Ağır Metaller Neden Vücutta Birikir?
Ağır metal, yoğunluğu (yani belli bir hacminin kütlesi) yüksek olan metaller için kullanılan bir kavram. Ağır metaller yerkabuğunun doğal bileşenlerindendir ve doğada düşük miktarlarda bulunur.
Ancak insan etkinliklerinin ve sanayileşmenin jeokimyasal süreçlerde yol açtığı değişiklikler sonucu canlılar son yıllarda bu maddelere daha fazla maruz kalıyor. Örneğin ağır metalleri doğrudan topraktan alabilen bitki sayısı çok azdır. Ancak toprağın asit özelliğinin artması durumunda bu maddelerin çözünürlüğü artar.
Böylece bitki dokularına daha kolay geçerler.
Ağır metaller hava, besinler ve içme suları vasıtasıyla insan vücuduna girebilir. Ancak insan vücudunda eser miktarda yani çok az oranda bulunurlar. Bu maddelerden bazıları insan vücudundaki bazı biyokimyasal süreçlerin devam etmesi için gereklidir. Örneğin demir vücutta oksijenin taşınmasında kullanılır. Ancak ağır metallerin vücutta yüksek oranda bulunması canlılarda hasara neden olarak ciddi sağlık problemlerine de yol açabilir.
Ağır metaller vücutta birikebilme özelliğine sahip oldukları için tehlikelidir. Çünkü ağır metaller kararlı maddelerdir yani kimyasal olarak parçalanmaları çok zordur. Aynı zamanda vücutta gerçekleşen biyokimyasal süreçlerde çoğunlukla kullanılmazlar. Eğer bu maddelerin vücuda alınan miktarları metabolizma etkinlikleri sonucu harcanan miktardan fazla olursa, ağır metaller vücuttaki çeşitli dokularda örneğin karaciğerde, böbreklerde, beyinde ve sinir sisteminde birikebilir. Örneğin beyindeki demir seviyesindeki artış, hücrelere doğrudan hasar verdiği gibi hücrelerin yangıya ve apoptoza (yani programlı hücre ölümlerine) karşı savunmasız hale gelmesine de yol açar. Böylece Parkinson, Alzheimer ve Huntington hastalıkları gibi sinir sistemi hastalıklarına neden olabilir.
