Yatırım fonlarında sınırlar kalkıyor

Türkiye, yatının fonlarında yeni bir döneme giriyor. Yatının fonları artık Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu (TEFAS) çatısı altında satılabilecek. Böylece yatırımcılarm fon seçenekleri artarken sektördeki rekabet de keskinleşecek. Piyasanın önemli isimleri, TEFAS’m devreye girmesiyle, büyüme konusunda sorunlar yaşanan yatırım fonları pazarmda ciddi bir toparlanma bekliyor.

Sermaye Piyasası Kanunu ile 2013 yılı başından itibaren hızlı bir yenilenme sürecine girildi. Sermaye piyasalarının temel unsurları başta olmak üzere sektörün tüm alanlarında değişim ve dönüşüm başladı. Fon sektörünü de bu dönüşümün en önemli halkaları arasında gören Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), bu nedenle söz konusu sektördeki yapısal somn-lar üzerine çalışıyor. Böylece son yıllarda Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) sağlanan başarının kurumsal yatırımcıların diğer bir kolu olan yatırım fonu sektöründe de gerçekleştirilmesi hedefleniyor.

Bu kapsamda 7 Mart 2014’te çalışmaları başlatılan Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu’nda (TEFAS) hukuki ve teknik altyapı ve üyelik süreçleri tamamlandı. Platformda işlemlerin başlaması ise 9 Ocak 2015 itibariyle start aldı.

SÜPERMARKET GİBİ

TEFAS ile birlikte fon sektöründe dağıtım kanallarına erişimdeki sınırlar ortadan kalktı. TEFAS, tek bir yatırım hesabıyla, özel şartlara tabi olan yatırım fonları hariç olmak üzere, SPK’nın izniyle kurulmuş olan ve sermaye piyasasında faaliyette olan tüm yatırım fonlarına erişim imkânı sağlıyor. Bu haliyle adeta bir yatırım fonları süpermarketine benziyor.

Önceki yıllarda dağıtım kanallarının yetersiz olması, rekabet eksikliği, fon performanslarını karşılaştıran ve yatırımcılara sunan ortak bir platformun bulunmaması gibi nedenlerle sektördeki büyüme hedeflenen düzeyde gerçekleşmedi. Rakamlarla ifade etmek gerekirse, yatırım fonu pazarının toplam portföy büyüklüğü 2002 yılında 20 milyar TL iken 2013 yılı sonunda ancak 30 milyar TL’ye, 2014 yılı sonunda ise 35,5 milyar TL’ye ulaşabildi.

KÖKLÜ DEĞİŞİKLİK

Türkiye’nin makro ekonomik büyüklüğü ile kıyaslandığında gelinen rakamların yeterli olmadığını söyleyen SPK Başkanı Vahdettin Ertaş, önümüzde alınacak daha çok yolun olduğunu belirtiyor. 2012 sonunda yürürlüğe giren yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nda yatının fonu düzenlemelerinde köklü değişikliğe gidildiğini söyleyen Ertaş, şu bilgileri veriyor:

“Fon kurucularına yönelik liberal bir bakış açısı sergilendi. AB düzenlemelerine uyumlu ikincil düzenlemeler yapıldı. Yeni fon türleri belirlendi. Fon yönetim ücretleri konusunda kısıtlamalar getirildi. Bu düzenlemeler çerçevesinde yatırım fonlarında yönetilen toplam portföy büyüklüğü geçen yıl 5,5 milyar TL artarak 2014 yılı sonunda 35,5 milyar TL’ye, hesap sayısı da 3,2 milyona ulaştı.”

Vahdettin Ertaş, bu platformla birlikte, yatırım fonu piyasasının uzunca bir süredir beklenen büyümeyi gerçekleştirmesini ve tasarruf oranlarını artırmasını bekliyor. Bu açıdan 9 Ocak tarihini milat olarak görüyor.

KURUMSAL YATIRIMCI

TEFAS ile SPK tarafından kuruluşuna ve bu platformda işlem görmesine izin verilmiş yatırım fonlarının tümüne tek bir ekrandan ulaşmak mümkün hale geldi. 9 Ocak tarihi itibariyle bankaların internet şubelerine girerek sistemin çalıştığına tanıklık ettik. Borsa İstanbul Genel Müdürü İbrahim Turhan, sermaye piyasalarının gelişimi açısından kurumsal yatırım portföylerinin büyümesinin son derece önemli olduğunu söylüyor. Kurumsal yatırımların milli gelire oranının aynı kategoride yer aldığımız ülkelere kıyasla arzu ettiğimiz seviyenin altında olduğunu söyleyen Turhan, “TEFAS ile önümüzdeki dönemde fon portföy yönetiminde rekabetin ve dolayısıyla fon performanslarının artmasını bekliyoruz” diyor.

Bağımsız portföy yönetimi şirketlerinin yönettiği yatırım fonları bugüne kadar sınırlı sayıda dağıtım kanalı ile Türk yatırımcısına sunulmaktaydı. Ashmore Türkiye CEO’su Didem Gordon, TEFAS dağıtım kanalının çok sınırlı olan ve yatırım fonu yöneten portföy yönetimi şirketlerine de ciddi bir açılım getireceğini söylüyor. Gordon, “Artık çok sayıda fona eri-şilebildiğinden, yatırımcıya en uygun fon alternatiflerinin seçimi için yatırım danışmanlığının ve destek hizmetlerinin önemi daha da ön plana çıkacak” diyor.

İLHAMİ KOÇ / TÜRKİYE SERMAYE PİYASASI BİRLİĞİ BAŞKANI
“TEFAS’ı yatırımcıya anlatacağız”

“Yatırım fonları sektörü 1980’lerin ikinci yarısından itibaren bankaların öncülüğünde gelişti. Her banka kendi fonlarını kurdu, yönetti ve dağıttı. Ancak sistemin bu şekilde çalışması son yıllarda yatırım fonları büyüklüğünün belirli bir seviyenin üzerine çıkamamasının nedenleri arasında. TEFAS’ın devreye girmesiyle yatırım fonlarında açık mimari modeline geçiliyor. Yatırım fonları alım-satımında açık mimari, yatırımcıyı esas alan ve portföy yönetiminde rekabeti ön plana çıkaran bir model. Yatırımcı tercihinin serbestçe ortaya çıkmasıyla, sektörde rekabetin artmasını ve fonların portföy yönetimi performasına göre birbirinden ayrışmasını bekliyoruz. TEFAS’ın başarılı olabilmesinin ön koşullarından biri de bu sistemin yatırımcılar tarafından bilinmesidir. Birlik olarak bu konuya özel bir iletişim stratejisi uygulayacağız”

VAHDETTİN ERTAŞ / SPK BAŞKANI
“TEFAS, fonu ilk tercihler arasına sokacak”

İYİ OLAN KAZANACAK

TEFAS’ın faaliyete geçmesiyle birlikte, fon portföy yönetiminde rekabetin ve fon performanslarının artması bekleniyor. Performansın artması, yatırım yelpazesi içinde fonların yatırımcıların ilk tercihleri arasına girmesini de beraberinde getirecek. Son dönemde yüzde 13’lere kadar düşen tasarruf oranlarına da olumlu katkı yapacak. Kurumsal yatırımcıların daha geniş müşteri kitlelerine ulaşmasına öncülük edecek. Bu anlamda TEFAS, iyi olanın kazanacağı yeni bir dönemi aralıyor diyebiliriz.

BENZERLERİNDEN FARKLI

TEFAS benzeri platformlar dünyada da mevcut dağıtım kanallarına alternatif olarak hızla yaygınlaşıyor. TEFAS’ın bu yapılardan temel farkı, özel şartlara tabi olanlar hariç, tüm fonların merkezi tek bir platformda işlem görecek olması. Bu özelliğiyle dünyaya örnek gösterilebilecek bir sistem. Keza TEFAS yurtdışında da yankı buluyor.

BİLGİLENDİRME PLATFORMU

TEFAS ile ayrıca yatırımcıların performans odaklı olarak yatırım yapmalarını sağlayacak bir ortam sunulacak. Bu amaçla yatırımcıların fonların performanslarını analiz edebileceği ve yatırım kararlarını performansa göre alabilmesini mümkün kılacak bir fon bilgilendirme platformunu da TEFAS ile eş zamanlı olarak 9 Ocak itibariyle devreye aldık. Takasbank bünyesinde oluşturulan ve tüm yatırımcıların ücretsiz erişebileceği bu platform ite fonlara ve faiz, altın, borsa endeksi gibi alternatif yatırım araçlarına ilişkin getiri bilgileri de yatırımcılara sunulacak.

NOTLAMA VE SINIFLAMA

Fonların notlandırma ve sıralama faaliyetlerine ilişkin temel esaslar bir tebliğ ile 2013’te belirlendi. Teknik detaylar ise 2014 sonu itibariyle Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) tarafından bir genelge ile düzenlendi. Bu kapsamda fonlara ilişkin notlandırma ve sıralama faaliyetlerine bu yıl içerisinde başlanmasını öngörüyoruz. Böylece yatırımcıların karar vermeleri daha kolay ve sağlıklı olacaktır.

İBRAHİM TURHAN BORSA İSTANBUL GENEL MÜDÜRÜ
“Yatırımcı sağlıklı karar alacak’

“TEFAS’ın yatırımcılara sunacağı avantajların başında tercihlerine uygun yatırım fonlarını alıp satabilme ve fonlar arasında karşılaştırma yapma imkanı geliyor. TEFAS’ta işlem yapan yatırımcılar, yatırım kararı verirken kendilerine yardımcı olacak, hem platformda alınıp satılacak yatırım fonları hem de faiz, altın, borsa endeksi gibi diğer yatırım alternatiflerine ilişkin getiri bilgilerine Fon Bilgilendirme Platformu’ndan ulaşabilecek. Yatırımcılarımız, satın aldıkları yatırım fonlarını TEFAS’ta belirtilen saatlerde, fon tarafından açıklanan fiyat üzerinden geri satabilecekler. Böylelikle yatırımcılarımız fonlar arasında ve alternatif yatırım araçları arasında karşılaştırma yaparak sağlıklı yatırım kararları verebilecekler.”