Akaryakıt Sektörü’nün Durumu

Akaryakıt şirketleri, intifa yenileme süreci, kurlardaki dalgalanma, kâr marjlarındaki düşüş ve tavan fiyat uygulaması gibi nedenlerle 2015’i çok zor geçirdi. Sektörün en büyüğü olan OMY, Türkiye’den çıkma kararı aldı. Ancak yine de bu yıl büyümeye odaklanan şirketler bulunuyor. Satm akna ve satışlarla gündemde olan sektörde, büyük oyuncular kadar küçüklerin de yeni istasyon açma atağı var.

Akaryakıt sektöründe bir süredir işler iyi gitmiyor. 2015 yılı, intifa yenileme süreci, kurdaki dalgalanma, kâr marjlarındaki düşüş ve tavan fiyat uygulaması gibi nedenlerle çok zor geçti. Bu nedenle Full gibi yerli şirketler faaliyetlerini durdururken, yaşadığı mali sıkıntıyı aşamayan Starpet ise iflas erteleme istedi. AvusturyalI OVM Petrol Ofisi de sektörden çıkma kararı aldı.

Ancak yaşanan bu olumsuzluklara rağmen akaryakıt sektörü pek çok oyuncuya göre cazibesini koruyor. Demirören Grubu’nun Total Türkiye’yi satın alması bu görüşü destekliyor. Yine Demirören gibi kimi oyuncular da bu yılla birlikte büyümeye dönük planlarını devreye almaya başladı. Büyüklü küçüklü pek çok akaryakıt şirketi, yeni istasyonlar açarak pazar payını artırmayı hedefliyor.

70 ŞİRKET VAR

Son yıllarda sektörde yaşanan olumsuzluklara rağmen akaryakıt şirketi sayısında artış var. 2014 yılında 56 olan dağıtım şirketi sayısı 2015’te 70’e ulaştı. Bunlar arasında OMV Petrol Ofisi, Opet, Shell & Turcas, BP ve TP Petrolleri başı çekiyor, ilk beşin pazar payı yüzde 70,09 düzeyinde. Pazar payı yüzde l’i aşan sadece 15 şirket var.

Enerji Piyasası Düzenleme Kuru-mu’nun (EPDK) Aralık 2015 verilerine göre, yüzde 23,46’lık pazar payıyla sektörde ilk sırada OMV Petrol Ofisi yer alıyor. Ancak AvusturyalI OMV, 10 yıl sonra dağıtımdan çıkıyor. Birkaç yıldır finansal olarak zor bir dönem geçiren ve Türkiye’de de kârlann hastalanmasından yakınan OMV, Petrol Ofisi’nin tamamını satışa çıkardığını duyurdu. Kulislerde PO için Opet ve Azeri Socar’ın ismi konuşuluyor.

Bin 785 istasyon ile sektörde lider olan OMV Petrol Ofisi’nin en fazla İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya’da istasyonları bulunuyor. Günde 1 milyondan fazla müşteri istasyonlarım ziyaret ediyor.

İLK ÜÇTEKİ YERLİ

Günde yaklaşık 500 bin araç ağırlayan Opet ise sektörün üç büyüğü arasındaki tek yerli şirket. Yılın ilk ayında 13 yeni istasyonu hizmete açan Opet’in toplam istasyon sayısı bin 21. Geçen yıl sektörde yaşanan hareketliliğin büyüme hedeflerini etkilemediğini belirten Opet Genel Müdürü Cüneyt Ağca, bu yıl organik olarak büyümeye devam edeceklerini söylüyor. Bu yıl pazar paylanm yüzde 18’in üzerine çıkarmayı hedeflediklerini belirten Ağca, “Mevcut ağımıza 55 yeni istasyon eklemeyi planlıyoruz” diyor.

Shell & Turcas ise toplam bin 24 akaryakıt istasyonundaki 15 binden fazla ön saha çalışanıyla günde yaklaşık 550 bin müşteriye hizmet veriyor. Yüzde 15’in üzerinde pazar payına sahip olan şirketin Anadolu’ya yönelik bir büyüme stratejisi var. Geçen yıl 16 milyar TL ciroya ulaşan şirket, bu yıl ise pazar büyümesinin yüzde 1-2 üzerinde bir büyüme öngörüyor, istasyonlarını ağırlıklı olarak kendilerinin işletmeye karar verdiklerini belirten Aksoy Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy,“Kademeli olarak bayilerimizi kendi içimize alıyoruz. Bu rakam 80-90 bayi şeklinde” diyor.

İŞ MODELİ GELİŞTİRDİ

Günde ortalama 300 bin müşteriye hizmet veren BP’nin ise 670 istasyonu var. Bulunmadıklan illerde istasyon açmaya yöneldiklerini belirten BP Türkiye Kurumsal İletişim Direktörü Murat Lecompte, her ilde olmak istediklerini söylüyor. Son dört yıldır her yıl 30-35 yeni istasyon açtıklarını ifade eden Lecompte, “Bu yıl da yine benzer planlarımız var” diyor. Geçen yıl 11 milyar TL ciroya ulaşan BP, bu yıl ise en az pazar büyümesi kadar ciro artışı bekliyor.

TPAO’nun Türkiye Petrolleri markasıyla kurduğu akaryakıt istasyonlan da son yıllarda hızla büyüyen şirketler arasında. 2012 yılında akaryakıt satışlarında en büyük işlem hacmine sahip sekiz şirket arasına giren TP Petrolleri, geçen yılki verilere göre ise beşinciliğe yükseldi. Dört yıl önce 160 istasyona sahip olan şirket, bu sayıyı geçen yıl 300’e çıkardı. Böylece son üç yılın en hızlı büyüyen akaryakıt şirketlerinden biri oldu. İstasyonlarının bulunmadığı il merkezlerinde olmayı planlayan şirketin hedefinde 80 yeni istasyon var.

YATIRIMA DEVAM

2006 yılında Türkiye’de dağıtım lisansı alan Rus enerji devi Lukoil’in ise ülkemizde 600 istasyonu var. İstasyonları Anadolu ağırlıklı olan şirket, genel merkez, depolama tesisleri ve istasyonlarında toplam 10 bin kişiye istihdam sağlıyor. Özellikle Konya, Hatay, Samsun, Antalya ve İstanbul’daki istasyonları satış verimliliği açısından öne çıkıyor. Günde yaklaşık 200 bin kişinin üzerinde müşteriye ulaşan şirket, Türkiye ile Rusya arasında yaşanan olumsuzluklara rağmen yatırımda frene basmıyor. Bu yıl 50’ye yakın yeni istasyon açmayı planlıyor. Yeni istasyonlarım, sadakat kartları olan Taraftar kart, araç tanıma sistemi ve hizmet anlamında verimli olmak istedikleri illerde açmayı planladıklarını dile belirten Lukoil Türkiye CEO’su Alexander Terletskiy, “Kârsız pazarlardan önce yabancılar çıkar. Umarım bu çıkış bunlarla sınırlı kalır” diyor.

Demirören Holding’e bağlı Moil Petrolcülük de 419 akaryakıt istasyonu ile akaryakıt pazarında önemli bir oyuncu. Grup, geçtiğimiz günlerde 325 milyon Euro’ya satın aldığı Total Türkiye’yi de bünyesine katarak akaryakıt ve oto-gaz pazarındaki gücünü artırdı. Grubun akaryakıt ve otogaz istasyonuna sayısı ise bin 200’e çıkmış oldu.

YENİ İSTASYONLAR AÇILACAK

Yerli şirketlerden Aytemiz, akaryakıt dağıtımı ve bayilik oluşturma faaliyetlerini kendi adını taşıyan markasıyla sürdürüyor. Ankara, İstanbul ve İzmir’de toplam 75 istasyonlan bulunduğunu belirten Aytemiz Genel Müdürü Ahmet Eke, geçen yıl yakaladıklarını hızlı büyüme ile yüzde 2 pazar payı ve 2,5 milyar TL’lik ciro elde ettiklerini söylüyor. Bu yılın sonunda ise 3,6 milyar TL ciroya ve yüzde 3,9 pazar payına ulaşılması hedefleniyor. Eke, “Önümüzdeki iki yıl içerisinde pazarda beşinci olmayı hedefliyoruz. 468 lisanslı istasyonumuz ile günde ortalama 150 bin kişiye ulaşıyoruz. Bu yıl içerisinde lisanslı istasyon sayımız 500’ü geçtiğinde bu rakamın da 200 bin seviyelerine ulaşacağını öngörüyoruz” diyor.

Temelleri 1997’de KKTC’de atılan Alpet ise 2001’den beri Türkiye’de faaliyet gösteriyor. Türkiye’de 400 istasyonu bulunan şirketin özellikle Mersin, Adana, Konya, Gaziantep, Samsun ve Ordu’da istasyon yoğunluğu var. Geçen yıl 750 milyon dolar ciroya ulaşan şirket, bu yılın sonuna kadar 75 yeni istasyon açmayı planlıyor. Alpet Genel Müdürü İzzet Çubukçu, yeni istasyonlar için özellikle olmadıklan il ve ilçelere odaklandıklarını belirtiyor.

AKARYAKITÇILARI NELER ZORLADI?

2015 yılında Türkiye’de iki genel seçim oldu. Bu dönemde akaryakıt fiyatlamalanna birkaç kez sınırlama getirildi. Bu durum akaryakıt şirketlerini olumsuz etkiledi ve zarar getirdi.

Petrol fiyatlarında yaşanan düşüş de sektörü zorladı. Çünkü sektör, düzenlemeler gereği en az 20 günlük stokla çalışmak durumunda. Stok değerlerinde yaşanan düşüşler, akaryakıt şirketlerini olumsuz etkileyen bir diğer faktör oldu.

Akaryakıt bayileri île olan sözleşme sürelerine 2010 yılında yeni düzenleme getirildi. 20 yıla varan uzun vadeli kontratlar yerine beşer yıllık kontratlara geçildi 2015’te yeniden kontratlar imzalandı, bu da şirketlere ilave maliyetlerin gelmesine yo! açtı.

Kur hareketlerindeki yüksek oynamalarla birlikte şirketler zarar etti.