Artırılmış Gerçeklik Nedir?

İlke olarak sanal gerçekliğin daha ileri bir türevi olan artırılmış gerçeklik, gerçek evrendeki bir çevre ve o çevredeki canlıların ve nesnelerin görüntülerinin, bilgisayarlar tarafından üretilen grafik, ses ve konum verileri gibi ek veriler ve görsel efektlerle gerçek zamanlı olarak zenginleştirilerek daha detaylı ve anlaşılır bir şekilde tanımlanmasını sağlar (sanal gerçeklikte görüntülenecek canlılar ve nesneler sadece bilgisayar ortamında yaratılıp simüle edilirken, artırılmış gerçeklikte temel olarak “gerçek” bir dünya görüntüsü vardır). Artırılmış gerçeklik için verilebilecek en basit ama belki de en iyi örnek futbol maçlarında izleyicilere çizgiler veya çemberler yardımıyla belirli mesafelerin (örneğin serbest vuruş mesafesinin) gösterilmesidir.

Artırılmış gerçeklik kapsamında üretilen bilgi ve veriler kuramsal olarak insanların tüm duyu organlarına hitap edecek şekilde organize edilebilecek olsa da, artırılmış gerçeklik daha çok görsel bir hizmet olarak algılanıyor ve öyle kullanılıyor. Artırılmış gerçeklik sistemlerinde kullanıcılar dünyayı bildiğimiz Windows tabanlı klasik pencerelerden değil gözlük benzeri bir cihaz üzerinden görür. Artırılmış gerçeklik kavramının bilgisayar dünyasına 1990’ların başında, eski bir Boeing araştırmacısı olan Thomas Caudell tarafından kazandı-rıldığı düşünülüyor. Günümüzde bu teknolojiye verilebilecek en güzel örnek, Google tarafından tasarlanan ve 2014’te ABDüe piyasaya sürülmesi planlanan Google gözlükler. Google tarafından tasarlanan bu artırılmış gerçeklik gözlüğü, özel bir gözlük çerçevesine monte edilmiş bir mini bilgisayardan oluşuyor. Gözlükte entegre bir dokunmatik alan, kamera, video kamera ve mikrofonun yanı sıra pusula, ivmeölçer ve konum sensörü gibi özel birçok donanım da var. İleride bu gözlüklerin yerini internet bağlantılı kontakt lenslerin alması planlanıyor.

Kullanım Alanları

Artırılmış gerçekliğin kullanım alanı neredeyse sınırsız. Yakın bir gelecekte otomotiv ve montaj endüstrisinden mimarlığa ve film sektörüne kadar hemen hemen her alana girmesine kesin gözüyle bakılıyor. Artırılmış gerçeklik ile insanlık yüksek teknolojiler ile daha da bütünleşecek, hatta tüm olası uygulama alanlarının yanı sıra normal fiziksel kanunlara tabi, ama sadece sanal olarak var olan elektronik aletler bile üretilerek herkes tarafından kullanılabilecek.

Otomotiv Endüstrisi: Elektronik ve dijital sistemlerin ister otomobil motoru ister yazıcı olsun hemen hemen her çeşit sistemle bütünleştiği günümüzde, artırılmış gerçeklik uygulamaları ile birlikte hemen hemen her tip araç ve gerecin örneğin otomobillerin bakımı, tamiratı çok kolaylaşacak ve adeta çocuk oyuncağı haline gelecek. Artırılmış gerçeklik gözlüğünü takan bir kimse, bu gözlükle bakımını veya tamirini yapmak istediği sisteme baktığında gözlük kişinin hangi yöne ve nesneye baktığını anlayacak, söz konusu nesne ile ilgili en önemli bügileri gözlük ekranına yansıtacak.

Müzeler ve Sergiler: Müzelere ve sergilere giden ziyaretçiler artırılmış gerçeklik teknolojisi sayesinde sergilenen eserler hakkında yazılı ve görsel ek bilgi edinebilecek Ayrıca yine bu kapsamda sadece küçük bir kısmı günümüze ulaşmış tarihi bir eserin özgün halinin nasıl olduğu hem de üç boyutlu olarak ziyaretçilere gösterilebilecek.

Mimari ve İç Mimari: Artırılmış gerçeklik ile yapımı planlanan bir binanın, tüm geometrik bilgilerin de ışığında, inşa edileceği alanda nasıl görüneceği üç boyutlu olarak yansıtılabilir. Ayrıca aynı yansıtma teknikleri yine gerçek geometrik bilgilerin dikkate alınmasıyla üç boyutlu olarak iç mimari alanında da uygulanabilir.

Trafik: Artırılmış gerçeklik ile her araç kullanıcısı için istenen lisanda sanal trafik levhaları oluşturulabilir ve yine bu trafik levhalarına ait ek bilgiler (örneğin en yakın dinlenme merkezi, benzin istasyonu) görüntülenebilir ve gerektiğinde aracın ön camı navigasyon amaçlı kullamlılabilir.

Turizm: Bir ülkeye veya belirli bir bölgeye giden turistler, artırılmış gerçeklik sayesinde bulundukları yer ve çevresindeki görülmeye değer tarihi eserler, müzeler, turistik tesisler hakkında bilgi edinebüir.

Güvenlik ve Afet Yönetimi: Artırılmış gerçeklik bir ülkenin güvenlik birimleri, silahlı kuvvetleri ve afet yönetimi tarafından tehlike arz eden bölgelerin işaretlenerek bunlar hakkında ek görsel ve yazılı bilgilerin sunulması amacıyla da kullanılabilir.

Gerçek Zamanlı ve Üç Boyutlu Ekip Çalışmaları: Artırılmış gerçeklik ile herhangi bir ortamda, fiziksel veya sanal olarak bulunan çalışma arkadaşları ile toplantılar düzenlenebilir ve üç boyutlu modeller üzerinde gerçek zamanlı analizler yapılabilir.

Film Sektörü: Artırılmış gerçekliğin şu anda en yoğun olarak kullanıldığı sektörlerin başında belki de Hollywood geliyor. Bu teknolojinin kullanımı bir yandan film yapım maliyetlerini önemli ölçüde azaltırken diğer yandan da normal şarüar altında çekilemeyecek filmlerin çekilmesine olanak veriyor. Örneğin geçtiğimiz yıllarda büyük bir ilgiyle karşılanan Avatar adlı Hollyvvood yapımı film, artırılmış gerçeklik teknolojisinin en iyi kullanıldığı filmlerden biridir.

Yeni gelişmekte olan birçok teknolojide olduğu gibi, artırılmış gerçeklikte de aşılması gereken bazı teknik problemler var. Bunların en önemlilerinden biri gözlüklerde, özellikle de gelecekte kullanılacak kontakt lens gibi yapay merceklerde gerekli enerjinin yani elektrik ihtiyacının nasıl sağlanacağı. Şu an için kesin olan bir şey varsa o da bu problemin ancak bildiğimiz pillerden çok daha küçük, ama çok daha güçlü pillerin geliştirilmesiyle aşılabileceği.

nin ana unsurlarından biri olan üç boyudu verilerin, gerçek geometrik ölçüleri ve konum verileriyle birlikte önceden modelle-nerek gerektiğinde, hem de gerçek zamanlı olarak, kusursuz bir şekilde görüntülenebilmesi. Bu verilerin, hem karmaşıklık dereceleri açısından hem de miktar ve sistem tarafından işlenmeleri için gereken işlem gücü gibi ihtiyaçlar açısından, bildiğimiz tüm teknik sınırları hem de fazlasıyla zorlayacağı daha şimdiden belli.

MARTA (Mobile Augmented Reality Technical Asistance)

Otomobiller teknoloji ile bütünleştikçe bakım ve tamiratları da gittikçe karmaşık bir hal alıyor, öyle ki bazı durumlarda bırakın yılların şoförlerini, en deneyimli otomobil tamircileri bile kolayca işin içinden çıkamaz hale gelebiliyor. Teknolojinin getirdiği bu karmaşıklık, uzun vadede yine ancak teknoloji tarafından çözümlenebilecek gibi görünüyor, ne de olsa çivi çiviyi sökermiş.

Bu konuda ilk adım otomobil üreticisi Volksvvagen tarafından geçen yıl atıldı ve ilk gerçek anlamda “elle tutulur” ürün yıllarca süren çalışmaların ardından Ekim 2013’te Almanya’nın Münih kentinde düzenlenen dünyanın en büyük artırılmış gerçeklik konferansında (insideAR, The Augmented Reality Conference) kamuoyuna sunuldu. Volksvvagen, MARTA (Mobile Augmented Reality Technical Assistance) olarak adlandırılan bu artırılmış gerçeklik tabanlı ürünle VW tarafından üretilen otomobillerin bakım ve tamiratının yakın bir gelecekten itibaren herkes için adeta çocuk oyuncağına dönüşeceğini düşünüyor.

Bir AR-GE projesi kapsamında VW XL1 modeli için Münih merkezli artırılmış gerçeklik yazılım geliştiricisi Metaio GmbH ile birlikte geliştirilen MARTA, bakım veya tamirat yapmak isteyen kişiye adım adım nasıl ilerleyeceğini, hangi aletlerin nasıl söküleceğini veya monte edileceğini, bunun için hangi araç gereçlerin kullanılması gerektiğini grafik ve görsel tabanlı olarak bir bir açıklıyor. Tüm bu süreci başlatmak için gerekli olan tek şey ise bakım veya tamirat yapmak isteyen kişinin MARTA’nın yüklendiği tablette ilk iş olarak neyin yapılacağını seçip daha sonra tabletin kamerasını ilgili otomobil parçasına doğru tutmak ve söz konusu parçanın MARTA tarafından tanınmasını sağlamak.

MARTA, sahip olduğu tüm üstün teknolojik özelliklere rağmen henüz test aşamasında olan bir AR-GE projesi. Piyasaya ne zaman sürüleceği tam olarak belli değil, kesin olan bir şey varsa o da herkesin derdine deva olacak böylesine mucizevi bir ürünün özellikle de sürücüler tarafından sabırsızlıkla beklendiği.