2015 Yatırım Yılı Olacak

KİMYA sektörü için sanayinin DNA’sı denir. Sanayideki, dolayısıyla da ekonomideki gidişatı kimyanın ayak izlerine bakarak takip etmek mümkündür. Biz de ekonominin 2015’teki izini kimya sektörünün beklentilerine bakarak sürmeye çalıştık. Mineral yakıtlardan deterjana, petrokimya ürünlerinden boyaya kadar 30’a yakın sektör, kimya sektörü altında güç birliği yapıyor. Kimya sektörü genel olarak hem iç piyasada hem de ihracatta Türkiye’nin büyümesinin iki katı büyüme planları yapıyor. Sektörün 2015’te ortalama yüzde 5-10 arasında büyüyeceği tahmin ediliyor. Petrol fiyatlarının düşmesiyle hammadde baskısı azalan kimyanın birçok alt kolunda ertelenen yatırımların bu yıl yapılacağı tahmin ediliyor.

EN BÜYÜK YATIRIM

Türkiye’nin önde gelen petrokimya tesisleri de zaten son yıllarda sürekli yatırımdalar. Bu konuda öncülüğü Türkiye’nin en büyük petrol rafinerisi olan TÜPRAŞ yapıyor. TÜPRAŞ, Cumhuriyet tarihinin tek seferde yapılan en büyük yatırımlarından birini gerçekleştirdi ve resmi açılışını 15 Aralık 2014’te yaptı. Toplam 3 milyar dolara mal olan Fueloil Dönüşüm Projesiyle, asfalt, fueloil gibi siyah ürünleri motorin, benzin, LPG gibi beyaz ürünlere dönüştürecek bir tesis kuruldu. Bu yatırımla 500’den fazla direkt istihdam sağlandı.

1 TÜPRAŞ Genel Müdürü Yavuz Er-kut, 36 ay önce tamamlanan tesisin 2015’te yüzde 100 devreye gireceğini belirterek, “Yatırımımız Tüpraş’ı dünya rafineri sektöründe önemli bir konuma getirecek. Yeni tesisimizin üreteceği beyaz ürün miktarı ve yarattığı katma değer göz önüne alındığında bu yatırımın aslında yeni bir rafineriye eşdeğer olduğunu ifade etmek isterim. Tesisin devreye girmesiyle birlikte mevcut dört rafinerimiz maksimum kapasiteyle çalışacak. Hedefimiz, 2015’te maksimum kapasitemiz olan 28 milyon ton ham petrol işlemek” diyor.

PETKİM’DEN ÖNEMLİ ADIMLAR

Azerbaycan’ın devlet petrol şirketi SOCAR’ın aldığı Petkim’de de yatırımlar sürüyor. Petkim Genel Müdürü Sadettin Korkut, geçen yıl etilen ve PTA fabrikalarında yaptıkları 200 milyon dolarlık kapasite artışı yatırımlarıyla yıllık üretim kapasitelerini 3.2 milyon tondan 3.6 milyon ton seviyesine çıkardıklarını vurgulayarak sözlerine başlıyor. Korkut, 2015’te iki önemli yatırımı devreye alacaklarını belirterek şu bilgileri veriyor:

“Yaklaşık 400 milyon dolara mal olacak Petkim konteyner limanı inşaatımızın ilk faz yatırımım yazın tamamlamayı hedefliyoruz. Liman eylülde devreye girecek. Petkim Yarımadasının bir diğer önemli projesi olan 51 megavat kurulu gücündeki Petkim Rüzgar Eneıji Santrali projemizin 24 megavatlık ilk fazını da yılın sonunda tamamlayacağız. 55 milyon euro tutarındaki bu yatırımın ilk fazı ile elektrik üretim kapasitemizi yüzde 12 oranında artıracağız.”

HEDEF, DIŞ TİCARET AÇIĞINI AZALTMAK

Kimya sektörünün toplam imalat sanayindeki payı yüzde 30’ları bulsa da sektör her yıl 40 milyar dolara yakın ithalat yapıyor. Zaten Türkiye’nin en çok dış ticaret açığı verdiği alanlardan biri olan kimyadaki ithalatın azaltılması ekonomi yönetiminin en önemli hedefleri arasında yer alıyor. Zaten bu nedenle Türkiye’de yeni rafineri kuruluşları ‘stratejik teşvik’ kapsamında destekleniyor. Halen SOCARin 2018 yılında devreye girmesi beklenen Star Rafineri için 6 milyar dolarlık yatırımı devam ediyor. Tüpraşin yeni resmi açılışı yaptığı Fueloil Dönüşüm yatırımıyla da bu alanda cari açığın yıllık 1 milyar dolar azalacağı tahmin ediliyor.

İHRACATÇILAR İDDİALI

Kimya sektöründe ithalat azaltılırken ihracatın da artırılması önemli hedeflerden biri. 2023’teki 500 milyar dolarlık ihracat hedefinin yüzde 10’u yani 50 milyar doları kimyaya emanet edilmiş durumda. Kimya ihracatı bu yılın ilk dokuz ayında yüzde 3.8 artarak 16 milyar 435 milyon dolara çıktı. Sektör 2014’te 2013’teki ihracatını bir miktar aşacak gibi görünüyor.

1KM1B (İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği) Başkanı Murat Akyüz, “Türkiye ekonomisi kötü gidiyor tartışmaları sürerken bile kimya ihracatı hız kesmedi. 2023’teki 50 milyar dolarlık ihracat hedefimize yavaş yavaş yaklaşıyoruz. 2015 performansımızda bir düşüş beklemiyoruz. Avrupa ekonomisindeki daralma, ABD ekonomisine yönelik endişelerin devamı ve bölgemizde yaşanan tüm olumsuzluklara karşın kimya sektörü 2014’te de ihracatını artırmayı başardı. Kimya ihracatımızda geçmiş başarıların ileriye taşınması inovasyon ve Ar-Ge’ye ağırlık verilmesini gerekli kılıyor. 2015 ve ilerleyen yıllarda da bu konular üzerine yoğunlaşacağız” açıklamasını yapıyor.

BÜYÜME İÇİN İSTİKRAR ÖNEMLİ

Kimyanın gerek iç piyasada gerekse ihracatta en dinamik alanlarından biri ise plastik ve plastik mamulleri. Geçen yılı yüzde 5’e yakın büyüme, yüzde 9’a yakın da ihracat artışıyla tamamladığı tahmin edilen sektör, 9 milyon ton üretim, 6 milyar dolar ihracat hedefi ile çalışmalarım sürdürüyor. Plastik sektörü üretim kapasitesiyle bugün Avrupa İkincisi ve dünya yedincisi konumunda.

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, net bir artış rakamı vermese de 2015 için üretim ve ihracatta artış hedefleri olduğunu söylüyor. “Ancak hedeflerimize ulaşabilmek için gerek ülke gerek global boyutta ekonomik istikrar ve siyasi dengeler büyük önem taşıyor. Özellikle önemli ihracat pazarımız konumundaki Ortadoğu ve komşu ülkelerdeki gerilimin azalması ve istikrar ortamının yaratılması ihracatımızı ve dolayısıyla üretimimizi artırıcı etki yaratacak” diyor. Plastik sektöründe ertelenen yatırımların, petrolün düşmesiyle birlikte bu yıl devreye gireceğini tahmin eden Eroğlu şöyle konuşuyor:

“Sektörümüzde bir yandan yeni üretim tesisleri için yatırım yapılırken, diğer yandan mevcut üretim tesislerindeki kapasitelerin artırılması yönünde yatırımları gözlemliyoruz. Özellikle petrol fiyatlarının 75 dolar üzerine çıkmadığı bir sene yaşarsak 2015 büyük yatırımların yılı olacaktır. Sektörümüz uzun süredir yatırımlarını erteliyor. Yapılan yatırımların yanı sıra bekletilenler de var. Özellikle son dönemde yeni bir sanayi hamlesi yönünde alman kararlar ve petrol fiyatlarındaki istikrar sektörün ertelenmiş yatırımlarını geri getirecektir. Sektörümüzün makine yatırımlarının böyle bir ortamda 1 milyar dolara yaklaşmasını bekliyoruz.”

2015 SONRASINA HAZIRLIK

Plastik sektörü hammaddede yüzde 85 oranında ithalata bağımlı bir yapıda. Yavuz Eroğlu, yapılan yeni petrokimya yatırımlarının ihracata olumlu etki edeceğini söylüyor. Eroğlu, “Petrokimya sektöründe özellikle EPS, PET ve diğer ürün gruplarındaki tevsi yatırımları hem hammaddede dışa bağımlılığı azaltacak hem de PET’te olduğu gibi ihracat fırsatları doğuracak” diyor.

2bin 500eyaklaşan müşteri ile çalışarak, yurtiçi ve dışında plastik hammadde ithalatı yapan Yaylalar Holding, sektörde 2014’te yüzde 15 büyüme öngörüyor. Yaylalar Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Kemal Yayla, “2015’te grubumuzun ciro hedefi 500 milyon dolar. Plastik sektörü lokomotifimiz olmaya devam edecek. Beylikdüzü’nde 50 milyon TL’lik plastik hammadde depo yatırımı yapacağız. Limana yakm olan Beylikdüzü’nde 14 bin metrekarelik ve 30 bin ton kapasiteli bir depo inşa ediyoruz. 2015’te Rusya’da pek çok alanda pazarın daralması bekleniyor. Plastik sektörünün de yaşanan krizden olumsuz etkilenmesi söz konusu olabilir. Firmaların, kriz sonrası dönemde oluşacak müşteri beklentilerini karşılayacak stratejik hazırlıkları yapmaya başlamaları rekabet önceliği sağlayacaktır.” Dow Türkiye ve Orta Asya Cumhuriyetleri Genel Müdürü İhsan Necipoğlu, kimya sektöründeki büyümenin GSMH’nm yüzde 1.5-2 misli yani yüzde 5 civarında olmasının normal olduğunu söylüyor. Dört tesiste üretilen styrofoam, boya, poliüretan ve plastik katkı maddelerinin ticaretini yapan Dow Türkiye’nin 2015’te yurtiçi ve yurtdışı satışlarını artırmayı planladıklarını belirten Necipoğlu, “Kimya endüstrisindeki hammadde fiyatlarının ciddi biçimde ucuzlaması, petrol fiyatının gerilemesi gibi nedenlerle gaz fiyatlarının da aynı şekilde bundan etkilenmesi göze çarpan en önemli değişiklikler. 2015’te talebin genel olarak zayıflamayacağı ama çok kuvvetli de olmayacağı söylenebilir. Biz yeni yılda her alandaki inovasyonları-mızı Gaziantep ve bölge şehirleriyle buluşturmak öncelikli hedeflerimiz arasında” diye konuşuyor.

BOYADA UMUTLAR YÜKSEK

Boya sektörü de kimyanın altında bulunuyor. Türkiye’de 2 milyar dolarlık bir iç tüketim var. Bu da yıllık 850 bin ton boya tüketimi demek. Sektörün ihracatı yıllık 1 milyar dolar civarında. Üretimin yüzde 60T sanayi yüzde 40’ı ise inşaat boyalarından oluşuyor. İnşaat boyalarının yüzde 20’i yeni yapılan binalara gidiyor. İstanbul Sanayi Odası Boya, Vernik, Reçine ve Çeşitli Kimya Sanayii Meslek Komitesi Üyesi ve Mer-bolin Boya Yönetim Kurulu Başkanı Kenan inşaatta boya sektöründe talebin düştüğünü belirterek, “İnşaat boyalarındaki satış miktarının yüzde 80’ni yenileme talepleri karşılıyor. Sektörde büyümeyi yakalayabilmemiz için yenileme talebinin artması gerekiyor. Herkes inşaat sektöründeki artıştan dolayı boya sektöründe de ciddi bir
artış olduğunu düşünmekte ama maalesef bu doğru değil. Siyasi istikrar bozulmazsa tekrar büyümeyi yakalarız” diyor.

Türkiye’nin önde gelen boya üreticilerinden olan D YO da son iki yılda yaptığı yatırımlar neticesinde 2015’te çift haneli büyüme hedefi koydu. DYO Boya Genel Müdürü Serdar Oran, “Son 4-5 yıllık büyüme oranlarımız boya sektörü genelinin üzerinde gerçekleşiyor. 2015’te de çift haneli büyüme hedefliyoruz” diyor. Oran, devreye girecek yatırımlarla ilgili şu bilgileri veriyor: “Büyüme stratejisi doğrultusunda, sanayi grubu boyalarda planladığımız yatırımları 2014’te hayata geçirdik. Türkiye’deki üretimimizi Dilovası ve İzmir Çiğli fabrikalarımızda gerçekleştiriyoruz. Nisan ayında bunlara Turgut lu Toz Boya fabrikamız da eklendi. Bu fabrikadaki yatırımlar önümüzdeki birkaç yıllık süreçte devam edecek. Diğer taraftan sanayi boyalarında toz boyanın yanı sıra bobin boyaları (coil coatings) üretmek üzere İzmir Çiğli fabrikamızda bir üretim hattı ve Ar-Ge ekibi kurduk. Türkiye dışında Rusya ve Mısır’da üretim, satış ve pazarlama operasyonlarımız bulunuyor. Afrika pazarının merkezi olarak gördüğümüz Mısır’da mobilya ve oto tamir boyalarına ek olarak inşaat boyası üretme kararı aldık ve yine bu yıl içinde D YO Africa LLC şirketimizin kuruluşunu tamamladık.”

GÜZEL İŞLER

Kimyanın alt kollarından olan kozmetikte de büyüme hedefleri daha sağlam. Son yıllarda kişisel bakıma daha çok harcama yapan toplumumuz sektörün kimya sektörünün genelinden daha yüksek hedefler koymasına neden oluyor. Eyüp Sabri Tuncer Yönetim Kurulu Başkan Vekili Engin Tuncer, “Şirketimizin 2015 büyüme hedefini yüzde 15 olarak belirledik. Bu hedef ışığında yurtiçi ve dışı pazar araştırmalarımızın yanı sıra ürün ve müşteri çeşitliği için çalışlarımız devam ediyor. Ürün gamımızı 675’e ulaştırdık ve sürekliliğini sağlamak için Ar-Ge süreçlerimizi titizlikle yürütmekteyiz. 2015 için üretim kapasitemizde ciddi oranda bir artış oluşturmayı hedefliyoruz” diye yeni yılda hedeflerini açıklıyor.

Kimya sektörü neleri kapsıyor?

■ Plastikler ve mamulleri

■ Reçineleri, akrilik polimerleri, polivinilklorür, polivinilasetat, poliesterler vb.

■ Mineral yakıtlar, mineral yağlar (motorin, fueloil, nafta, C4, motor yağlan, LPG)

■ Anorganik kimyasallar (rafine boraks, borik asit, sodyum sülfat, alümina, sodyum hipoklorit).

■ Organik kimyasallar (benzen, akrilonitril, etilen glikol, gliserin, pksilen, ilaç hammaddeleri pentaeritritrol).

■ Boyalar, pigmentler ve diğer boyayıcı maddeler, mühtahzar boyalar ve vernikler.

■ Uçucu yağlar, parfümeri, kozmetikler ve tuvalet müstahzarları, deterjanlar, sabunlar

■ Kauçuk ve kauçuk eşya.

■ Gübreler (diamonyumfosfat, üçlü süper fosfat, azot ve fosforlu kompoze gübreler).

■ Tarım ilaçları, tekstil yardımcı maddeleri (apre ve finisaj maddeleri), yağ asitleri, yapıştırıcılar.

Murat AKYUZ / İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği
ihracat hedefimiz 50 milyar dolar

Kimya sektörü olarak 2023’teki 50 milyar dolarlık ihracat hedefimize yavaş yavaş yaklaşıyoruz.

Türkiye ekonomisi kötü gidiyor tartışmaları sürerken bile kimya ihracatı hız kesmedi. 2015 performansımızda bir düşüş beklemiyoruz. Kimya sanayimiz, tüm sorunlarına rağmen üretim ve ihracattaki başarı grafiğini her geçen yıl daha da yukarıya taşıyor. Avrupa ekonomisindeki daralma,

ABD ekonomisine yönelik endişelerin devamı ve bölgemizde yaşanan tüm olumsuzluklara karşın kimya sektörü 2014’te de ihracatını artırmayı başardı. Kimya ihracatımızda geçmiş başarıların ileriye taşınması inovasyon ve Ar-Ge’ye ağırlık verilmesini gerekli kılıyor. 2015 ve ilerleyen yıllarda da ağırlıklı olarak bu konular üzerine yoğunlaşacağız.

Yavuz EROĞLU / PAGEV Başkanı
Maliyetler kontrol altında

Plastik sektörü olarak üretim kapasitemizle bugün Avrupa İkincisi ve dünya yedincisi konumundayız. 9 milyon ton üretim, 6 milyar dolar ihracat hedefi ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Sektörümüzde yeni üretim tesisleri ve mevcut tesis kapasitelerinin artırma yatırımları gözlemliyoruz. Sektörümüz petrole dayalı hammaddelerde maliyetlerini daha kontrollü götürebileceği bir yıla hazırlanıyor. Petrol fiyatlarının 75 dolar üzerine çıkmadığı bir sene yaşarsak 2015 büyük yatırımların yılı olacaktır. Sektörümüzün makine yatırımlarının böyle bir ortamda 1 milyar dolara yaklaşmasını bekliyoruz.