Akaryakıt sektöründe firmaların yeni yatırım stratejileri

Akaryakıt sektöründe bayiler ile dağıtıcı şirketler arasındaki sözleşmeler, eylülde sona eriyor. Sektör çevrelerine göre, tavan fiyat uygulaması maliyetleri artırdığı için sektörde mevcut bayi ağını korumaya öncelik verilecek.

AKARYAKIT sektörü yeni döneme hazırlanıyor. Rekabet Kurumu, 2010’da bayi ile dağıtıcı firma arasındaki sözleşme süresini beş yılla sınırlandırmıştı. Bu süre 18 Eylül’de sona eriyor. Diğer yandan sektörde bir süredir EPDK’nm (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) tavan fiyat uygulaması nedeniyle rahatsızlık yaşanıyordu. Bayi ve dağıtıcı şirketlerin tepkisine neden olan tavan fiyat uygulaması geçen hafta kaldırıldı. EPDK mevzuat gereği bu uygulamaya bundan sonra da başvurma hakkına sahip.

Tavan fiyat, kar marjlarına sınırlama getiriyor ve tüketiciyi korumayı amaçlıyor.

Akaryakıt piyasası uzmanlarına göre, gelinen noktada akaryakıt dağıtıcıları ve bayilerin kar marjları düşmüş durumda. EPDK, kar marjlarının makul seviyeye çekilmesini istiyor. Ancak bayiler ve dağıtıcı şirketler kar maıj-larını yükseltirse EPDK tekrar tavan fiyat uygulamasına gidebilir.

‘TÜKETİCİ KAZANACAK”

Hazar Strateji Enstitüsü enerji ve akaryakıt piyasası uzmanı Doç. Dr. Ayhan Erdem, 18 Eylül 2010 yılında Rekabet Kuru-mu’nun aldığı kararı hatırlatarak, intifa ve benzeri sözleşmelerin beş yılla sınırlandırılmasıyla piyasaya çok fazla oyuncu girdiğine dikkat çekiyor. Ardından dağıtıcı şirket sayısının bir anda 100’e, bayi sayısının ise 13 bine yaklaştığı bilgisini veriyor. Ancak Er-dem’e göre, gelinen noktadâ pazarın yüzde 90’ını halen ilk 10 firma kontrol ediyor. “Yeni dönemde tüketici kazanacak’’ diyen Er-dem’e göre, dağıtım şirketleri işletme ve finans giderleri nedeniyle bayilere çok fazla hibe ve kredi desteği veremeyecek. Yani karların azalacağı bir dönem olacak. Bir önceki dönemde 5 bin istasyon transfer olmuştu. Bu kez çok fazla hareket olmaya-• cak. Dağıtım şirketleri mevcut bayilerini elden kaçırmamak için onlara yatırım yapacak. Kurumsal kimlik yatırımı, pompa, otomasyon, demirbaş gibi yatırımların maliyeti 100-150 bin TL civarında. Herkes kendi bayisini korumaya çalışacak. Dağıtım şirketleri istasyon kiralamaya ve satın almaya düşük karlılık nedeniyle yanaşmayacak.

Petrol Ürünleri İşveren Sendikası (PÜ1S) Başkanı tmran Okumuş ise, tavan değil özellikle taban fiyatı savunduklarım belirterek, maliyetlerin altında çalışmanın bitirilmesini talep ettiklerini söylüyor. Tavan fiyat uygulamasının bitmesiyle bundan sonra bayinin lehine bir uygulama beklediklerini ifade ediyor. Okumuş, “Bu şekliyle yani 37 kuruşla kimsenin yaşaması mümkün değil” diyor.

“HAKKINI VERMEYE ÇALIŞIYORUZ”

EPDK Tarifeler Dairesi Başkam Mehmet Ertürk’e göre ise, 2005 yılında sürekli devletin karar verdiği yapıdan, sektör oyuncularının fiyat oluşumuna karar verildiği bir döneme geçildi. Bu sektör için yeni bir başlangıç oldu. Ancak bununla beraber yanlışların önüne geçilmesi için EPDK’ya fiyatları izleme ve müdahale etme hakkı verildi. Kurum bu görevin hakkını vermeye çalışıyor. Ertürk’e göre, kurumda sektöre asla negatif bir yaklaşım yok, kimsenin kazancı-f nı engelleme tutumu yok. Kanunda öngörülen kriterlerle sektör takip ediliyor.

Bir sıkıntı olduğunda çok teknik çalışmalara dayalı olarak gerekli noktalarda uyarı yapılıyor. Cevap alınamadığında ise tavan fiyat uygulanıyor.

Yeni dönemi karşılamaya hazırlanan akaryakıt sektöründe firmaların yeni yatırım stratejilerini araştırdık.

PETROL OFİSİ

Madeni yağda pazar lideri

2014 yılında 33 milyar TL satış geliri elde eden OMV Petrol Ofisi, Türkiye’nin en büyük ikinci özel sektör şirketi konumunda.

Petrol Ofisi Ticari Satışlar ve Madeni Yağlar Direktörü Sezgin Gürsu’nun verdiği bilgiye göre, firma 2 bin 140 akarya- -Mi tm, kıt istasyonu, bir madeni yağ fabrikası, il i1 akaryakıt, üç LPG dolum terminali, 19 havaalanı ikmal ünitesi ve yaklaşık 1.17 milyon metreküpü aşan depolama kapasitesiyle Türkiye’nin lider akaryakıt dağıtım ve madeni yağ şirketi. Petrol Ofisi madeni yağ pazarındaki liderliğiyle dikkat çekiyor. Verilen bilgiye göre, Petrol Ofisi madeni yağlan, 2014 yılını da pazar lideri olarak tamamlayarak, aralıksız beşinci kez madeni yağ sektöründe lider oldu. Firma 2014 PETDER verilerine göre, madeni yağ ve kimyasallardan oluşan toplam madeni yağ pazarında yüzde 25.2’lik paya sahip.

BP

“Yeni döneme iyi hazırlanıyoruz”

Türkiye’de -650 istasyonla ilk üç dağıtım şirketi arasında yer alan BP, 2014’te 40 yeni istasyonu bünyesine kattı. BP Türkiye Genel Müdürü Martin Thomsen, 2015 boyunca devam edecek bayi sözleşme mrnM yenileme sürecine iyi hazırlandıklarını söylüyor. Yılın başından bu yana uyguladıkları ana strateji doğrultusunda hedeflerinin birlikte büyüyüp kazanmak olduğunu vurguluyor.

2010’da yaşanan benzer süreçten çok şey öğrendiklerini ve bunları daha da geliştirdiklerini ifade eden Thomsen, “Varlık, finans, pazarlama, hukuk, iletişim, vs. gibi birçok alandan uzmanların yer aldığı bir ekip oluşturduk. Durumumuzu sürekli değerlendiriyor, doğru yolda ilerlediğimizden emin oluyor, gerekli disiplini izliyor ve rekabet gücümüzü koruyoruz. Doğru finansal disiplini uygulayarak karlı şekilde büyüdüğümüzden emin olacağız. Sadece 2015’e değil, 2016, 2017″ve sonrasına da odaklanıyoruz” diyor.

Kurumsal sosyal sorumluluk projeleri hakkında da bilgi veren Thomsen, yol güvenliğiyle ilgili bilinç oluşturmak için “Gezgin BP Yol Güvenliği Çocuk Tiyatrosu” ile 1.5 milyon çocuğa temel yol güvenliği konseptleri könusunda eğitim sağladıklarını söylüyor. BP ayrıca, 2014’te Toplum Gönüllüleri Vakfı’nın Soma’daki madenci çocuklarının burs alacağı inisiyatife de katıldı.

GO

“Fırsat yılı olacak”

İpragaz’m akaryakıt markası olan GO, 2012 sonunda ilk lans-manını yapmıştı. Firma 2013 Ocak ayında da lisans alarak piyasada faaliyete başladı. İpragaz Genel Müdür Yardımcısı Eyüp Ara-tay’ın verdiği bilgiye göre, ilk bayi Konya’da açıldıktan sonra şu anda 55 lisanslı bayi Türkiye’nin her yerinde faaliyet gösteriyor. İlk başta trafiği yoğun batı bölgelerine odaklandıklarını belirten Aratay, gelen talepleri geri çevirmemek için tüm bölgelerde bayilik oluşumlarına devam ettiklerini söylüyor. İstasyon yatırımında bayilik modelini seçtiklerini ifade eden Aratay, EPDK’mn tavan fiyat uygulaması nedeniyle sektörün, limitlerin altında bir kar marjıyla çalıştığını vurguluyor. Bu anlamda sektörün elindeki tüm kapasiteyi değerlendirerek yeniden bir yapılanmaya gitme ihtiyacı var. 13 bin civarındaki bayinin yüzde 60’ının günlük satışı 3-4 bin litrenin altında.

Bunların bu satışla maliyetlerini karşılaması mümkün değil.

Aratay, yeni bir marka oldukları için tüm sözleşmelerin de yeni olduğunu ve sürelerinin dolmadığına dikkat çekiyor. Bu nedenle diğer markalara nazaran daha rahat olduklarını ifade ediyor. 18 Ey-lül’de yaklaşık 5-6 bin bayinin sözleşmesinin yenilenmesini beklediklerini dile getiren Aratay, GO markası olarak bunun kendilerine fırsat oluşturduğunu vurguluyor. Bayilik şartları olarak ise otogaz satış kabiliyeti olan belli lokas-yonlarda belli büyüklüğün üzerinde satışı olan istasyonları hedeflediklerini ifade ediyor.

OPET

Sosyal sorumluluğa odaklanıyor

Özellikle temiz tuvalet kampanyasıyla dikkat çeken Opet, sosyal sorumluluğa odaklanmayı bir kurum kültürü olarak benimsiyor. Opet, kuruluşundan bugüne birçok sosyal sorumluluk projesine imza attı. Opet’in Türkiye genelinde gerçekleştirdiği ve devam eden sosyal sorumluluk projeleri arasında, “Te-miz Tuvalet”, “Yeşil Yol”, “Örnek Köy”, “Tarihe Saygı” ve “Trafik Dedektifleri” projeleri dikkat çekiyor.

TOTAL

“Mevcudu yenilemek istiyoruz”

Türkiye’de 440 istasyonla faaliyet gösteren Total, 2015’te hem terminal operasyonlarını hem de istasyon ağını genişletmeyi planlıyor. Total Türkiye Genel Müdürü Antoi-ne Toumand’m verdiği bilgiye göre, mevcut bayi sözleşmelerinin yenilenmesi birinci öncelik, istasyonların hizmet kalitesini gizli müşteri ziyaretleri ile ölçtüklerini belirten Toumand, bu ziya- “‘~OTAL-retlerin rakiplerle karşılaştırma imkanı sağladığını belirtiyor. Müşteri şikayetleri dikkatli bir şekilde şirketin en üst yönetimince inceleniyor. Pompa görevlilerinin hizmet yeteneklerinin geliştirilmesi için Total Akademi adı verilen özel bir saha ekibi de kurulmuş durumda. Öte yandan Total Türkiye, toplumsal dayanışma, trafik, yol güvenliği ve kültürel mirasa saygı alanlarında çeşitli kurumsal sosyal sorumluluk projeleri yürütüyor.

STARPET

“Bayilikte kriter verimlilik”

Türkiye’nin 63 ilinde 300’den fazla istasyonuyla faaliyet gösteren Starpet, yıl-sonuna kadar istasyon sayısını 350’nin üzerine çıkarmayı hedefliyor. Starpet Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Murat Oka-lin’in verdiği bilgiye göre, firma önümüzdeki günlerde Ko-caeli-Kartepe, Malatya-Merkez, Van ve Uşak’ta açacağı yeni istasyonlarla’ büyümeye devam edecek. Firma Türkiye genelinde ve özellikle Marmara Bölgesi’nde istasyon ağını genişletmeyi amaçlıyor. Adana’mn Yumurtalık ilçesinde, Elazığ ve Karaman’da üç ayrı depolama tesisi projesini 2015 yılı içinde hayata geçirmeyi planlıyor. Starpet, Türkiye genelinde istasyon ağını büyütmeye devam ederken, diğer yandan da otomasyona uygun olmayan, verimsiz istasyonları kapatma yoluna gidiyor. Okalin, bayilik verirken de yeni istasyon açarken de önceliğin sayı değil verimlilik olduğunu ifade ediyor.

Starpet, enerjinin verimli değerlendirilmesi, iklim değişikliği, doğal kaynakların etkin kullanımı konularında farkındalık oluşturmak için “Verimli Tüketim Hareketi” projesini hayata geçiriyor.