Aracını Kiraya Verenlere Ayda 1.500 TL Ek İş İmkanı
ARAÇ EN FAZLA 10 YAŞINDA OLMALI
Peki, sisteme her araç kabul ediliyor mu? Araç sahipleri için şartlar neler? Aşkın’dan aldığımız bilgilere göre, belli kriterleri sağlayan araç sahipleri sisteme kabul ediliyor. Bu kriterlere göre, kiralanacak aracın 10 yıldan eski olmaması, araç sahibinin zorunlu trafik sigortasının olması, aracın 100 bin km’yi geçmemesi gerekiyor. Arabanızın marka, model, yıl gibi özellikleri bu süreçte önemli. Bunların kontrolü ise Garajye-ri.com ekibi tarafından yapılıyor. Elbette kiracıdan da bazı beklentiler var, kiracının 21 yaşından küçük olmaması, en az bir yıllık ehliyete sahip olması, 50 ceza puanını geçmemesi gerekiyor.
YÜZDE 15 KOMİSYON
Peki kaza durumunda ne oluyor? Araçlar kiralama süresince Doğa Sigorta tarafından sigortalanıyor. Ayrıca ilk kiralamada araçlara Garajyeri.com’un kendi geliştirdiği araç takip sistemi takılıyor. Araçların kiralama ücretlerine gelince… Aracını kiraya verenler fiyatı belirliyor, tavan fiyatı ise site belirliyor. Bu noktada aracın yaşı, modeli gibi etkenler devreye giriyor. Minimum üç saatten başlayıp bir aylığına dek aracını kiraya verebilen araç sahipleri 60 TL’den başlayarak araçlarını istediği fiyattan kiralayabiliyor. Site ise araç sahiplerinden yüzde 15 komisyon alarak kazanç sağlıyor.
AVRUPA’YA AÇILACAK
“En büyük hedef kitlemiz beyaz yakalılar” diyen Aşkın, sisteme kayıtlı kişi sayısının 10 binden fazla, kiralanabilir araç sayısının ise 200 olduğunu belirtiyor. Aylık yüzde 100 büyüyen Garajyeri.com, bu ayın sonunda yabancı bir yatırım fonundan yatırım almayı hedefliyor. “Biz Türkiye’de bu sistemi gerçekleştiren ilk ekibiz; bunun avantajını da Yemek Sepeti gibi biz yaşacağız” diyen Aşkın, İstanbul dışında Ankara ve İzmir gibi büyük illere sistemi yaygınlaştırmayı hedeflediklerini, 2017 yılında ise Doğu Avrupa’ya yayılacaklarını söylüyor.
AYDA 1.500 TL KAZANÇ
Türkiye’deki bir diğer örnek ise Maşinga.com. Site çocukluk arkadaşı iki genç girişimci Aiııl Topal ve Mert Zeybek’in yıllar sonra bir araya gelerek Ocak 2014’te Sabancı Üniversitesi Sucool Ön Kuluçka Merkezi’nde çalışmalara başlamasıyla ortaya çıkıyor ve Ekim 2015’te de faaliyete başlıyor. Site, kişiden kişiye araç kiralama sistemi ve havayolu ile seyahat eden yolcuları hedefleyen iki farklı iş modeli ile çalışıyor. Havayolu modeli Maşinga Air, uçakla seyahat eden yolcuları hedefleyen bir model. Araç sahipleri havaalanı otoparklarına para ödemektense araçlarını siteye kaydederek firmanın havaalanı yakınındaki ücretsiz otoparkından yararlanıyor. Araç sahiplerine otomobillerini Maşinga otoparkına bıraktıkları gün kadar kiralama bedeli ödeniyor. Maşinga ise boşta duran arabaları ihtiyacı olanlara kiralayarak bir ‘rent a car firması gibi çalışıyor. Araçlar, 14 gün ve daha uzun süreli park edilirse, araç sahibine araba ister kiralansın ister kiralanmasın ayda 1.500 TL’ye kadar para kazanma şansı doğuyor.
Araç bilgilerini Masinga.com adresi üzerinden giren araç sahipleri için getirilen bazı kriterler mevcut. 2005 model ve üzeri, piyasa değeri 100 bin TL’nin altında olan, trafiğe çıkışına engel bulunmayan, hasarları dış görünüşünü bozmayan araçlar sisteme kabul ediliyor. “Bizim amacımız güvenilir ve boşta duran arabaları değerlendirerek araba sahibine ekstra gelir sağlarken, kiracıya da daha ucuza, daha çok seçenekli araba kiralama imkanı sunmak” diyen Anıl Topal, araçların sigorta ile güvence altına alındığını da sözlerine ekliyor. Bir kişiye ait en fazla iki aracın sisteme kaydedildiğini aktaran Topal, “Eğer şirket adına ise şirket imza yetkilisinin onayı ile tüm arabaları kabul edebiliyoruz. Fakat kiralama şirketlerinin arabalarını ve onlardan kiralanmış arabaları kabul etmiyoruz” diyor.
İŞ ÇOK HIZLI BÜYÜYOR
Maşinga’da kiracılar ise üye olduktan ve kendilerine ait mail adresi, telefon numarası, ehliyet bilgileri gibi bilgileri doğruladıktan sonra kendilerine uygun arabaya rezervasyon yapıyor. Rezervasyon tarihinde ücretsiz Maşinga servisi ile havaalanından Maşinga otoparkına getirilen kiracıya arabası teslim ediliyor.
Masinga.com, havaalanı modeli dışında kişiden kişiye araç paylaşmak isteyenlere Garajyeri.com benzeri ikinci bir sisteme de sahip. 450 araç sahibinin kayıtlı olduğu sitede toplamda 3 bin üye var. Kasım ayında 150 günün üzerinde kiralama yapılan sitenin gelir modeli komisyon üzerine kurulu. Araç kiralaması üzerinden yüzde 30 komisyon alan Maşinga’dan günlük 35 TL’den başlayıp 300 TL’ye kadar araç kiralanabiliyor. “Çok çeşitli marka ve modelde araç var, normal bir “rent a car”dan yüzde 15 daha ucuza araç kiralaması yapılıyor” diyen Topal, sözlerine şunları da ekliyor: “İş hızla büyüyor, yeni yatırımların alınacağını, paylaşım ekonomisi olarak giderek yaygınlaşacağını ve diğer sistemleri etkileyeceğini düşünüyoruz.” 2016’da Türkiye’nin önemli illerinde faaliyete geçecek olan Maşinga, 2018’de yurtdışma açılmak için şimdiden çalışmalara başlamış.
“GÜVEN KÜLTÜRÜ YAYGINLAŞMALI”
Paylaşım ekonomisi çok uzun süredir konuşuluyor, tartışılıyor. Ancak bu yeni ekonomide işin vergi boyutu, yasal bir zemine oturtulması ve kişiler arası güvenin temin edilmesi gibi pek çok ucu açık nokta da mevcut. Ayrıca bu ekonominin diğer sektörleri de derinden etkileyeceği açık. Öncelikle kişiden kişiye araç paylaşımı ‘rent a car’ sektörünü nasıl etkileyecek?
TOKKDER Yönetim Kurulu Üyesi Sn. İnan Ekici, “Derneğimizde uzun ve kısa dönem araç kiralama, araç paylaşımı gibi hizmet veren markalar bulunuyor.
Tüm bunlar deneyim ve uzmanlık gerektiren süreçler. Bireysel olarak kiralama yapılması durumunda iki tarafın da mağdur edilmemesi gerekir. Bu nedenle hizmet veren platformlara çok büyük görevler düşüyor” diye uyarıda bulunurken, araç paylaşımında en hassas olunması gereken noktanın aracın kiralandığı sürede geçireceği herhangi bir kaza durumunda aksiyon alınması gereken nokta olduğunu belirtiyor.
“Kaza anında araç kiralayanlar ne yapacak? Hasar durumunda araç sahiplerine sağlanan güvenceler neler? Araçların bakımı yapılıyor mu? gibi soruların net olarak cevaplanması gerekir.
Aynı zamanda aracın işleten sıfatı ile üçüncü kişilere vereceği ciddi zarar ve neden olacağı kayıpların karşılanmasında aracı kiraya veren kişi firma olmadığından kişiler tahsilat noktasında mağduriyet yaşayacak ve bu da beraberinde hukuksal sorunları getirecektir” diyen Ekici, bu nedenle tüm bu akışın sağlıklı şekilde yürümesi için güvenilir sistem ve güçlü bir yapının gerektiğini söylüyor ve ekliyor: “Kiralama alanında yeni girişimler, bu sektörde olan sorumluluğumuzu artırıyor, çünkü bu sektörde hizmet verenler ve dernek olarak en önem verdiğimiz konu, sektöre duyulan güven ve kiralama kültürünün yaygınlaşmasıdır.”
Vergilendirme nasıl yapılıyor?
Mülk sahibi kişilerin mülkü üzerinden bir takvim yılı içinde elde ettiği kazancı vergilendirmesi gerekiyor. Airbnb.com gibi siteler, ev ve araç kiralama konusunda aracı olurken, kişilerin vergisini ödeyip ödemediğine dair herhangi bir kontrol yapmıyor. Garajyeri.com sahibi Aşkın, “Biz beyanname denemeleri için insanlara gerekli uyarıları yapacağız. Sistem çok yeni oturuyor” diyor. Aşkın, araçlarını kiralayanların her yılın Mart ayında mal beyannamesi doldurması gerektiğini belirtiyor.