Afrika’nın Zengin Ülkelerinden Botswanada İş Kurmak

Botswana yaklaşık 17 bin dolarlık kişi başı milli geliriyle Afrika’nın zengin ülkelerinden. Uluslararası kredi notu da en yüksek Afrika ülkeleri arasında. Elmas üretiminde dünya beşincisi. Türk ihracatçısı bu ülkeye mal satma arayışında…

TÜRKİYE’NİN Sahra altı Afrika ülkeleriyle siyasi ve ekonomik ilişkilerini geliştirme çabaları tüm hızıyla sürüyor. Bu kapsamda Kenya’dan Senegal’e, Nijerya’dan Kamerun’a kara Afrika’daki çeşitli ülkelere gerek hükümet gerek iş dünyası düzeyinde bugüne kadar birçok ziyaret gerçekleştirildi. Bu ziyaretler de meyvelerini veriyor. Nitekim kıtadaki birçok ülkeyle dış ticaretimiz milyar dolar seviyelerine ulaşmış durumda.

Üstelik Türk iş dünyasının Afrika’da ticari ilişkilerini geliştirmek istediği ülkeler, ekonomileri ve nüfuslarıyla kıtanın önde gelen ülkeleriyle de sınırlı değil. Hatta bunların arasında belki birçok işadamının haritada yerini bilmediği ülkeler bile var. işte bu ülkelerden biri de Botswana… Özellikle ihracatçıların bu sıralar gündemlerinde yer alan Botswana’yi mercek altına aldık…

Öncelikle Afrika kıtasının güneyinde bulunan ve denize kıyısı olmayan Botswana’yla ilgili birkaç bilgi verelim. Güney ve güneydoğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti’nin bulunduğu Botswa-na’nın kuzey ve batısında Namibya, kuzeydoğusunda Zambiya ve Zimbabve yer alıyor. Resmi dili İngilizce olmasına rağmen halkın ancak dörtte biri bu dili konuşuyor. Diğerleri ise kendi kabilelerine mahsus dilleri kullanıyor. Ülke, adını en büyük etnik grup olan Tswana’lardan alıyor.

Yaklaşık 2 milyon nüfusu bulunan Botswana, demokrasi alanında Afrika kıtasının en gelişmiş ülkesi olarak kabul ediliyor. 2011 yılında açıklanan insani Gelişme Endeksi’ne göre de kıtanın özellikle güney kesimindeki ülkeler içinde en iyi şartlar Botswana’da görülüyor. Afrika kıtasındaki diğer ülkelere göre daha sağlam bir ekonomiye sahip olan Botswana, yine kıtada en yüksek kredi derecelendirme notuna sahip ülkelerin başında geliyor. Yıllık büyüme oranı yüzde 8-9 arasında değişiyor.

NÜFUS AZ AMA ZENGİN

Nüfusu az olmasına karşılık, yaklaşık 17 bin doları bulan kişi başı milli geliriyle kıtanın en zengin ülkelerinden biri olan Botswana, Afrika kıtasının genelinde olduğu gibi yer altı kaynakları bakımında zengin bir ülke. Dünyanın en büyük elmas üreticilerinden biri olan Botswana, endüstriyel elmas üretiminde dünya beşincisi. Toplam ihracatının yüzde 80’ini elmastan elde ediyor. Botswana’da ayrıca bakır, altın, demir, nikel, kireçtaşı, tuz, gümüş ve kömür madenleri bulunuyor.

Ülke ekonomisinde önemli pay oluşturan sektörlerden bir diğeri de turizm. Özellikle safari turlarına katılmak isteyen turistlerin ziyaret ettikleri Botswana’da Chobe, Gemsbok, Makgadikgadi Pans Ulusal Parkı ve Nwai Pan Ulusal Parkı gibi birçok ulusal park bulunuyor. Ekilebilir alanının yüzde 1’den az olması nedeniyle tarım sektörünün yeterince gelişmediği ülkede az miktarda da olsa mısır, darı, bakliyat, fıstık, fasulye ve ayçiçeği yetiştiriliyor.

Türkiye ile Botswana arasındaki dış ticarete gelince. îki ülke arasında bu anlamda henüz bir ilişki yok desek yeridir. Nitekim Türk firmaları 2014 yılında bu ülkeye sadece 1 milyon 800 bin dolarlık ihracat gerçekleştirmiş. İhraç edilen ürünlerin başında ise klima geliyor. Bunun yanı sıra vana ve musluklar, maya, metal işleme makine ve cihazlarıyla madencilikte kullanılan makineler de bu ülkeye ihraç edilen Türk ürünleri arasında yer alıyor.

ORTAK YATIRIMLAR GÜNDEMDE

Ne var ki tüm Afrika kıtasıyla ikili ilişkileri geliştirmek üzere harekete geçen Türk iş dünyası Botswana’yi da yakın plana almış durumda. Başta Ekonomi Bakanlığı olmak üzere DEİK ve TİM gibi kuruluşlar bu ülkeye ihracatı artırmak ve Türk firmaların burada yatırım yapmalarını sağlamak amacıyla girişimlere başlamış vaziyetteler.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Tamer Taşkın, her iki ülkenin potansiyeli göz önüne alındığında Türkiye ile Botswana arasındaki ticari ilişkilerin yetersiz kaldığını belirterek söze başlıyor. Türkiye’nin bu ülkeye geçen yıl 1 milyon 800 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdiğini, bu ülkeden ithalatın ise neredeyse sıfır düzeyinde kaldığını söyleyen Taşkın, şöyle devam ediyor:

“DEİK olarak Türk sanayicilerimize diğer Afrika ülkeleriyle olduğu gibi Botswana ile TatTıer Taş’00, I de iş yapma potansiyellerini geliştirme yönünde azami gayret sarf ediyoruz. Ancak ekonomik ilişkileri sadece ikili ticaret olarak görmüyoruz. Türkiye’nin Afrika’ya yönelik doğrudan yatırımlarına da büyük önem veriyoruz. DEİK Afrika tş Konseyleri olarak Türkiye’nin yurtdışı yatırımlarında Sahra Altı Afrika’nın payını artırmayı hedefliyoruz. Botswanali iş adamlarıyla birçok alanda ortak projeleri hayata geçirebiliriz. Bu bağlamda Türkiye’nin sanayi, tarım, hayvancılık ve madencilik sektörlerinde sahip olduğu teknoloji ve tecrübeyi Botswana’da uygulamayı düşünüyoruz. Bunun her iki ülkenin de kalkınmasına önemli katkı sağlayacağına inanıyoruz. Özellikle madencilik ve turizm alanlarında yatırım ve iş yapma potansiyelinin çok daha yüksek olduğunu görüyoruz.”

Türk ürünlerinin yüksek kalite ve uygun fiyatlarıyla tüm Afrika ülkelerinde olduğu gibi Botswana’da da kabul gördüğünü ve arandığını dile getiren Taşkın, düzenlenen Türk İhraç Ürünleri fuarlarının bunda büyük pay sahibi olduğunu vurguluyor. İki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılması amacıyla DEİK bünyesinde Türkiye-Botswana İş Konseyi’nin kurulmasının planlandığını belirten Taşkın, bunun ticari ve siyasi ilişkileri kısa sürede geliştireceğine işaret ediyor. Taşkın, bu ülkeye ihraç edilebilecek ürünler hakkında ise şunları söylüyor: k “Gıda, makine ve elektrikli cihazların yanı sıra ulaşım A araç ve ekipmanları, tekstil, madeni yağlar, ahşap, kağıt ve metal ürünler Botswana’mn temel ithal ürünlerini oluşturuyor. Bu alanlarda üretim yapan pek çok Türk şirketinin I Botswana ile iş yapma şansları fazla.”

İHRACATÇILARDAN İLGİ BÜYÜK

İhracatçıların Botswana pazarına göz diktiklerini belirtmiştik. Nitekim Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Ekonomi Bakanlığı önümüzdeki ay bu ülkeye bir iş heyeti gezisi düzenlemeyi planlıyor. 5-10 Ekim tarihleri arasında yapılacak organizasyona çok sayıda firmanın katılması bekleniyor.

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Botswana’nın 15 milyar dolarlık milli geliri ile Afrika’nın küçük ama istikrarlı ülkelerinin başında geldiğini ifade ediyor.

Büyükekşi, “Dolayısıyla ihracatımızı artırmak için potansiyelini değerlendirebileceğimiz bir ülke olarak karşımıza çıkıyor. Botswana’ya düzenleyeceğimiz gezisinin, bu ülkeyi yakından tanımak ve dış ticaret potansiyelini açığa çıkarmak için önemli bir fırsat olacağına inanıyorum. Farklı sektörlerden birçok firma katılım için talepte bulundu” diyor.

Vize yok

2014 yılı verilerine göre GSYİH’sı 14.96 milyar dolar olan Botswana, dış ticaretini daha çok Güney Afrika Cumhuriyeti ile yapıyor. Başlıca ithalat kalemlerini eşya taşımaya mahsus taşıtlar, otomobil, oto yedek parçalan ve elektrikli cihazlar oluşturuyor. Türk Hava Yolları’nın Botswana’ya direkt uçuşu yok ancak başkenti Gaborone’nin hemen güneyinde bulunan Güney Afrika Cumhuriyeti Johannesburg direkt uçuyor. Botswana Türk vatandaşlarına vize uygulamıyor.

Yurtdışında iş kurmak başlıklı yazımıza mutlaka bir göz atın derim.