Akaryakıt sektörüne düzenleme geliyor

AKARYAKITTA sahte fatura düzenleyene büyük cezalar geliyor. Önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmesi beklenen kanun teklifine göre sahte faturayı önlemek için otomasyon sistemi vergi kaçakçılığı kapsamına sokulacak. Buna ilişkin hürriyeti bağlayıcı cezalar gelecek. Sahte fatura düzenleyenlerin yol açtığı yıllık 7.6 milyar TL’lik vergi kaybının önüne geçilecek. Vergi kaçakçılığını önlemek için akaryakıt, LPG, tütün ve alkol ürünlerine teminat uygulamasına geçilecek. Piyasada fiyat artışını önlemek adına dağıtıcıdan dağıtıcıya akaryakıt ticareti yasaklanacak. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda yapılan değişiklikle, petrol türevli ürünlere ilave olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (EPDK) izin alınmaksızın herhangi bir üründen üretilen maddelerin akaıyakıt olarak; ikmal edilmesi, satışa arz edilmesi, satılması, bulundurulması, bu özelliğini bilerek ticari amaçla satın alınması, taşınması veya saklanması da kaçakçılık suçları kapsamına dahil edilecek. Bitkisel yağ ve atıklarından akaryakıt olarak kullanılabilen ürünler de bu kapsama alınmış olacak.

TEMİNAT UYGULAMASINA GEÇİLECEK

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi geçen hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Teklif ile Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklikle akaryakıt, tütün ve alkollü içeceklere ilişkin piyasada faaliyet gösteren mükelleflerden  önümüzdeki dönemde tahakkuk edecek vergi alacaklarına karşılık bir teminat sistemine geçiliyor. Teklife göre Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, Petrol Piyasası Kanunu ile Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapan Kanun kapsamında lisansa tabi faaliyetlerde bulunanlar ile bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretleri kullanma zorunluluğu getirilen ürünleri imal veya ithal edenlerden; yeni işe başlayanlarda 10 milyon TL’ye kadar, faaliyeti devam edenlerde 100 milyon TL’yi geçmemek üzere bir önceki hesap dönemine ait brüt satışlar toplamının yüzde 1’ine kadar teminat alınacak. Teminatı vermeyenlere 25 bin TL’den az ve 1 milyon TL’den fazla olmamak üzere, bir önceki hesap dönemine ait brüt satışlar toplamının binde 3’ü tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecek. İstenilen teminatı vermeyenlerin ilgili piyasa faaliyeti teminat verilinceye kadar durdurulacak.

“TEMİNAT BAYİDEN ALINMASIN”

Sektör temsilcileri, Komisyon görüşmeleri sırasında en çok bu madde üzerinde söz aldı. Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası Genel Başkanı İmran Okumuş, bayilerin sözleşme yaptığı dağıtım şirketleri dışında başka bir yerden yakıt alıp satamayacaklarını belirterek, bu nedenle teminatın bayiden değil, dağıtım şirketlerinden alınması taleplerini dile getirdi. Akaryakıt Dağıtım Şirketleri Derneği Başkan Yardımcısı Cemil Direkci ise, teminat miktarının brüt satışlar üzerinden değil, lisansa tabi faaliyetten oluşan net satış üzerinden alınması talebini iletti. Sektöre yeni gireceklerden alınması öngörülen 10 milyon TL’lik teminat üst sınırının az olduğunu ifade eden Direkci, sektörde düzeni sağlamak adına bu üst limitin 20 milyon TL’ye çıkarılması yönünde görüş bildirdi. Türkiye LPG Derneği Genel Sekreteri Cem önce, LPG’nin dar gelirlinin kullandığı bir ürün olduğunu ifade ederek, teminatla gelecek yükün son kullanıcıya gitme ihtimali olduğunun göz önünde bulundurulmasını istedi.

UYUMLU MÜKELLEFE MUAFİYET

Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Cengiz Yavilioğlu, teminat uygulaması çerçevesinde şirket ölçeklerine göre alınması gereken teminat miktarlarına açıklık getirdi. 2020 ortalama brüt satış tutarları üzerinden yaptıkları çalışmada, dağıtıcı firmalar açısından cirosu yüksek olanların 2020 brüt satış tutarlarının ortalama 72.7 milyar TL olduğunu dile getiren Yavilioğlu, “Eğer, yüzde l’i alınmış olsaydı 727 milyona denk gelecekti ama en fazla 100 milyon denildiği için bundan 100 milyon teminat alınacak. İkinci kategoride, orta büyüklükte cirosu olan dağıtıcı firmaların ortalama brüt satış tutarları 3.1 milyar TL. Bunun da yaklaşık 30 milyon TL’lik bir teminatı var. Düşük cirosu olan dağıtıcı firmaların, 23 milyon 620 bin TL’lik bir ortalama brüt satışı var. Bundan da 236 bin TL’lik teminat alınacak. Küçük bayilerin ortalama cirosu 51 bin TL civarında. Sadece 516 TL teminat alınacak. Alınan yetki çerçevesinde uyumlu mükelleflerden hiç teminat alınmayabilecek. Teminatlar usul ve esasları yerine getirmek kaydıyla çok düşük tutulabilecek” dedi.

BEŞ YILA KADAR HAPİS CEZASI VAR

Teklife göre yetkilendirilmediği halde, ödeme kaydedici cihaz mührünü kaldıran, donanım, yazılımı değiştiren, yetkilendirilmiş olsun ya da olmasın ödeme kaydedici cihazın hafıza birimlerine, elektronik devre elemanlarına, harici donanım, yazılımlarla olan bağlantı sistemine ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemlere fiziksel veya bilişim yoluyla müdahale ederek; çekleştirilen satışlara ait mali belge veya bilgilerin cihazda kayıt altına alınmasını engelleyen, cihazdaki bilgileri değiştiren, silen, ödeme kaydedici cihaz veya bağlantılı diğer donanım ve sistemler ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemler tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyen, bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine sebebiyet verenler, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.

OTOMASYON ŞİRKETİNİN YETKİLENDİRİLMESİ

Kanun teklifi ile bayi denetim sisteminin kurulmasında ve uygulanmasında dağıtıcı lisansı sahiplerine hizmet veren otomasyon şirketlerinin yetkilendirilmesi ve müştereken sorumlu tutulmalarına ilişkin düzenlemeye gidiliyor. Böylece bayi denetim sisteminin etkinliğinin artırılması, ilgili hizmeti veren tarafların belirli teknik altyapıya sahip olmaların garantiye alınması hedefleniyor. Teklife göre dağıtıcı lisansı sahibi, EPDK tarafından yetkilendirilen tüzel kişiler aracılığı ile denetim sistemini kuracak ve uygulayacak. Denetim sisteminin kurulması ve uygulanmasına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden lisans sahibi ile Kurumca yetkilendirilen tüzel kişiler müştereken sorumlu olacak. Bu düzenleme 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

DAĞITICIDAN DAĞITICIYA SATIŞ YASAK

Petrol Piyasası Kanunu’nda yapılan değişikliğe göre, 1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla dağıtıcılar, herhangi bir dağıtıcıdan aldıkları akaryakıtı başka bir dağıtıcıya satamayacaklar. Dağıtıcılar arası akaryakıt ticaretine ilişkin hükümlere aykırı davrandığı tespit edilen dağıtıcılara idari para cezası uygulanacak. Aynı hükümlere aykırılığın lisans sahibi tarafından iki yıl içinde tekrar edilmesi halinde dağıtıcı lisansı iptal edilecek. “Petrol Piyasası Kanunu’na göre yapılan talep veya işlemlerde, kanuna karşı hile veya yalan beyanda bulunulduğunun tespiti halinde lisans iptal olunur” hükmü kapsamında lisansı iptal olanlara yeniden lisans verilmeyecek.

Fesih AKTAŞ / Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Başkanı
“Sektörü disipline edecek”

Kanun teklifinde sektörü disipline edecek birçok düzenleme var. Akaryakıt verilerine müdahale edilmesinin cezası ağırlaştırılıyor. Akaryakıt kaçakçısına verilen hapis cezası beş yıla çıkartılıyor. Dağıtıcı firmanın kurulumunun zorlaştırılması adına getirilen teminat mektubu alınması kararı yerinde ve gerekli bir karar. Zira bazı dağıtım firmalarının var olmayan akaryakıt ürünleri üzerinden gerçekleştirdikleri, kamuoyunda naylon fatura olarak da anılan sahte fatura olgusunun bitmesi için getirilen en önemli girişimlerden biridir. Burada bayinin de teminatlanması durumunun kanuna eklenmemesi gerektiği inancındayız.

“Vergi kaybı 7.6 milyar TL”

Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Cengiz Yavilioğlu, 2019’da 8 bin 632 akaryakıt istasyonunda ödeme kayıt cihazlarına yönelik 38 bin denetim gerçekleştirildiğini belirtti. Bu denetimler sonucunda yaptıkları analiz neticesinde riskli olarak 2 bin 379 mükellef belirlendiğini, bu mükelleflerin 2019 KDV matrahının 66 milyar TL olarak tespit edildiğini kaydetti. Yaviloğlu, “2019 KDV matrahı olan 66 milyar TL’nin yüzde 30’u riskli olarak tespit edildi. Buradan hareketle riskli olduğu değerlendirilen akaryakıt istasyonlarında, yıllık bazda 19.1 milyar TL’lik kayıt dışı satış olduğu tahmini ortaya çıkıyor. Bunun üzerinden yıllık yaklaşık 7.6 milyar TL’lik bir vergi kaybı olduğu tahmin ediliyor” dedi.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA