Ar-Ge ve girişimcilik

2013 başında, Antalya’daki bir girişimci konferansına katıldıktan sonra, Wall Street Journal’de “Türk Girişimciler Baydı” başlıklı yazı yazan Ben Rooney gibi kötümser düşünenler de var ama biz böyle görmüyoruz. Tabii ki her şeye pembe gözlüklerle bakmıyoruz. Çünkü öncelikle, bu iş “bugünden yarma hemen oldu” denecek bir şey değil. Kültür değişikliği ve inanç gerektiriyor.

90 yıllık Cumhuriyet tarihinde, en büyük Ar-Ge hamlesi son 10 yılda başladı. Ben kendi sektörümde olduğu için belirteyim, bunun bir tarafında kesinlikle BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) Başkanı Dr. Tayfun Acarer var. 3G ihalesi adeta bir milat oldu. BTK, Ulaştırma Bakanlığı’nm da desteğini alarak, mal satacak olan firmaların ve mal alacak olan operatörlerin gözünün yaşma bakmadan ya da baskılarına aldırmadan 3G’ye yatırım şartı koydu.

İNKAR EDİLEMEZ BİR İLERLEME VAR

Diğer yandan, yine bu dönemde, Ar-Ge ile ilgili kanun ve mevzuattaki geliştirmeler çok olumlu diye düşünüyoruz. Gerçi daha geliştirilmesi gereken şeyler var ama bunların zaman içinde gelişmesi beklenmeli.

Savunma sanayinde de önemli bir yaklaşım var. Bir süredir alım yaparken ‘off-set’ denilen yöntemi uyguluyorlar. Yani ben malım alırım ama sen de ihtiyacın olan malların bir kısmını Türkiye’den alacaksın diyorlar.

Hep konuşulan, devlet teşvik vermeli konusunda da hükümetin büyük bir çabası ve desteği oldu. İnkar edilemez.

YAKIN GELECEK FARKLI OLACAK

Bunlar devlet tarafı. Öte yandan, başta GSM firmaları olmak üzere TEB gibi bankalar ve Özyiğit gibi üniversiteler de girişimciliği destekleyen programlar yapıyorlar. Bu ülkedeki kültürün değişmesi açısından çok faydalı. Başta da dediğim gibi sonuçlarını önümüzdeki yıllarda görüyor olacağız.

Ama en önemlisi gençler. ‘Y kuşağı’ dediğimiz bu gençler arasından ilginç projeler çıkıyor. Bugün temizleyici, tamirci, araba bulmak, bozuk yolları görmek gibi akla hayale gelmeyen ama çok yararlı projeler üretenler var. Yetmez diyenler için belirtelim, firevvall teknolojisi geliştirip 20 ülkeye satan firmalarımız ya da 3D yazıcı geliştiren gençlerimiz var.

Bunlar bir bütünün parçaları, devletin bu konudaki farkındalığı, Y nesli gençler, internetin getirdiği olanaklar, firmaların destekleri. Bugünden yarma değil ama yakın gelecekte, bu gelişmelerin meyvelerini yemeğe başlayacağız.

YÜZDE 1’E DAYANDI

Türkiye İstatistik Kurumu, perşembe günü 2013 yılına ait Ar-Ge rakamlarını açıkladı. Rakamlar heyecan verici. Yıllarca “bizde Ar-Ge yok ki” dedikten sonra bakıyoruz, son 5-6 yılda ülkemizde müthiş bir atılım başladı. 2013 rakamı son 10 yılda Ar-Ge harcamaları oranının ikiye ye katladığı ortaya koyuyor. Bu da çok anlamlı…

Ar-Ge araştırmasında önemli hususlara da göz atalım. Ülkedeki Ar-Ge harcamalarının yüzde 47.5’ini özel sektör, yüzde 42.1’ini akademik dünya, yüzde 10,4’ünü ise kamu gerçekleştirmiş. Ar-Ge’nin finansmanını ise yüzde 26.6 kamu, yüzde 20.4 üniversiteler, yüzde 48.9 özel sektör sağlamış, kalanını ise diğer kaynaklar getirmiş.

Ar-Ge’de ‘Tam Zaman Eşdeğeri’ (TZE) cinsinden çalışan sayısı ise 2013 için 112 bin 969 kişi olmuş. Bu rakam önceki yıla göre yüzde 7.5 artış anlamına geliyor. Çalışanların yüzde 51.7’si ticari kesimde, yüzde 37.7’si yüksek öğretimde, yüzde 10.6’sı ise kamuda yer almış.

En fazla Ar-Ge personeli yüzde 22.2 olarak İstanbul’da istihdam edilirken, tüm Ar-Ge çalışanlarının yüzde 30.3’ü kadın olarak tespit edilmiş. Ar-Ge harcamalarının yüzde 25’i ise bilgisayar programcılığı alanında yapılmış.

Yeterli mi? Tabii ki değil. Bu rakamları daha yukarı taşımalıyız.