Anadolu Kentlerinde AVM’lere Yatırım Yapmak
ANADOLU’YA BURSA’YLA ADIM ATTI
Bugüne kadar İstanbul’da üç AVM’siyle faaliyet gösteren Sur Yapı, Anadolu açılımına Bursa’yla başlıyor. Şirket, Bursa’nın Nilüfer ilçesinde ECE Grubuyla ortak Marka Rezidans ve AVM yatırımının çalışmalarına devam ediyor.
Öte yandan şirket İzmir’in Bayraklı ilçesinde Torunlar Grubu ve Hayat Kimya’yla ortak karma bir projeye başlamaya hazırlanıyor. Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, “Buradaki yaunmımız da 400 milyon dolar olacak. Önümüzdeki üç yıl içerisinde Sur Yapı olarak 1 milyar doların üzerinde yatırımı Anadolu’da faaliyete alacağız” diye konuşuyor. 147 bin metrekare inşaat alanına sahip İzmir’deki projenin alışveriş merkezinde 100’den fazla mağaza yer alacak. 25 bin metrekare kiralanabilir alanın bulunacağı projede toplam bin kişinin istihdam edilmesi planlanıyor.
Anadolu’ya bakıldığında AVM olmayan veya mevcut AVM’lerin yetersiz kaldığı iller olduğuna dikkat çeken Elmas, AVM’lerin sadece yatırımcıya değil, ilin ekonomisine de katkı sağladığını söylüyor. AVM’lerin kentlerin toplumsal kalkınmasına, istihdamına, ekonomisine, sosyo-kültürel gelişimine katkı sağladığını belirten Elmas, “Türkiye gibi nüfusu artan ve önümüzdeki 15-20 yıl daha ortalama yaşın 30’lu yaşlarda olacağı bir ülkede AVM yatırımları hala cazip. Bazı illerin nüfus artışı beş yılda bir şehir doğuruyor. Milli gelir artışı harcama potansiyelini yukarı taşıyor. Bu dinamiklerle AVM sektörünü Anadolu’nun farklı illerine kaydırıyor” diyor.
RÖNESANS’DAN DEV YATIRIM
Rönesans Gayrimenkul Yatırım’ın Türkiye’nin yedi bölgesinde toplam dokuz alışveriş merkezi bulunuyor. Şirket, İstanbul, Ankara, Adana ve İzmir’de Optimum, Samsun, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa’da Piazza markalı alışveriş merkezleriyle hizmet veriyor. Rönesans Gayrimenkul önümüzdeki üç yıl içinde açacağı AVM’ler için 1.2 milyar Euro’luk yatırım planlıyor. İstanbul’da iki, İzmir’de iki, Bursa ve Antalya’da birer adet olmak üzere altı AVM projesini hayata geçirmeyi planlayan şirket, İstanbul’daki AVM’lerini Küçükyalı ve Maltepe’de açmayı planlıyor. Diğer üç AVM için lo-kasyon olarak İzmir Karşıyaka ve Bayraklı, Bursa’nın Nilüfer ilçesi ve Antalya belirlenmiş durumda.
Diğer taraftan Bursa ve Antalya illerinde yatınm olarak değerlendirdikleri iki yeni alışveriş merkezi projesi için geliştirme süreçlerinin devam ettiğini söyleyen Rönesans Gayrimenkul Yatınm Genel Müdürü Haşan Şimşek, hedeflerindeki diğer bir ilin ise Konya olduğunu belirtiyor. Şirket, Anadolu’da açılacak ve geliştirme aşaması devam etmekte olan alışveriş merkezi projeleri için 800 milyon Euro’luk yatırım yapmayı planlıyor.
Toplam 63 bin metrekare kiralanabilir alana sahip İzmir Karşıyaka Projesi, projesinin bin 600 kişiye istihdam sağlanmasını hedefleniyor. 48 bin metrekare kiralanabilir alana sahip İzmir Konak Projesi’nin ise bin 200 kişiye istihdam sağlanması öngörülüyor.
Bursa ve Antalya projelerinin ise geliştirme süreçleri devam ediyor. Diğer taraftan var olan AVM’lerde yenilemeler yapan Rönesans, İzmir Opti-mum’un genişleme projesini tamamlamak üzere. 58 bin metrekare kiralanabilir alandan 86 bin metrekare alana çıkarak büyüyen İzmir Op-timum’un yıllık ziyaretçi sayısının 12 milyondan 17 milyona çıkartılması hedefleniyor.
Ortadoğu’da Z kuşağının nüfusun yüzde 40’ını oluşturduğunu söyleyen Şimşek, yaratıcılığın peşinden koşan bu neslin AVM sektörünün geleceğini belirleyeceğini vurguluyor. Yeni kuşağın çok fonksiyonlu yapılar, yani şehir içinde farklı bir şehir olarak konumlanan, her ihtiyacın aynı noktadan karşılanabileceği alışveriş merkezlerini tercih ettiğini söyleyen Şimşek, sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Gelecek nesil sosyal ekonomiye önem verecek ve yeni kuşak için satın aldıkları fiziksel üründen çok o ürünü alırken yaşadıkları deneyim önemli olacak. Z kuşağı, alışverişte yaşadığı deneyimi ailelerine anlatıp, instagramdan post olarak paylaşmak istiyor. Bu nedenle perakende sektörü de değişim yaşayacak.”
EROĞLU’NUN GÖZÜ GÜNEYDE
Erasta markasıyla Türkiye’ye yayılan Eroğlu Gayrimenkul, genellikle hiç AVM olmayan Anadolu şehirlerine öncelik veriyor. Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, bölgeye hareketlilik getirmek ve ekonomiye katkı sağlamak amacıyla AVM olmayan bölgeleri tercih ettiklerini söylüyor. 2008 yılında açılan ve HollandalI Corio tarafından satın alınan Tekira AVM’yi açan Eroğlu Gayrimenkul, ardından 2014 yılında Erasta Antalya ve Erasta Fethiye AVM’nin açılışını gerçekleştirdi. Ayrıca 2015 yılında Edirne’de Erasta AVM zincirinin üçüncü halkası olan Erasta Edirne AVM’nin in-şaası başladı. Edirne’yi bu yıl tamamlamayı planlayan Eroğlu Gayrimenkul yakın dönemde Kartal ve Güneşli’de konut projelerinin yanı sıra İstanbul dışında güneyde bir AVM projesinin yatırım hazırlığına başlıyor. Nurettin Eroğlu, üç yeni projenin toplam yatırım değerinin 1 milyar TL olacağını söylüyor.
FİZİBİLİTE ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR
İnşaat ve gayrimenkul sektörünün önde gelen şirketierinden Varyap, AVM sektörüne Anadolu’dan giriş yapan şirketlerden biri. İlk projesini Trabzon’da gerçekleştiren şirket, şu anda İstanbul Ataşehir’de yeni kurulacak fınans merkezinin orada bulunan Metropol İstanbul’a odaklanmış durumda. Diğer taraftan da yeni projeler için fizibilite çalışmaları sürdürülüyor.
Bodrum ve Ankara’da araştırma yaptıklarını söyleyen Varyap Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve CEO’su Erdinç Varlıbaş, “AVM lokasyonunun merkezi olması, ulaşılabilir olması ve nüfus yoğunluğu gibi kriterleri değerlendiriyoruz. Aslında Türkiye’deki her bölgenin kendine has güzel, özel bir potansiyeli var. Gözlemlerimizde Anadolu’da AVM’nin bir yaşam biçimi haline geldiğini görüyoruz. İnsanların daha fazla vakit geçirmek isteyecekleri konfora daha hızlı ve kolay sahip olabilecekleri bir yer” diyor.
BİN 200 KİŞİYE İSTİHDAM
Prime Development Anadolu’nun potansiyelini erken keşfeden şirkeder-den biri. Şirketin Türkiye’de biri inşaat aşamasında toplam dört alışveriş merkezi bulunuyor. Alışveriş merkezlerinin tamamı Anadolu’da; İskenderun, Antakya, Gaziantep ve Sivas illerinde yer alıyor. 2016 yılı sonu itibariyle 35 bin metrekare kiralanabilir alanı ve 120 mağazası ile Sivas yatırımının bitirilmesi planlanıyor. Bu proje için 200 milyon TL’lik yatırım yapan PD, yaklaşık 1200 kişilik bir istihdam yaratacak.
Anadolu’nun diğer şehirlerinde yer alacak yatırımlarla ilgili fizibilite çalışmalarının halen devam ettiğini söyleyen Prime Development CEO’su Dr. Artuğ Çetin, önümüzdeki üç yıl içinde toplam üç yeni alışveriş merkezi açmayı planladıklarını söylüyor. Prime Development’ın Anadolu’ya yaklaşık 500 milyon TL’lik yatınm planı bulunuyor. Şirket, yatırım kararı süreçlerinde öncelikle şehrin nüfus yoğunluğu, nüfusun yapısı ve alım gücü; bölgenin ekonomik gücü, perakende hacmi, bölgedeki rekabet şartlan, hatta komşu illerdeki alışveriş merkezi yoğunluğunu dikkate alıyor. Çetin, tüm bu kalemleri ayrı ayn ve birbiri ile bağlan-tılan çerçevesinde değerlendirerek yatınm karan verdiklerini söylüyor.
Anadolu’nun halen bazı şehirlerinde alışveriş merkezi bulunmadığına dikkat çeken Çetin, “Pazarın açık olması, tüketicinin yeniliklere açık olması, yerel yatırımcının yatırım alanı anyor olması, perakendecinin Anadolu’ya gösterdiği sıcak ilgi gibi pek çok etken Anadolu yatıranlarını cazip hale getiriyor. Sivas projesinin kiralama aşamasında ulusal, uluslararası ve yerel kiracılann göstermiş olduğu ilgi belirttiğimiz tüm bu hususları doğrular nitelikte” diye konuşuyor.
2012’de açılan Novada Outlet Söke ile Türkiye genelindeki yatırımlarına hız veren Turkmall’un Samsun, İstanbul, Tokat, Akhisar, Konya, İzmit, Edremit ve Manavgat’ta AVM’leri bulunuyor. Şirket, bu yıl Şanlıurfa, Yozgat ve Ordu’da üç yeni projesini bitirmeye hazırlanıyor. Önümüzdeki iki yılda Anadolu’da yedi Novada projesini tamamlamayı planlayan şirket, ortalama 500 milyon dolarlık yatırım yapacak. Şirketin AVM açacağı noktalar arasında Burhaniye, Elbistan, Menemen, Çerkezköy yer alıyor. Novada Alışveriş Merkezleri ile 300 perakende zincirinin Anadolu’ya gireceğini vurgulayan Turk-mall Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Levent Eyüboğlu, “Fırsat artık Anadolu’da. İlçeler de bile AVM açıyoruz. 150 bin nüfus bize yetiyor. Çünkü oranın ihtiyacına göre planlıyoruz. 40-80 mağazalı AVM’ler geliştiriyoruz. Kiracılar için de riski daha düşük, kiralar daha az“ diyor.
Dünyanın önemli havlu üreticilerinden Özdilek, önümüzdeki dönemde Anadolu’ya yönelik yatırımlara öncelik verecek. Hali hazırda dokuz alışveriş merkezi ve altı hipermarketi bulunan Özdilek, bu sayıyı 21’e çıkarmayı hedefliyor. Grup, 2016 yılı içinde Uşak, Turgutlu ve Bolu’da, 2017’de ise Düzce, Bursa Alaaddinbey ve Bursa Mudanya’da yeni alışveriş merkezlerinin açılışını yapmayı planlıyor. Üç yıl içinde 250 milyon TL yatırım yapmayı planlayan holding, 230 bin metrekareyi aşan kiralanabilir alanını 500 bin metrekareye çıkartmayı hedefliyor.
İZMİR’E YATIRIMLAR ÖNE ÇIKIYOR
Bünyesindeki Mail of İstanbul, Torium, Zafer Plaza, Korupark, Antalya Deepo Outlet gibi projelerle 378 bin 201 metrekare kiralanabilir alanı yöneten Torunlar GYO, önümüzdeki üç yıl içinde Anadolu’da iki yeni projeye imza atacak. Antalya’da bulunan Deepo Outlet’in yanına yine Deepo ismiyle sezon AVM’si yapmayı planlayan Torunlar GYO, aynı zamanda içinde otel de bulunan proje için 150 milyon TL yatırım yapacak.
Depoo sezon AVM’nin kiralanabilir alan büyüklüğü 64 bin 364 metrekare olacak. AVM projesinde 2 bin araçlık otopark, son teknoloji ile donatılmış 10 sinema salonu, 3 bin metrekarelik kapalı bowling salonu, ulusal ve uluslararası mağazalann yanı sıra eğlence parkı yer alacak. Projenin 2017’de tamamlanması planlanıyor. Torunlar diğer projesini ise Sur Yapı ve Hayat Kimya ortaklığında İzmir’de hayata geçirecek.
LÜKSÜ İZMİR’E TAŞIYACAK
İstinye Park’la İstanbul’da lüks AVM konusunda önemli bir boşluğu dolduran Orjin Grup, şimdi de lüks AVM pazarının simge markasını İzmir’e taşımaya hazırlanıyor. 2016 ikinci çeyrekte inşaatı başlayan İstinye Park İzmir’in 2019 birinci çeyrekte tamamlanması planlanıyor. 350 milyon dolara mal olacak AVM, 82 bin metrekarelik kiralanabilir alana sahip olacak. Yaklaşık 280 mağazanın olacağını söyleyen Orjin Grup Genel Koordinatörü Hakan Kurt, “Bu yatırım sadece İzmir için değil. Balıkesir, Manisa, Denizli, Aydın, Muğla gibi illere de hizmet vermeyi hedefliyoruz. İstanbul İstinye Park’ın performansını İzmir’de de göstereceğiz” diyor. Ayrıca AVM’nin yanında 210 odalı bir de otel olacak. Otelin de en az 500 kişiye istihdam sağlaması hedefleniyor.
İstanbul, Adana, Gaziantep ve Konya olmak üzere Türkiye’de toplam dört AVM’si bulunan Fiba Holdingin öncelikli hedefi, İngiliz ortağı McArthurGlen ile İstanbul’un iki yakasında iki yeni lüks designer outlet açmak. Bunun dışında Anadolu’da da 2-3 AVM’yi portföylerine katmayı planladıklarını söyleyen Fiba Ticari Gayrimenkul Yatırımları CEO’su Yurdaer Kahraman, “Bu sayı tabi ki şartlara göre artabilir. Bizim uzun yıllardır Adana, Konya, Gaziantep gibi Anadolu şehirlerinde AVM’lerimiz var. Bu şehirlerin gösterdiği gelişimi, insanların ilgisini ve potansiyeli uzun yıllardır takip ediyoruz. Anadolu’daki şehirler son yıllarda müthiş gelişim gösterdi ve süreç devam ediyor. Gelişen şehirler, artan talep ve popülasyon AVM yatırımlarını cazip kılmaya devam ediyor” diye konuşuyor.
14 ülkede faaliyet gösteren ECE’nin Almanya’dan sonraki en büyük pazarı Türkiye. Bu nedenle şirket Türkiye’ye özel bir önem veriyor. Şirketin yönetim protföyünde İstanbul, Ankara, Eskişehir, İzmir, Antalya ve Afyonkara-hisar’da 14 alışveriş merkezi bulunuyor. Hem metropollerde hem de Anadolu şehirlerinde büyüme hedefleri olduğu söyleyen ECE Türkiye Genel Müdürü Andreas Hohlmann, “700 bin üzerinde nüfus büyüklüğü ve yüksek satın alma gücünü yakalayabildiğimiz şehirlerde, 30 bin metrekare ve üzerinde kiralanabilir alan oluşturulabilecek lokas-yonlarda, doğru konsept ve marka karması, yani doğru ürünle, doğru zamanda gerçekleştiriyoruz projelerimizi” diyor. Ece’nin şu anda odaklandığı proje ise Sur Yapı’yla ortak hayata geçirdiği Sur Yapı Marka Alışveriş Merkezi. Sur Yapı ve Ekart Tekstil ortak yatırımı ile 2017 yılı ilkbaharında açılacak olan proje için 650 milyon dolar yatırım yapılacak. 250 mağaza bulunduğu proje yaklaşık 3 bin kişiye istihdam sağlayacak.
