geriledi. Bu arada dünya petrol fiyatlarındaki düşüşün akaryakıt da fiyatlarına yansıması nedeniyle, ağustos ayında ulaştırma grubunda fiyatlar bir miktar düştü. Oysa geçen yılın aynı ayında bu gruptaki fiyatlarda önemli bir yükseliş vardı. Bu nedenle ulaştırma grubunun enflasyona katkısında da geçen yıla göre 0,12 puanlık düşüş yaşandı.
Merkez Bankası, yılın ikinci yansında enflasyonda düşüş bekliyordu. Bundan o kadar emin görünüyordu ki temmuz ayında yayınladığı son Enflasyon Raporu’nda yüzde 7,6’lık yıl sonu enflasyon tahminini değiştirme gereği görmemişti. Fakat ikinci yanyılın ilk iki ayında işler pek de umduğu gibi gitmedi. Bir taraftan kasım ayında iyice güçlenecek olan olumsuz baz etkisi diğer yandan da tarımdaki kuraklığın sürüp giden etkileri nedeniyle, yılın kalan döneminde de Merkez Bankası’nın planları pek tutacakmış gibi görünmüyor. Böyle giderse enflasyon 2-3 ay içinde çift haneyi bulacak ve 2014 yılı da çift hanede kapanacak.
PARA POLİTİKASI
Bu gelişmede Merkez Bankası’nın siyasi baskılara dayanamayarak mayıs ayından itibaren para politikasında erken gevşemeye gitmesinin de etkisi var. Bu erken gevşeme iç talepteki zayıflamayı frenleyerek, toplam talep koşullarının enflasyona düşüş yönünde katkıda bulunması imkanını azalttı. Merkez Bankası, döviz kurlarının yeniden yükselmesinden korktuğu için para politikası faizindeki indirimi geçen ay durdurdu. Fakat bu kez de kredi faizlerinin duyarlı olduğu gecelik borç verme faizini aşağıya çekti. Bu karar para politikasındaki gevşemenin “ince ayar” ile devamı anlamına geliyor ve toplam talep koşullarının enflasyonla mücadeleye yine yardımcı olmayacağını gösteriyor.
Ekonomideki yavaşlamanın duraklamaya dönüşmesi endişesi, Merkez Bankası’m büyümeyi enflasyona tercih etme noktasına getirmiş gibi görünüyor.
